Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 19. 06. 2009-cu il tarixli



Yüklə 0,51 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/5
tarix22.04.2017
ölçüsü0,51 Mb.
#15246
1   2   3   4   5

Pəncərə

Başlıq zolağı

Menyu

Menyulara daha harada rast gəlmək olar?

?

Tapåırıq


Tapåırıq

Adi iş masası ilə kompüterdə iş masasını müqayisə et. Vərəqdə onların 

oxşar və fərqli əlamətlərini dairələrin uyğun hissələrində yaz.

Pəncərəni qapatmaq düyməsi



Oxşar əlamətlər

Fərqli əlamətlər

My Documents

Infomatika_2-ci sinif

Resycle Bin

My Computer

Info_ko 2-ci sinif



2

2

Çap üçün deyil

54

55

22. MƏTN REDAKTORU



Klaviaturada  Azərbaycan əlifbasının hərfləri bu cür yerləşmişdir. 

Сtrl


Alt



(

– 

+



7

8

9



0

=



\

Shift


BackSp

Y

U



İ

O

P



[

]

{



}

H

J



K

L





<

>

?



/

Delete


End

Page


Down

Page


Up

Home


Insert

F5

F6



F7

F8

F9



F10

F11


F12

Ö

Ğ



Ə

I

Ş



Ç

Nöqtə qoymaq üçün bu klaviş basılır.

Vergül qoymaq üçün 

bu klavişi basmaq lazımdır.



Shift  klavişini sıxıb saxlamaqla 

Kursor yanıb-sönən şaquli cizgi formasında olur. 

O, həmişə ekranda işin icra olunduğu yeri göstərir.

 

VƏTƏN


Delete klavişindən istifadə etmədən mətndə düzəliş etmək 

olarmı?


Kursorun yerini dəyişmək üçün  

bu klavişlərdən istifadə olunur.

Yazılan mətnlər pəncərənin iş sahəsində əks olunur. Klaviatu-

rada hərf və ya rəqəm klavişini basdıqda klavişə uyğun simvol kom-

püterə daxil edilir. Həmin simvol monitorun ekranında da görünür.

WordPad mətn redaktorunun baş pəncərəsi

Alətlər zolağı

İş sahəsi

Mətnlərlə  işləmək  üçün  müxtəlif  proqramlar  vardır.  Belə  proq-

ramlar mətn redaktoru adlanır. Onlardan biri də 

proqra-

mıdır.


WordPad 

Adətən,  dəftərdə  yazacağınız  yer  seçildikdən 

sonra  qələmlə  həmin  yerdə  hərflər  yazılır.  Kom-

püterdə də yazılacaq yeri bildirmək üçün xüsusi işa-

rə – kursor nəzərdə tutulub. 

Yaddaå


Yaddaå

Mətn redaktoru

Kursor

İş sahəsi

1

Tapåırıq



Tapåırıq

Mətnlərin kompüterdə yığılmasının əl ilə yazılmasından  

hansı üstün cəhətləri var?

2

Çap üçün deyil



54

55

22. MƏTN REDAKTORU



Klaviaturada  Azərbaycan əlifbasının hərfləri bu cür yerləşmişdir. 

Сtrl


Alt



(

– 

+



7

8

9



0

=



\

Shift


BackSp

Y

U



İ

O

P



[

]

{



}

H

J



K

L





<

>

?



/

Delete


End

Page


Down

Page


Up

Home


Insert

F5

F6



F7

F8

F9



F10

F11


F12

Ö

Ğ



Ə

I

Ş



Ç

Nöqtə qoymaq üçün bu klaviş basılır.

Vergül qoymaq üçün 

bu klavişi basmaq lazımdır.



Shift  klavişini sıxıb saxlamaqla 

Kursor yanıb-sönən şaquli cizgi formasında olur. 

O, həmişə ekranda işin icra olunduğu yeri göstərir.

 

VƏTƏN


Delete klavişindən istifadə etmədən mətndə düzəliş etmək 

olarmı?


