Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi LƏNKƏran döVLƏt universiteti Rİyaziyyat və İnformatika kafedrasi

Distant Təhsilin prinsiplər: 

 

Distant Təhsil tələbənin sərbəst öyrənməsi prinsipi üzərində qurulub. Burada təlim sahəsi 

elə qurulub ki təhsil alan, müəllimdən vaxt və ya məsafə ilə ayrılıb, eyni vaxtda da onlar həmçinin 

istədiyi vaxt telekommunikasiya vasitələri ilə əlaqə saxlaya bilərlər. 

 

İstənilən təhsil proqramları distant şəkildə həyata keçirilə bilər. Prinsipcə bu sistemlər çox 

sadə görünür: kompüter şəbəkəsinin köməkliyi ilə təhsil alan sərbəst öyrənilməsi nazərdə tutulmuş 

tədris materiallarını alır. Materialların əsasında özünü tədrisin əsasında teoriyanın mənimsənilməsi 

üçün tədris tapşırıqları yerləşdirilib. Təhsil alan tapşırığı yerinə yetirib cavabları müəllimə göndərir 

və yeni materiallar alır və beləliklə tədris kursu sona çatana qədər bu prinsiplə dərs davam etdirilir. 

Təhsil alanın şəbəkə vastəsi ilə müəllim ilə əlaqəsinin intensivliyi standatr qaydalardan yüksəkdir, 

dərs prosesi individual olur, dərs materiallarında isə kompüter texnologiyalarının bütün 

imkanlarından istifadə oluna bilər. 

 

Ali təhsilə artan maraq bir tərəfdən İnformasiya və Kommunikasiya Texnologiyalarının və 

məlumatların elektron formada təsvirinin inkşafı, digər tərəfdən Distant təhsil formasını aslı 

olmayan sistemə proqnozlaşdımasına imkan verir, həmçinin onun bu yaxınlarda daha da sürətlə 

inkşaf edəcəyinə imkan yaradır. 

 

Distant Təhsil forması klassik qiyabi forma ilə müqaisədə bir çox fərqli üstünlüklərə 

malikdir: 

•  Distant formada tələbə və müəllim arasında intensiv əlaqə təşkil olunur; 

•  Distant təhsil üçün hazırlanmış dərs vəsaitləri təhsilin elmi fəaliyyənin əsasını gücləndirməyə imkan 

verir; 

•  Adekvat dərs materiallarının əsasında yeni kommunikasiya məlumatlarının köməkliyi ilə, dərs 

prosesi ilə effektiv idarəetmə realizə olunur. 

•  Distant təhsil formasının istifadə etməklə ənənəvi frontal tədris forması ilə müqaisədə individual 

dərs komponenti artır. Distant forma – orientasiya edilmiş təhsilin şəxsi formasıdır. 

---

•  Distant təhsil formasında tələbələrin birgə işi təşkil olunur: konferensiyalar, seminar və 

müzakirələr, birgə proektlərə qədər. 

•  Bu formada vaxt və imkan xərcləri azalır. 

•  Distant təhsil forması ixtiyari tələbəyə, yaşadığı yerdən aslı olmayaraq istədiyi tədris 

müəssisəsində, istədiyi müəllimdən tədris almaq imkanı verir. 

 

 

Bununla da təhsil alan ilə tədris keçən arasındakı intensiv əlaqənin imkanları, dərs 

materiallarının individuallığı və tədrisin tempi bu cür tədris formasını təhsil sistemində yeni 

keyfiyyətli mərhələyə gətirir. 

 

Lakin distant təhsil forması digərləri kimi tədris prosesində təhsil alanın hərtərəfli praktik 

təminatına imkan vermir. Bundan başqa distant təhsil formasında əyani təhsil formasındakı kimi 

tədris alanın ixtisası üzrə praktika və laboratoriya işlərinin aparılması üçün imkanlar olmur. Heç bir 

tədris materialı praktik tədrisi əvəz edə bilməz, əsasən də hesablamalar, kimya, fizika, biologiya və 

s. bu kimi praktik biliklərə yiyələnməyi tələb edən ixtisaslarda və fənlərin tədrisində distant təhsil 

forması lazımi effekti verə bilmir. Bu isə distant təhsil formasının müəyyən məhdudiyyətlərlə 

tətbiqini vacib edir. 

 

Distant təhsilin daha inkşaf etmiş forması virtual universitetlərdir. Virtual universitet heç bir 

tədris müəssisəsindən aslı olmayan sərbəst tədris müəssisəsidir. Virtual universitet öz tədris 

xidmətlərini distant üsul ilə təklif edirlər. Bu cür tədsir mərkəzlərinin digər əyani formalardan fərqi, 

onların tədris proqramları və kurslarının vəsaitlərinin olmaması, həmçinin tədris binasının, 

yataqxanaların, otaqların, akt zallarının olmamasıdır. Bu cür tədris müəssisələri kimi aşağıdakıları 

göstərmək olar: Kanadiya Açıq Universiteti, Hollandiya Açıq Universiteti, Fern Universitet 

(Germaniya), Britaniya Açıq Universiteti.