Azərbaycan respublikasi elm və TƏHSİl naziRLİYİ aztu-nun nəzdində baki texniKİ kolleciN

1 - istehlakçıların sifarişinə uyğun olaraq tələb olunan çeşidlərin yaradılması. Satınalma 
və istehsal logistikasında bu funksiya istehsalın müxtəlif mərhələlərini zəruri material - texniki re-
surslarla (kəmiyyət və keyfiyyət baxımından) təmini məqsədi daşıyır. Paylama logistikasında bu 
funksiya xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Ticarət anbar-ları istehsal çeşidinin istehlakçı çeşidinə çevril-
məsini müştərinin sifarişinə uyğun olaraq həyata keçirir. Anbarda lazımi çeşidlərin yaradılması is-
tehlakçıların sifarişlərinin səmə-rəli yerinə yetirilməsinə və müştərinin tələb etdiyi həcmdə daha 
tez-tez çatdırılmalarının həyata keçirilməsinə kömək edir; 
2 - anbar və saxlama. Bu funksiya buraxılan məhsul və onun istehlakı arasındakı müvəq-
qəti fərqi tənzimləməyə, yaradılan ehtiyatlar əsasında fasiləsiz istehsal prosesi və istehlakçıları 
daima təmin etməyə imkan verir. Malların paylama sistemində saxlan-ması, həmçinin müəyyən 
malların mövsümi istehlakı ilə əlaqədar olaraq zəruridir; 
3 – yüklərin daşınması və göndərmə partiyalarının birləşdirilməsi. Nəqliyyat xərclərini 
azaldaraq üçün anbar bir neçə müştəriyə məxsus kiçik partiyalı yükləri nəqliyyat vasitəsi tam yük-
lənənə qədər birləşdirmək funksiyasını yerinə yetirə bilər; 

4 - xidmətlərin göstərilməsi. Anbarlar istehlakçılara daha yüksək səviyyəli xidməti təmin 
etmək üçün müştərilərə müxtəlif xidmətlər göstərə bilər: malların satışa hazırlanması (məhsulların 
qablaşdırılması, konteynerlərə doldurulması, paketləmə); quraşdırma cihaz və avadanlıqlarının işi-
nin yoxlanılması; nəqliyyat – ekspedisiya xidmətlərivə s.
 
 
 

---

36 
11.2. Anbarların təsnifatı
 
Anbarlar - malların qəbulu, yerləşdirilməsi, yığılması, saxlanması, emalı, buraxılması və 
istehlakçılara çatdırılması üçün nəzərdə tutulmuş istehsal binaları, mühəndis qurğuları, qaldırıcı-
nəqliyyat maşın və avadanlıqları, hesablama texnikası vasitələri (onların işlərini idarə etmək, 
tənzimləmək və nəzarət etmək üçün) kompleksləridir. 
Fəaliyyət istiqamətindən asılı olaraq anbarlar aşağıdakı kimi təsnifata ayırırlar: 
• logistikanın bazis sahələrinə; 
• mülkiyyət formasına; 
• xüsusiləşdirilməsinə; 
• funksional təyinatlarına; 
• sahələrinin ölçüsünə; 
• mexanikləşdilmə dərəcəsinə görə anbarlar;
• anbar binası və ətraf ərazinin növü; 
• nəqliyyatla əlaqəsinə görə anbarlar. 
Logistikanın bazis sahələrinə görə anbarların aşağıda-kı növləri vardır: 
• təchizat logistikasının anbarları: 
- xammal və material anbarları; 
- istehsal təyinatlı mal anbarları; 
- istehsal logistikası anbarları; 
- aralıq istehsal anbarları; 
- alət anbarları.
• paylama logistikası anbarları: 
- hazır məhsul anbarı və istehsalçıların paylayıcı anbarları; 
- topdan satış anbarları; 
- pərakəndə satış anbarları; 
- nəqliyyat təşkilatlarının anbarları (terminallar). 
• mülkiyyət formasına görə anbarlar: 
- xüsusi (hər hansı bir təsərrüfat subyektinə aid
anbarlar);
- dövlət (dövlət müəssisə və təşkilatların anbarları);
- bələdiyyə (bələdiyyə təşkilatlarının tabeliyində olan anbarlar) 
- şərikli (şərikli tərəflərin ümumi vəsaiti ilə tikilmiş birgə istifadə olunan anbarlar). 
• xüsusiləşdirilməsinə görə anbarlar: 
- universal; 
- xüsusiləşdirilmiş; 
• sahələrinin ölçüsünə görə anbarlar: 
- kişik (500
m
2
–a qədər); 
- I kateqoriya orta (500 - 1000 
m
2
); 
- II kateqoriya orta (1000 - 2500 
m
2
); 
- III kateqoriya orta (2500 - 10000 
m
2
); 
- IV kateqoriya orta (10000 
m
2
− dən çox); 
• funksional təyinatına görə anbarlar: 
- yüklərin qarışıq, kombinəedilmiş, intermodal və digər daşımalarda nəqliyyat qovşaqla-
rında ötürülməsi məqsədinə xidmət edən anbarlar - terminal lar;

---

37 
- zəruri materialların konsentrasiyasını və onların istehsalın səmərəli işini təmin edən 
saxlanması an barları; 
- müştərilərin xüsusi tələblərinə uyğun olaraq sifarişlərin formalaşdırılması üçün
hazırlanmış paylama anbarları; 
- xüsusi anbarlar (məsələn, gömrük anbarları, müvəqqəti material saxlama anbarları,
taralar, istifadə məqsədilə geri qaytarılan tullantı anbarları və s.). 
• mexanikləşdilmə dərəcəsinə görə anbarlar: 
- mexanikləşdirilməmiş; 
- mexanikləşdirilmiş; 
- avtomatlaşdırılmış; 
- avtomatik.
• binaların növü və memarlıq parametrlərinə görə an-barlar: 
- çoxmərtəbəli; 
- birmərtəbəli; 
- 6 m- ə qədər hündürlüyü olan; 
- hündür anbarlar (hündürlüyü 7,2 m - ə qədər); 
- anqarlar (hündürlüyü 8 m – çatan modullar); 
- yarı qapalı (yalnız bir damı və ya bir damı, bir, iki və ya üç divarı var); 
- açıq sahələr. 
• nəqliyyatla əlaqəsinə görə anbarlar: 
- relsyanı; 
- relsdənkənar; 
- limanyanı (körpüyanı) anbarlardan ibarətdir. 
Relsyanı anbarlar dəmir yolları nəzdində, giriş dəmir yollarının kənarında yerləşdirilib 
magistral dəmir yolları ilə əlaqələndirilir. Relsdənkənar anbarlara yalnız avtomobil və qoşqu 
nəqliyyatı yanaşa bilər.
Limanyanı (körpüyanı) anbarlar çay limanlarının yanında və yaxud dəniz limanlarının 
ərazisində yerləşdirilir.