Kursorun yerini dəyişmək üçün  

bu klavişlərdən istifadə olunur.

Yazılan mətnlər pəncərənin iş sahəsində əks olunur. Klaviatu-

rada hərf və ya rəqəm klavişini basdıqda klavişə uyğun simvol kom-

püterə daxil edilir. Həmin simvol monitorun ekranında da görünür.

WordPad mətn redaktorunun baş pəncərəsi

Alətlər zolağı

İş sahəsi

Mətnlərlə  işləmək  üçün  müxtəlif  proqramlar  vardır.  Belə  proq-

ramlar mətn redaktoru adlanır. Onlardan biri də 

proqra-

mıdır.


WordPad 

Adətən,  dəftərdə  yazacağınız  yer  seçildikdən 

sonra  qələmlə  həmin  yerdə  hərflər  yazılır.  Kom-

püterdə də yazılacaq yeri bildirmək üçün xüsusi işa-

rə – kursor nəzərdə tutulub. 

Yaddaå


Yaddaå

Mətn redaktoru

Kursor

İş sahəsi

1

Tapåırıq



Tapåırıq

Mətnlərin kompüterdə yığılmasının əl ilə yazılmasından  

hansı üstün cəhətləri var?

2

Çap üçün deyil



56

23. MƏTNİN FORMATLANMASI

Mətnin müəyyən şəklə salınması mətnin formatlanması adlanır.

Kompüterdə mətni formatlamaq üçün müəyyən alətlər var. Bu 

alətlərin  bir  hissəsi  mətn  redaktorunun  alətlər  zolağında  yerləş-

dirilib. 

Mətni formatlamaq üçün əvvəlcə 

onu 


 lazımdır. 

Mətnin seçdirilmiş hissəsinin 



 

formasını

 dəyişmək olar.

seçdirmək

ölçüsünü,

rəngini, 

 

Mətndə  hərflərin ölçüsünü dəyişmək üçün alətlər zolağında



           düyməsi çıqqıldadılır və açılan siyahıdan lazım olan 

ədəd seçilir.

Hərflərin rəngini dəyişmək üçün alətlər zola-

ğındakı             düyməsini   basmaq və açılan 

siyahıdan lazım olan rəngi seçmək lazımdır. 

Bu düymə basıldıqda

hərflər qalın yazılır.    

 

Bu düymə basıldıqda



hərflər maili yazılır.

Bu düymə basıldıqda 

hərflərin altından xətt çəkilir.

U

B   I    

üçün hərfləri 

müxtəlif ölçüdə, rəngdə, 

formada  yazırlar?

57

Sözün hərflərini 



etmək 

üçün açılan siyahıdan hansı sətri 

seçmək lazımdır?

qırmızı 


Mətni 

ək üçün 


seçdirm

Lazım olan hissə

Mətni seçdirmək üçün siçanın göstəricisini lazım olan hissənin 

əvvəlinə gətirin. Sol düyməni basılı saxlayaraq siçanı seçdiriləcək 

hissənin axırına doğru hərəkət etdirin.

Mətnin formasını dəyişmək üçün bu 

düymələrdən istifadə olunur. 

Novruz

 

bayramınız mübarək!

?

Yaddaå


Yaddaå

Formatlama 

Hərflərin ölçüsü

Hərflərin rəngi

Hərflərin forması

Mətnin seçdirilməsi

?

Çap üçün deyil



56

23. MƏTNİN FORMATLANMASI

Mətnin müəyyən şəklə salınması mətnin formatlanması adlanır.

Kompüterdə mətni formatlamaq üçün müəyyən alətlər var. Bu 

alətlərin  bir  hissəsi  mətn  redaktorunun  alətlər  zolağında  yerləş-

dirilib. 

Mətni formatlamaq üçün əvvəlcə 

onu 


 lazımdır. 

