Azərbaycan respublikasi elm və TƏHSİl naziRLİYİ azərbaycan texniKİ universiteti

Konsaltinq şirkətləri-bu sahədə bazar və biznes sahəsində böyük təcrübəyə
mənsub mütəxəsislər çalışırlar, onlar sahibkarların sifarişləri əsasında iqtisadi və hüquqi
məsləhətlər verirler. Bu məsləhətlərin haqqının ödənilməsi ucuz başa gəlir. Azerbaycan
ücün bu yeni və o cümlədən prespektivli sahədir.
Auditor şirkətləri-audit firmanın biznes sahəsində imkanlarını qiymətləndirən
malliyə təsrufat fəaliyyətinin kopleks təfdişidir. Bu yoxlamalar mustəqil eksbertlər
tərəfindən həyata keçrilir. Bele yoxlamalar təsisçilərin, hökümətin, firma rəhbərliyinin,
idarədicilərin təşəbüsləri ilə həyata kecirilir.
Kredit sistemi-planli iqtisadiyyat dövrndə kreditlərin verilməsi müəssisənin öz
ehtiyaclarına göre yox dövlətin qoyduğu planlar əsasında verilirdi. Müasir dövrdə isə
kredit təşkilatları cox artmışdır və bazar iqtisadiyyatının təşəkül tapdığı dövrdə
müssisələrin maliyə ehtiyaclarını ödəmək ücün müxtəlif təklilfər irəli sürürlər. 21-ci
əsrdə planlı iqtisadiyyatı olmayan kommersiya bankları həmcinin qeyri banklar kredit
təşkilatları da kommersiya banklarının göstərmədiyi xidəmətləri öz müştərilərinə
təqdim edirlər. Kredit sisiteminin bu forma da olması bazr təsərufatının tələbatını
özündə əks etdirir və inkişaf etmiş ölkələrin kredit sistemi modelinə yaxınlaşır.
Azad iqtisadi zonalar - bazarin inkişafı və onun formalaşması ücün azad iqtisadi
zonaların böyük əhəmiyəti vardir. Dünyada ilk azad iqtisadi zonalar İrlandiyada 1959-
cu ildə yaradılmışdır, 20-ci əsrin ikinci yarsindan azad iqtisadi zonalar daha cox
təşşəkül tapmağa başlmışdır. Məşğuluq göstəriciləri həmin bölgələrdə son 20 il ərzində
20%-dən artiq olmuşdur. Bütün bu zonalrın başılıca xüsusiyətləri xarici kapitalın ölkəyə
cəlb olunması ücün müxtəlif güzəştlərin tətbiq olunmasından ibarətdir məsələn bura da
fəaliyyət göstərən müəssisələrin 10 il ərzndə vergidən azad edilməsi və yaxud müəyyən
qədər gömrük rusmlarından güzəştlərin olması və s. bu kimi hallar nəzrdə tutulur.
Hazırda dünyada 400 dən artıq azad iqtisadi zonalar vardır ki, bunların da icərisin də
azad iqtisadi zonaların sayına gore inkisaf etmiş ölkələr üstünlük təşkil edirlər. Azad
iqtisadi zonalr xarici kapitalı cəlb etmək ücün zəruri vasitədir.