Azərbaycan respublikasi daxiLİ İŞLƏr naziRLİYİ p o L i s a k a d e m I y a s I kafedra: «İctimai elmlər»
Yüklə 412,98 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Tarixi tipologiya
öyrənilən hadisə və proseslərin əsas əlamət və göstəricilərinə görə təsnifatını nəzərdə tutmaqla, onların daha dərindən öyrənilməsinə köməklik göstərir. Elml ərarası metodlar: Müşahidə əsasən etnoqrafiyada tətbiq olunur. Eksperiment tarixi t ədqiqatda nadir hallarda istifadə olunur. 7 Tarix bu metodlarla birg ə qeyri-ənənəvi metodlardan-riyazi metodlardan da istifad ə edir. Az ərbaycan tarixinin dövrləşdirilməsi . Tarixi hadis ələrin vaxtını ardıcıllıqla öyrənən köməkçi fənn – xronologiya adlanır . Hadis ələrin baş verdiyi vaxtı bilmədən ölkənin tarixi haqqında mükəmməl və ardıcıl təsəvvür yaratmaq mümkün deyil. Əks halda, dövrlər qarışdırılar və tarix elmi sadəcə olaraq, faktlar yığımına çevrilər. Tarixin başlanğıc anı – era adlanır. Dünyada iki era – müsəlman (hicri) v ə xristian (miladi) eraları geniş yayılıb. Az ərbaycanda uzun müddət müsəlman erası v ə ya hicri era işlənib (hicri era 622-ci ild ə Məhəmməd peyğəmbərin Məkkədən Mədinəyə hicrət-köç etm əsi ilə başlanıb. Buna görə də hicri era Məhəmməd peyğəmbərin adı ilə bağlıdır. Hicri era ilə vaxt Ay (qəməri) və Günəşlə (Şəms) ölçülür. Hazırda xristian erası geniş yayılıb. Bu era Isa peyğəmbərin adı ilə bağlıdır (Milad «anadan olma»). Hazırda Azərbaycanda xristian erasından istifad ə edilir. Başlanğıc nöqtəsinə qədər olan hadisələrdən danışarkən «eradan əvvəl» (e. ə.) sözü işlənir. Başlanğıc nöqtəsindən sonrakı hadisələr isə bizim eraya (b. e.) aiddir. M əsələn, İsa peyğəmbərin anadan olması güman edilən I əsrdən bizim era başlanır. I əsrdən əvvəlki dövr isə eramızdan əvvəl hesab edilir. Eramızdan əvvəl baş vermiş hadisələr minillik, yüzillik, bizim dövrümüzə yaxınlaşdıqca isə illərlə ölçülür. Hal- hazırda Azərbaycan tarixinin dövrləşdirilməsi ictimai-iqtisadi formasiyalar üzrə aparılır. Bu dövrlər aşağıdakılardır: 1. İbtidai icma quruluşu 2. Quldarlıq 3. Feodalizm 4. Kapitalizm 5. Sosializm Az ərbaycan tarixinin dövrləri müəyyən edilərkən həm ayrı-ayrı ölkələrin, h əm də bütövlükdə tarixin tarixinin dövrləşdirilməsi təcrübəsinə müraciət etməklə 8 yanaşı, onun özünün inkişaf xüsusiyyətləri əsas götürülməlidir. Dövrləşdirilmə üçün materialı tarixi inkişafın özündə axtarmaq lazımdır. Buna görə Az ərbaycanın ən qədim zamanlardan bu günədək olan inkişaf tarixini nəzərdən keçirmək lazımdır. Onun əsasında da müstəqil Azərbaycan dövlətlərinin f əaliyyəti durur. Bu bölgü dövlətçilik tarixinə əsasən aparılır. Yüklə 412,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|