Mətnin seçdirilmiş hissəsinin 



 

formasını

 dəyişmək olar.

seçdirmək

ölçüsünü,

rəngini, 

 

Mətndə  hərflərin ölçüsünü dəyişmək üçün alətlər zolağında



           düyməsi çıqqıldadılır və açılan siyahıdan lazım olan 

ədəd seçilir.

Hərflərin rəngini dəyişmək üçün alətlər zola-

ğındakı             düyməsini   basmaq və açılan 

siyahıdan lazım olan rəngi seçmək lazımdır. 

Bu düymə basıldıqda

hərflər qalın yazılır.    

 

Bu düymə basıldıqda



hərflər maili yazılır.

Bu düymə basıldıqda 

hərflərin altından xətt çəkilir.

U

B   I    

Nə üçün hərfləri 

müxtəlif ölçüdə, rəngdə, 

formada  yazırlar?

57

Sözün hərflərini 



etmək 

üçün açılan siyahıdan hansı sətri 

seçmək lazımdır?

qırmızı 


Mətni 

ək üçün 


seçdirm

Lazım olan hissə

Mətni seçdirmək üçün siçanın göstəricisini lazım olan hissənin 

əvvəlinə gətirin. Sol düyməni basılı saxlayaraq siçanı seçdiriləcək 

hissənin axırına doğru hərəkət etdirin.

Mətnin formasını dəyişmək üçün bu 

düymələrdən istifadə olunur. 

Novruz

 

bayramınız mübarək!

?

Yaddaå


Yaddaå

Formatlama 

Hərflərin ölçüsü

Hərflərin rəngi

Hərflərin forması

Mətnin seçdirilməsi

?

Çap üçün deyil



24. QRAFİK REDAKTOR

Kompüterdə şəkil çəkmək və onu dəyişdirmək üçün qrafik re-



daktor  adlanan  proqramlardan  istifadə  olunur.  Belə  redaktorlar-

dan biri də Paint proqramıdır.

lazım olan yerlərdə nöqtələr qoyulur. Bu nöqtə-

lər avtomatik olaraq xətlərlə birləşəcək.  Fiquru 

qapamaq  üçün  sonuncu  nöqtənin  üzərində 

siçanın sol düyməsini qoşa çıqqıldatmaq lazım-

dır.

 

         



58

59

Nigar yay gecələrinin birində 



göyə baxıb orada çoxlu ulduz 

gördü və fikirləşdi: “Nə gözəldir!” 

Səhər o, Paint proqramında belə 

bir şəkil çəkdi.

Nigar bu şəkli çəkmək üçün 

hansı alətlərdən istifadə etmişdi?

Rənglər qutusundan alətlərin rəngi və qapalı sahəni boyamaq 

üçün rənglər seçilir. 

Çoxbucaqlı fiqurlar (üçbucaqlı, beşbucaqlı və s.)  çəkmək   üçün        

    alətindən istifadə etmək olar. Onun üçün siçanla həmin alətin 

üstünə çıqqıldadıb iş sahəsində əvvəlcə düz xətt çəkilir, sonra isə 

Pəncərənin aşağısında 



rənglər qutusu, yaxud 

palitra yerləşir.

 

Rənglə doldurma



Fırça

Yazı


Pozan

Karandaş


Düz xətt

Düzbucaqlı

Ellips

Çoxbucaqlı



İxtiyari formalı 

seçdirmə


Seçdirmə

Rəng seçimi

Böyüdücü

Hava fırçası

Əyri xətt

Dəyirmi düzbucaqlı

Rəsm üçün lazım olan 

alətlər proqram pəncə-

rəsinin sol hissə-

sindəki alətlər 



qutusunda yerləşir.

Alətlər qutusu

Rənglər qutusu

Yaddaå


Yaddaå

Qrafik redaktor

Paint proqramı

Alətlər qutusu 

Rənglər qutusu

1

Tapåırıq



Tapåırıq

Şəklə bax.

 

Ekranda nələr 



gördüyünü söylə. 

Bu şəkli çəkmək üçün 

hansı alətlərdən 

istifadə etmək olar?

