Azərbaycan respublikasi prezidenti yaninda döVLƏT İdarəSİNİn akademiyasi abduləli abdullayev malik səLİmov müqayiSƏLİ İNZİbati HÜquq

Dövlət Şurasının Kirivudun işinə dair 30 may, 1952-ji il tarixli qərarı. 
122 

---

rədə  Lüksemburqdakı  məhkəməyə  müraciət  etməmişdi.'^  Bu  məsələnin 
həllində hüquqi millətçilik təzahürü görən deputatlar Avropa parlamentinə 
bir sıra yazılı sorğular göndərməklə kifayətlənmişlər. O vaxtdan etibarən 
Dövlət Şurası bəzi qərarların mətnləri və qərar hissələrini aydınlaşdırmaq 
məqsədi ilə təfsir üçün Lüksemburqdakı məhkəmənin müzakirəsinə versə 
də
,20
 məhkəmə praktikasında yuxarıda göstərilən xətti dəfələrlə müdafiə 
etmiş və Lüksemburq məhkəməsindən fərqli olaraq müəyyənləşdirmişdi 
ki,  Roma  müqaviləsində  göstərilənlər  aydındır,  onlar  sadəcə  həyata 
keçirilməlidir. 
Sözün əsl mənasında qanunlar normativ sənədlər adlanan aktların 
əsas  məcmusunun  ən  qədim  və  ən  çoxsaylı  kateqoriyasını  təşkil  edir. 
Onlar  hələ  konstitusiyalar  meydana  çıxmazdan  əvvəl  və  beynəlxalq 
müqavilələrin 
dövlətdaxili 
qanunvericiliyə 
birləşdirilməsinə 
başlanmasından çox-çox əvvəl mövcud olmuşdur. 
İndi  tətbiq  edilən  qanunların  bəziləri  öz  kökləri  ilə  çox  qədim 
zamanlara  gedib  çıxır:  deməli,  «qanun»  adlandırılan  aktların  məcmusu 
müxtəlif adlar daşımaqla və müxtəlif dövrlərdə qəbul olunmuş müəyyən 
sayda  aktları  əhatə  edir  (Dövlət  Şurası  nisbətən  yaxın  vaxtlarda  dövlət 
mülklərindən  birinin  müqəddəratı  ilə  əlaqədar  1566-cı  il  tarixli  Mulen 
ediktini tətbiq etməli olmuşdu). 
Nəzəri cəhətdən iyerarxiya mövcuddur: Konstitusiya bütün qalan 
aktlann qüvvəsindən üstün qüvvəyə malikdir, beynəlxalq müqavilələr isə. 
Konstitusiyanın 55-ci maddəsinə uyğun olaraq, qanunlara nisbətən daha 
yüksək qüvvəyə malik olmalıdır. 
Lakin praktikada bu üstün hüquqlar heç də həmişə təsbit olunmur. 
Bu prinsip Dövlət Şurası tərəfindən 6 noyabr, 1936-cı il tarixdə 
Arriqinin  işinə  dair  qərarda  irəli  sürülmüş,  sonra  isə  dəfələrlə  təsdiq 
olunmuşdur.  O,  ölkədə  və  xaricdə  beynəlxalq  müqavilələrin 
səmərəliliyinə  şübhə  doğurmuşdu,  çünki  hakimlərin  tutduqları  mövqe 
Konstitusiyanın 55-ci maddəsinə əsaslanırdı. Manna yarması istehlakçılan 
ümumi həmkarlar ittifaqının işinə dair 12 mart, 1968-ci il tarixli qərarı ilə 
Dövlət  Şurası  müəyyən  etdi  ki,  Avropa  reqlamentlərindən  sonra  qəbul 
edilmiş  daxili  qanun,  hətta  həmin  reqlamentlərə  zidd  olsa  da,  tətbiq 
edilməlidir. Belə məhkəmə praktikası beynəlxalq hüquq sahə-