Azərbaycan respublikasi daxiLİ İŞLƏr naziRLİYİ polis akademiyasi “DİO-nun inzibati fəaliyyəti” kafedrası
“İXM maddə 520. Yaşayış məntəqələrində və xüsusi olaraq ayrılmamış yerlərdə
Yüklə 468,5 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
“İXM maddə 520. Yaşayış məntəqələrində və xüsusi olaraq ayrılmamış yerlərdə,
yaxud müəyyən edilmiş qaydanı pozmaqla odlu silahdan atəş açma Yaşayış məntəqələrində və xüsusi olaraq ayrılmamış yerlərdə və ya xüsusi olaraq ayrılmış yerlərdə müəyyən edilmiş qaydanı pozmaqla odlu silahdan atəş açmağa görə- silah və döyüş sursatı müsadirə edilməklə və ya edilməməklə əlli manatdan yüz manatadək məbləğdə cərimə edilir”. 13
Qanunverici bu maddə ilə ictimai təhlükəsizliyin təmin edilməsi məqsədilə odlu silahdan istifadə qaydalarının pozulmasına görə inzibati məsuliyyət müəyyən edir. Bu maddənin dispozisiyası blanket xarakteri daşıyır. Yeri gəlmişkən qeyd edilməsi vacibdir ki, ölkəmizdə xidməti və mülki silahın dövriyyəsi qanunla tənzimələnir. Odur ki, xidməti və mülki silahın dövriyyəsi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasında müvafiq xüsusi icazəsi olmayan şəxslər tərəfindən həmin silahın əldə edilməsi, gəzdirilməsi və ondan istifadə edilməsi, ictimai yerlərdə örtüksüz silahın gəzdirilməsi, habelə mitinqlərin, küçə yürüşlərinin, nümayişlərin, piketlərin və digər kütləvi tədbirlərin keçirilməsi zamanı vətəndaşların silah gəzdirməsi qadağandır. Təhlil edilən inzibati xəta nümunəsində hüquqpozmanın xarakterini müəyyən etmək üçün müxtəlif şəraitlərdə (dövlət və ya qeyr-dövlət müəssisələri, idarələri, təşkilatlarının mühafizəsi zamanı, təhsil və tədris müəssisələrində, müəyyən istehsalat yerlərində, attraksionlarda, kino və sənədli filmlərin (serialların) çəkilişlərində və s. yerlərdə silah- dan istifadə qaydalarını nizamlayan normativ hüquqi aktlara müraciət etmək lazımdır. Bu inzibati xətanın tərkibi obyektiv tərəfdən aşağıdakı hərəkətlərdə ifadə olunur: a) yaşayış məntəqələrində odlu silahdan atəş açma; b) xüsusi olaraq ayrılmamış yerlərdə odlu silahdan atəş açma; c) xüsusi olaraq ayrılmış yerlərdə müəyyən edilmiş qaydanı pozmaqla odlu silahdan atəş açma. Təhlil edilən inzibati xəta tərkibinin tam başa düşülən olması baxımından ölkəmizdə odlu silahların dövriyyəsinin hüquqi tənzimlənməsi mexanizmi ilə tanış olmaq zəruridir.Bu hüquqi tənzimlənmə mexanizmi daxilində “Xidməti və mülki silah haqqında” Azərbaycan Respublikasının30 dekabr 1997-ci il tarixli Qanununa (Azərbaycan Respublikasında xidməti və mülki silahın və onun sursatının dövriyyəsi, habelə onun müstəsna hallarda tətbiqi ilə bağlı yaranan hüquqi münasibətlər tənzimlənir) istinad edilməlidir. “Xidməti və mülki silah haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 2-ci maddəsinə görə silah dedikdə, canlı qüvvənin və digər obyektlərin, o cümlədən texnikanın və tikililərin məhv edilməsi üçün nəzərdə tutulmuş, yaxud işarə verməüçün nəzərdə tutulmuş, lakin canlı qüvvənin və digər obyektlərin məhv edilməsi üçün istifadə oluna bilən qurğu və vasitə başa düşülür. Təhlil edilən inzibati xəta tərkibinin dispozisyasında odlu silah anlayışı istifadə edildiyindən, onun da anlayışına diqqət yetirlməsi vacibdir. Qanunvericinin mövqeyinə görə odlu silah dedikdə, barıtın və ya digər alışan maddələrin yanmasından yaranan enerji hesabına mərmisi istiqamətlənmiş hərəkət edərək müəyyən məsafədən hədəfi mexaniki zədələmək və ya sıradan çıxarmaq təyinatına malik olan silah başa düşülür. Odlu silahlara tüfəng (yivsiz lüləli ov tüfəngindən başqa), karabin, tapança və revolver, avtomat və pulemyot, minaatan, top, qumbaraatan və kalibrindən asılı olaraq digər silahlar aid edilir. Odlu silahın funksional təyinatını müəyyən edən əsas hissələri - lülə, zərbə, buraxılış, bağlayan mexanizmlər və silahın digər hissələri kompleksdə atəş açmağa imkan verdikdə odlu silah kimi qəbul edilməlidir. Odlu silah həm sənaye (zavod), həm də kustar üsulla (məişət şəraitində) istehsal edilə bilər. 14
