Əhali tərəfindən sabit yod preparatlarının istifadəsi (yod profilaktikası). Nüvə reaktorunun qəzası halında ətrafa əhəmiyyətli miqdarda yod radioizotopları atılır. Yod qəbul edildikdə, yodun radioizotopları seçici olaraq qalxanabənzər vəziyətdə yığılır və onun zədələnməsinə səbəb olur (yod fiksasiya funksiyasının pozulması və s.).
Yod 131-135 izotopları xüsusi radiobioloji təhlükəlidir.
Yodun radioaktiv izotopları həzm sistemi, tənəffüs, yara və dərinin yanıq səthləri ilə bədənə daxil ola bilər. Bədənə göstərilən giriş yolları ilə həll olunan yod birləşmələrinin udulması 100% -ə çatır.
Qəzadan sonra erkən dövrdə yodun radioizotoplarının inhalyasiya qəbulu təhlükə yaradır.
Ən böyük praktik əhəmiyyət radioaktiv yodla çirklənmiş otlaqlarda və səthi çirklənmiş tərəvəz və meyvələrdə süd və süd məhsulları içdikdə elementar radioaktiv yod alınmasıdır.
Bədəni kritik orqanda - tiroid bezi və bədəndə radioaktiv yod izotoplarının yığılmasından qorumaq üçün sabit yod preparatları istifadə olunur.
Stabil yod preparatları tiroid bezinin blokadasına səbəb olur, tiroid bezində yodun radioizotoplarının yığılmasını və şüalanmasını azaldır.
Ölkədə kalium yodidi tövsiyə olunur və istifadə olunur. Kalium iyodidin vaxtında qəbulu tiroid dozasını 97-99% və onlarla dəfə azaldır.
Yod profilaktikasının effektivliyi sabit yod preparatlarının qəbul olunma müddətindən asılıdır:
- Solunmadan 6 saat əvvəl (radioaktiv dağılma) - demək olar ki, 100%;
- tənəffüsün başlanğıcı zamanı (radioaktiv düşmə) - 90%;
- Bədənə radioaktiv maddələrin daxil olmasından 2 saat sonra - 10%;
- Bədənə radioaktiv maddələrin daxil olmasından 6 saat sonra - 2%.
Radiasiya təhlükəli bir obyektdə qəza təhlükəsi olduqda təşkilatların işçilərini qorumaq üçün tədbirlər. Radiasiya təhlükəli bir obyektdə qəza halında əhalinin qorunmasının əsas məqsədi insanlara radiasiya məruz qalma dərəcəsini mümkün qədər azaltmaqdır. Buna əvvəlcədən təşkilatda həyata keçirilən bir sıra hazırlıq tədbirləri həyata keçirilməklə və radiasiya təhlükəli bir obyektdə qəza halında əhalinin qorunmasını təmin etmək üçün tədbirlər 3 qrupa bölmək olar:
- təşkilatı işçilərin müdafiəsi üçün tədbirlər;
-qəza təhlükəsi olduqda təşkilatda həyata keçirilən tədbirlər;
- qəza zamanı təşkilatda görülən tədbirlər.