2

Çap üçün deyil


24. QRAFİK REDAKTOR

Kompüterdə şəkil çəkmək və onu dəyişdirmək üçün qrafik re-



daktor  adlanan  proqramlardan  istifadə  olunur.  Belə  redaktorlar-

dan biri də Paint proqramıdır.

lazım olan yerlərdə nöqtələr qoyulur. Bu nöqtə-

lər avtomatik olaraq xətlərlə birləşəcək.  Fiquru 

qapamaq  üçün  sonuncu  nöqtənin  üzərində 

siçanın sol düyməsini qoşa çıqqıldatmaq lazım-

dır.

 

         



58

59

Nigar yay gecələrinin birində 



göyə baxıb orada çoxlu ulduz 

gördü və fikirləşdi: “Nə gözəldir!” 

Səhər o, Paint proqramında belə 

bir şəkil çəkdi.

Nigar bu şəkli çəkmək üçün 

hansı alətlərdən istifadə etmişdi?

Rənglər qutusundan alətlərin rəngi və qapalı sahəni boyamaq 

üçün rənglər seçilir. 

Çoxbucaqlı fiqurlar (üçbucaqlı, beşbucaqlı və s.)  çəkmək   üçün        

    alətindən istifadə etmək olar. Onun üçün siçanla həmin alətin 

üstünə çıqqıldadıb iş sahəsində əvvəlcə düz xətt çəkilir, sonra isə 

Pəncərənin aşağısında 



rənglər qutusu, yaxud 

palitra yerləşir.

 

Rənglə doldurma



Fırça

Yazı


Pozan

Karandaş


Düz xətt

Düzbucaqlı

Ellips

Çoxbucaqlı



İxtiyari formalı 

seçdirmə


Seçdirmə

Rəng seçimi

Böyüdücü

Hava fırçası

Əyri xətt

Dəyirmi düzbucaqlı

Rəsm üçün lazım olan 

alətlər proqram pəncə-

rəsinin sol hissə-

sindəki alətlər 



qutusunda yerləşir.

Alətlər qutusu

Rənglər qutusu

Yaddaå


Yaddaå

Qrafik redaktor

Paint proqramı

Alətlər qutusu 

Rənglər qutusu

1

Tapåırıq



Tapåırıq

Şəklə bax.

 

Ekranda nələr 



gördüyünü söylə. 

Bu şəkli çəkmək üçün 

hansı alətlərdən 

istifadə etmək olar?

2

Çap üçün deyil


60

61

Şəkli kompüterdə çəkmək üçün alqoritmi söylə.



Verilmiş şəkilləri  kompüterdə çəkmək üçün hansı alətlərdən 

istifadə edilmişdir?  

 

Şəklə yazı əlavə etmək üçün aşağıdakı alqoritmi yerinə yetirmək 



lazımdır:

Hərflərin rəngini rənglər qutusundan seç

Siçanla          alətini seç

İş sahəsində siçanın sol düyməsini basılı saxlayaraq 

düzbucaqlı sahə aç

Çərçivənin içində klaviatura vasitəsilə yazı yaz

1

2

3



4

25. MƏTNLİ ŞƏKİLLƏR

Paint proqramında şəkil çəkməklə bərabər yazı 

da yazmaq olar. Bunun üçün           aləti nəzərdə 

tutulmuşdur. 

Bu aləti seçib, yazının yerləşəcəyi yeri müəyyən-

ləşdirdikdən sonra şriftlər zolağı (Fonts) açılır. Bura-

da  şriftin  növünü,  ölçüsünü,  formasını  seçmək  olar. 

mətnin özü  klaviaturadan daxil edilir.

 

Bundan  sonra



Şriftlər zolağı

Yazı aləti

Yaddaå


Yaddaå

Şriftlər zolağı

Yazı aləti

1

Tapåırıq



Tapåırıq

Paint proqramında yazı yazmaq üçün  daha hansı alətlərdən 

istifadə etmək olar?