Təhlil edilən maddənin dispozisiyasında nəzərdə tutulan atəş açmaq üçün xüsusi ayrılmış yerlər dedikdə, atəş tirləri, atəş sahələri, ətrafdakıların təhlükəsizliyini təmin edən şərtlərə əməl etməklə ayrıca icazə ilə açılan dövlət və qeyri-dövlət (bələdiyyə və ya özəl mülkiyyət nümunəsində) atıcılıq stendləri, ov yerləri başa düşülür. Müəyyən edilmiş qaydanı pozmaqla odlu silahdan atəş açma dedikdə, hər hansı bir konkret yerdə təhlükəsizlik tələblərinə riayət etməməklə odlu silahdan atəş açma başa düşülür. Bunlara aid edilə bilər: təlim rəhbərinin əmri olmadan və ya “Azad” komandasından sonra atəş açma; hədəflər olan sahədə adamlar, maşınlar və heyvanlar olduqda atəş açma; nasaz silahdan və ya təhlükəli istiqamətlərdə atəş açma; silahın başqa şəxslərə verilməsi və s. Nəzərə almaq lazımdır ki, pnevmatik silahlar, siqnal verən, idman-tikinti silahları, qaz tapançaları, siqnal raketlərini atan tapançalar, partlayan raketlər və digər imitasiya- pirotexnik və işıqlandırıcı vasitələr olaraq odlu silahlara aid edilmir. Bu inzibati xətanın subyekti - 16 yaşına satmış, anlaqlı, fiziki şəxsdir. O, xidməti vəzifələrini yerinə yetirməklə əlaqədar verilən odlu silah və ya idarələrin, təşkilatların müvəqqəti istifadəsinə verilən, habelə müəyyən olunmuş qaydaları pozmaqla, bu silahdan istifadə edən və onlara sahib olan şəxslər ola bilər. Təcrübi baxımdan qeyd edilməsi zəruridir ki, 16 yaşdan 18 yaşa qədər olan şəxslər odlu silahdan istifadə qaydalarını pozduqlarına görə ümumi əsaslarla inzibati məsuliyyətə cəlb olunurlar. “İXM-in520-ci maddəsi ilə inzibati məsuliyyət müəyyən edilən inzibatixətanın subyektiv tərəfi qəsd və ya ehtiyatsızlıqla xarakterizə olunur.Təhlil edilən inzibati xəta subyektiv cəhətdən qəsdlə xarakterizə edildikdə, təqsirkarın bilərəkdən odlu silahdan isti- fadə qaydalarını pozması və bunları arzu etməsi zəruridir. Əməlin tövsif edilməsi üçün motiv və məqsəd əhəmiyyət kəsb etmir. Qanunvericilik quruluşu baxımdan bu inzibati xətanın tərkibi hüquqazidd əməlin törədilməsi nəticəsində zərərli nəticələrin yaranmasını nəzərdə tutmur (formal tərkiblidir). Odur ki,qeyd edilən hüquqazidd əməlin törədilməsindən yarananxəsarət, mülkiyyətə zərər vurma və s. neqativ nəticələrcinayət məsuliyyətinə səbəb olacaqdır. Bu inzibati xəta haqqında protokol polis əməkdaşı tərəfindən tərtib olunur. İşin baxılmasına qədər odlu silah və döyüş sursatının sayı və növü haqqında protokolda qeydlər edilir. Təqsirkar könüllü olaraq odlu silahı və sursatı təhvil verməkdən imtina etdikdə, polis əməkdaşı şəxsi axtarış, fiziki şəxsdə olan əşyaları yoxlama, əşyaları və sənədləri götürmə (inzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatı təmin etmə tədbirləri qismində) kimi müxtəlif tədbirlər həyata keçirə bilər. İXM-in 520-ci maddəsi ilə təsbit edilən inzibati xətalar haqqında işlərə “Azərbaycan Respublikası İnzibati Xətalar Məcəlləsinin təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2015-ci il 29 dekabr tarixli 96-VQ nömrəli Qanununun tətbiqi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 15 fevral 2016-cı il tarixli Fərma- nının 5.1-ci bəndinə əsasən Daxili İşlər Nazirliyi və aidiyyəti üzrə İXM-in 43-cü mad- dəsinə əsasən rayon (şəhər) məhkəmələri baxır. Nəzərə almaq lazımdır ki, İXM-in 43.1- 15
ci maddəsində göstərilən inzibati xətalar haqqında işlərə baxmaq hüququ müvafiq icra hakimiyyəti orqanı (Azərbaycan Respublikasının Prezidenti) tərəfindən həmçinin səlahiyyətli orqanlara (vəzifəli şəxslərə) aid edildikdə, icraatında inzibati xətalar haq- qında iş olan səlahiyyətli orqan (vəzifəli şəxs) inzibati xətanın xarakterini, inzibati xəta törədənin şəxsiyyətini, onun təqsirinin dərəcəsini, məsuliyyəti ağırlaşdıran halların və müsadirə olunmalı malların mövcudluğunu nəzərə alaraq, şəxs barəsində müvafiq maddənin sanksiyasında nəzərdə tutulan xəbərdarlıq və ya cərimə inzibati tənbeh tədbirlərindən daha ağır tənbeh tədbirinin tətbiqi üçün əsasların olması qənaətinə gəldikdə, inzibati xəta haqqında protokolu baxılmaq üçün məhkəməyə göndərir.
Yüklə 468,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|