2

3



 

 

Çap üçün deyil



60

61

Şəkli kompüterdə çəkmək üçün alqoritmi söylə.



Verilmiş şəkilləri  kompüterdə çəkmək üçün hansı alətlərdən 

istifadə edilmişdir?  

 

Şəklə yazı əlavə etmək üçün aşağıdakı alqoritmi yerinə yetirmək 



lazımdır:

Hərflərin rəngini rənglər qutusundan seç

Siçanla          alətini seç

İş sahəsində siçanın sol düyməsini basılı saxlayaraq 

düzbucaqlı sahə aç

Çərçivənin içində klaviatura vasitəsilə yazı yaz

1

2

3



4

25. MƏTNLİ ŞƏKİLLƏR

Paint proqramında şəkil çəkməklə bərabər yazı 

da yazmaq olar. Bunun üçün           aləti nəzərdə 

tutulmuşdur. 

Bu aləti seçib, yazının yerləşəcəyi yeri müəyyən-

ləşdirdikdən sonra şriftlər zolağı (Fonts) açılır. Bura-

da  şriftin  növünü,  ölçüsünü,  formasını  seçmək  olar. 

mətnin özü  klaviaturadan daxil edilir.

 

Bundan  sonra



Şriftlər zolağı

Yazı aləti

Yaddaå


Yaddaå

Şriftlər zolağı

Yazı aləti

1

Tapåırıq



Tapåırıq

Paint proqramında yazı yazmaq üçün  daha hansı alətlərdən 

istifadə etmək olar?

2

3



 

 

Çap üçün deyil



26. CALCULATOR PROQRAMINDA 

      HESABLAMALAR

62

63

Kompüterdə  hesablamalar  aparmaq  üçün 



  proqra-

mından istifadə olunur.

İş masasında proqramın pəncərəsini açmaq üçün siçanı      

simgəsinin üstündə qoşa çıqqıldatmaq lazımdır.



Calculator

 

 



Calculator 

ın

tam pəncərəsi



proqramın   

Bu komanda vasitəsilə proqramın 

pəncərəsinin görünüşünü dəyişmək olar.

Cib kalkulyatoru və kompüterdəki 

proqramının 

oxşar və fərqli cəhətlərini söylə.

Calculator 

Başlıq zolağı

Ekran

Menyu zolağı



Bu düyməni 

basmaqla səhv 

yığılmış rəqəmi 

silmək olar.

Bu düyməni 

basmaqla ekranı 

təmizləmək olar.

 

Klaviaturada  Azərbaycan əlifbasının hərfləri bu cür yerləşmişdir. 



Tab

Caps Lock

Сtrl

Shift


Alt

Сtrl


Alt











(

– 

+



1

2

3



4

5

6



7

8

9



0

=



\

Shift


BackSp

Q

Ü



E

R

T



Y

U

İ



O

P

[



]

{

}



A

S

D



F

G

H



J

K

L









<

>

?



/

+

– 



0

1

4



7

.

2



3

5

6



8

9

Num



Lock

Home


End

PgDn


Del

Delete


End

Page


Down

Page


Up

Home


Insert

Ins


F1

F2

F3



F4

F5

F6



F7

F8

F9



F10

F11


F12

Esc


Ö

Ğ

Ə



I

Ş

Ç



A

İnformatikada vurma (*) və bölmə (/) əməlinin 

yazılışı riyaziyyatdakı yazılışından fərqlidir. 

/

*



Calculator

hansı cavab alınar?

 proqramında verilmiş düymələri ardıcıl çıqqıldatdıqda 

a)

b)



Backspace

5

6



4

=



4

5



6

=

Calculator  proqramında  sizə  gələcəkdə  lazım  olacaq  başqa 

riyazi əməlləri də yerinə yetirmək olar. Bu məqsədlə proqramın pən-

cərəsini genişləndirmək lazımdır.



Calculator proqramında işləmək üçün klaviaturanın bölümün-

dəki  klavişlərdən istifadə etmək olar.



B

1

Tapåırıq



Tapåırıq

Calculator proqramında işləmək üçün klaviaturanın 

hansı klavişlərindən istifadə etmək olar?

2

3



Çap üçün deyil

26. CALCULATOR PROQRAMINDA 

      HESABLAMALAR

62

63

Kompüterdə  hesablamalar  aparmaq  üçün 



  proqra-

mından istifadə olunur.

İş masasında proqramın pəncərəsini açmaq üçün siçanı      

simgəsinin üstündə qoşa çıqqıldatmaq lazımdır.



Calculator

 

 



Calculator 

ın

tam pəncərəsi



proqramın   

Bu komanda vasitəsilə proqramın 

pəncərəsinin görünüşünü dəyişmək olar.

Cib kalkulyatoru və kompüterdəki 

proqramının 

oxşar və fərqli cəhətlərini söylə.

Calculator 

Başlıq zolağı

Ekran

Menyu zolağı



Bu düyməni 

basmaqla səhv 

yığılmış rəqəmi 

silmək olar.

Bu düyməni 

basmaqla ekranı 

təmizləmək olar.

 

Klaviaturada  Azərbaycan əlifbasının hərfləri bu cür yerləşmişdir. 



Tab

Caps Lock

Сtrl

Shift


Alt

Сtrl


Alt











(

– 

+



1

2

3



4

5

6



7

8

9



0

=



\

Shift


BackSp

Q

Ü



E

R

T



Y

U

İ



O

P

[



]

{

}



A

S

D



F

G

H



J

K

L









<

>

?



/

+

– 



0

1

4



7

.

2



3

5

6



8

9

Num



Lock

Home


End

PgDn


Del

Delete


End

Page


Down

Page


Up

Home


Insert

Ins


F1

F2

F3



F4

F5

F6



F7

F8

F9



F10

F11


F12

Esc


Ö

Ğ

Ə



I

Ş

Ç



A

İnformatikada vurma (*) və bölmə (/) əməlinin 

yazılışı riyaziyyatdakı yazılışından fərqlidir. 

/

*



Calculator

hansı cavab alınar?

 proqramında verilmiş düymələri ardıcıl çıqqıldatdıqda 

a)

b)



Backspace

5

6



4

=



4

5



6

=

Calculator  proqramında  sizə  gələcəkdə  lazım  olacaq  başqa 

riyazi əməlləri də yerinə yetirmək olar. Bu məqsədlə proqramın pən-

cərəsini genişləndirmək lazımdır.



Calculator proqramında işləmək üçün klaviaturanın bölümün-

dəki  klavişlərdən istifadə etmək olar.



B

1

Tapåırıq



Tapåırıq

Calculator proqramında işləmək üçün klaviaturanın 

hansı klavişlərindən istifadə etmək olar?

2

3



Çap üçün deyil

1. Kompüter nə üçün lazımdır və ondan haralarda istifadə olunur?

2. Aşağıdakı obyektləri nə birləşdirir?

3. Kompüterdə işləyərkən nə üçün təhlükəsizlik qaydalarına riayət etmək 

    lazımdır?



4. Kompüterin əsas hissələrini sadala.

5. Kompüterdə mətni hansı proqramda yığmaq olar?

6. Aşağıdakı mətni oxu və suala cavab ver. 

 

    matlamaq üçün nədən istifadə olunub?



Hər bir cümlədə mətni for-

7. Kompüterdə şəkil çəkmək üçün  hansı alətlərdən istifadə etmək olar?

8. Kompüterdə bayraq çəkmək üçün alqoritmi söylə.

9. Şəkildəki obyekti kompüterdə çəkmək üçün 

 istifadə

    etmək olar?

hansı alətlərdən



Təbrik edirik! 

Sən artıq ikinci sinfi bitirirsən! 

Sənə uğurlar diləyirik!

SUAL VƏ TAPŞIRIQLAR

64

Çap üçün deyil



Yüklə 0,51 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin