AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naziRL
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ekspert m
|
3.1. Böhranlı vəziyyətə qarşı profilaktik tədbirlər, sanasiya.
Keynsə görə böhrandan çıxmağın əsas yolu birgə tələbin yüksək səviyyəsini təmin etməkdən ibarətdir ki, buna da səmərəli maliyyə siyasəti aparmaqla nail olmaq mümkündür.Maliyyə siyasətinin məqsədləri tam məşğulluq, sabit qiymətlər və iqtisadi inkişafdır. 39 Böhran vəziyyətindən çıxış yollarını maliyyə siyasəti ilə daha çox əlaqədardır ki, əgər yaranmış böhran xarici səbəblərdəndirsə bu zaman müəssisə daha qənaətli sərfiyyatlar edir, o çümlədən gözləmə prinsipinə daha çox önəm verir. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, müəssisənin müflisləşməsinin qarşısını almağın ən təsirli üsulu maliyyə sağlamlaşdırma deyil. Böhranlı vəziyyətdən asılı olaraq müəssiənin təşkilati quruluşunun yenidən qurulması üç istiqamətdə aparılmalıdır: a) gələcək dövrdə istehsalın genişləndirilməsini təmin edən təşkilati quruluşa keçmək; b)
operativ fəaliyyətə xidmət edən təşkilati quruluşa keçmək; c)
səmərəli idarəetmə və nazərati təmin edən təşkilati quruluşa keçmək. Hər üç istiqaməti özündə birləşdirən təşkilati quruluşu formalaşdırmaq üçün təklif olunan doqquz qaydaya riayət etmək lazımdır.
1. İdarəetmənin təşkilati quruluşu imkan çərçivəsində sadə olmalıdır. 2. İdarəetmənin təşkilati quruluşunun sxemi daha aydın və tez qavranılan olmalıdır. 3. Hər bir işçiyə yazılı iş təlimatları verilməlidir.Sanasiya dövründə bu təlimatlar daima dəyişdirilməlidir. 4. Əlaqə sistemi səmərəli olmalıdır ki, informasiya dəqiq ötürülsün və əks əlaqə olsun. 5.Tabeçilik, səlahiyyət və məsuliyyət xətti aydın müəyyənləşdirilməlidir. 6. Məsuliyyətlərin koordinasiyasını ali rəhbərlik həyata keçirməlidir. 7. Hər firma üçün rəhbərliyin idarəçilik hüdüları real olmalıdır.
39 Maliyyə (dərs vəsaiti) D.Bağırov, M.Həsənli, Bakı 2011, səh.27 60 8. Xətti rəhbərlərin və funksional şöbələrin funksiyaları dəqiq bölünməli və koordinasiya olunmalıdır. 9. Müflisləşmədən çıxmaq üçün zərərlə işləməyin qarşısını almaq üçün təşkilati quruluş çevik olmalı, daxili və xarici mühitdə baş verən dəyişikliklərə tez reaksiya verməyi bacarmalıdır. “Sanasiya” termini latın “sanatio”sözündən götürülüb mənası yaxşılaşdırma, sağalma deməkdir 40 . İqtisadi lüğətdə sənaye, ticarət, bank inhisarçılıqlarının müflisliyinin qarşısının alınması üçün həyata keçirilən tədbirlərin sistemi kimi bu anlayışı müəyyən edərək izah edilir ki, daha güclü şirkətlə müəssisənin birləşməsi yolu ilə; pul kapitalının səfərbərliyi üçün yeni aksiyaların və ya istiqraz vərəqələrinin buraxılışı yolu ilə; bank kreditlərinin artımı yolu ilə və maddi yardımların verilməsi ilə; uzunmüddətliyə qısamüddətli borcun çevrilməsi ilə; müəssisənin aksiyalarının tam və ya qismən dövlətin alması ilə iflasın qarşısını almaq olar. Anlayışının mahiyyəti haqqında olan fikir geniş spektrinin yeganə tərifi ümumiləşdirmək olar. Belə hesab etmək olar, tanınmış xarici iqtisadçılar tərəfindən (N. Zdravomıslov, B. Bekenferde, M. Qelinq)
müəssisənin böhran
vəziyyətindənçıxarılması məsələləri üzrə maliyyə böhranının müəyyən edilməsi – sağlamlaşdırma: bu sistem maliyyə-iqtisadi, istehsalat-texniki, təşkilati-hüquqi tədbirlərin, uzunmüddətli dövrdə gəlirlilik və rəqabət müəssisənin ödəmə qabiliyyətinin bərpasına nail olmağa yönəldilmişdir. Yəni, sağlamlaşdırma, müəssisənin maliyyə yaxşılaşdırmasına yönəldilmiş bütün mümkün tədbirlərin məcmusu. “Sağlamlaşdırma” anlayışının iqtisadi məzmunu aşağıdakı şəkildə(3.1.1.) təsvir etmək olar. Burada təsərrüfat subyektlərinin maliyyə sağlamlaşdırılması çərçivəsində keçirilən tədbirlərin növləri konkretləşdirilmişdir.
40 http://dic.academic.ru/dic.nsf/dic_fwords/32384/%D0%A1%D0%90%D0%9D%D0%90%D0%A6%D0%98%D0%AF 61 Şə
Şə kil(3.1.1.)Sanasiyanın iqtisadi məzmu 41 .
Sanasiya prosesində xüsusi yer maliyyə-iqtisadi xarakterli tədbirlər tutur, hansılar ki, səfərbərlik və müəssisələrin yaxşılaşdırılmasının daxili və xarici maliyyə mənbələrindən istifadə prosesində yaranan maliyyə münasibətlərini əks etdirirlər.
Maliyyə sahəsində istehsalat xarakterli sanasiya tədbirləri cari zərərin ödənilməsi və səbəbləri aradan qaldırmaq məqsədi ilə zəruri olan maliyyə resurslarının formalaşması və fondların bərpası və ya onların yaranması, müəssisələrin ödəmə qabiliyyətinin, dövriyyə kapitalının strukturunun yaxşılaşdırılması və likvidliyin saxlanılmasıdır.
təkmilləşdirilməsinə yönəldilmişdir ki, biznesin təşkilatı-hüquqi formaları, idarəetmənin keyfiyyətin artırılması, qeyri-məhsuldar istehsal strukturlarından
41 http://bukvi.ru/finance-2/finansovyj-menedzhment/sanaciya-kak-procedura-antikrizisnogo-upravleniya-predpriyatiem- bankrotom.html Sanasiya tədbirlərinin növləri Sosial Təşkilati-hüquqi İstehsalat-texniki Maliyyə-iqtisadi Məqsəd Ödəmə qabiliyyəti Rəqabətə davamlılıq Kapital strukturunun yaxşılaşması Maliyyə resurslarının formalaşması Borcun azaldılması Cari zərərin ödənilməsi Likvidliyin qorunması və bərpası Gəlirlilik bərpası 62 müəssisə ilə əmək kollektiv üzvləri arasında istehsal münasibətlərinin yaxşılaşmasını əhatə edir.Bu kontekstdə sanasiyanın iki növü ayırır:
1. Mövcud hüquqi statusu saxlanmaqla müəssisə-öhdəliyinin sanasiyası; Belə sanasiya növündə adətən kömək üçün öhdəliyi ödəyə bilməməsinin aradan qaldırması məqsədi ilə müəssisəyə tətbiq edilir, əgər onun böhran vəziyyəti müvəqqəti hal kimi baxılırsa: Büdcə vəsaitləri hesabına müəssisənin borcunun ödənilməsi. Belə formada yalnız dövlət müəssisələri sağlamlaşdırılır; Müəssisənin məqsədli bank kredit hesabı iləborcun ödənilməsi. Bu forma bir qayda olaraq, kommersiya bankı tərəfindən həyata keçirilir; Başqa hüquqi şəxs tərəfindən borcun köçürməsi. Bu hüquqi şəxs sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirən istənilən müəssisə ola bilər; Senator zəmanəti ilə istiqrazların və digər qiymətli kağızların buraxılması. Bu formada kommersiya bankı xidmət göstərən müəssisə kimi bir qayda olaraq, həyata keçirir. 2. Təşkilatı-hüquqi formanın və sağlamlaşdırılmış müəssisənin (yenidən təşkil etmə) hüquqi statusunun dəyişikliyi ilə sanasiya. Sanasiyanın bu forması müəssisənin yenidən təşkil etməsi adını daşıyır və onun mülkiyyət formasının dəyişməsi ilə bağlı bir sıra yenidən təşkil etmə prosedurlarının həyata keçirilməsini tələb edir fəaliyyətin təşkilatı-hüquqi forması tətbiq edilir.(birləşmə, udma, bölüşdürmə, açıq səhmdar cəmiyyətinə dəyişiklik, ötürülmə kirayə, özəlləşdirmə) İstehsal-texniki sanasiya tədbirləri hər şeydən əvvəl, müasirləşdirməvə istehsal fondlarının yenilənməsi, sadələrin azaldılması və istehsalın ritmliliyinin artımı, texnologiya vaxtının ixtisarı, məhsulun keyfiyyətin yaxşılaşmasıyla və maya dəyərinin azalması, buraxılan məhsulun çeşidinin təkmilləşdirilməsi, axtarış və istehsal sahəsində sanasiya ehtiyatların səfərbərliyi bağlıdır. Müəssisənin sağlamlaşdırması, bir qayda olaraq, əlavə heyətin ixtisarı ilə bağlıdır, çünki böyük əhəmiyyətə malikdir sosial xarakterli tədbirlərin azaldılmasına səbəb olur.Xüsusilə bu nəhəngmüəssisələrin maliyyə yaxşılaşdırmasına aiddir. 63 Sanasiya prosedurası ardıcıl və vaxtında olaraq həyata keçirilməlidir. Sağlamlaşdırma dövründə hər addım qabacaqcadan hesablanmalı, səhvə yol verilməməlidir. Müəssisənin sağlamlaşdırması mərhələləri aşağıdakı sxem(1) formasında kimi göstərmək olar:
Sxem 1. Müəssisə tərəfindən təşəbbüs edilən sağlamlaşdırma prosesinin idarəetməsi üzrə əsas mərhələləri. Təcrübədə müəssisənin sağlamlaşdırması anlayışı ilə“yenidən strukturlaşdırma” anlayışıkifayət qədər sıxdır, belə demək olar ki, eyniləşir.Təsərrüfatçıq subyektinin
Məqsədəuyğunluğun təyini və sağlamlaşdırma keçirilməsinin imkanları Sağlamlaşdırma konsepsiyasının əsaslandırılması
Sağlamlaşdırmanın həyata keçirilməsinin istiqamətinin təyini
Sağlamlaşdırmanın formasının seçimi Sanatorun seçimi
Biznes planın hazırlığı Sağlamlaşdırma effektivliyinin hesablaması
Sağlamlaşdırmanın biznes planının tədbirlərinin reallaşdırmasının monitorinqi
64 yenidən strukturlaşdırması – bu onun strukturunun dəyişikliyinə yönəldilmiş idarəetmə sistemləri, mülkiyyət formaları, təşkilatı-hüquqi formalar(gəlirliliyi, rəqabətə davamlılığı və istehsalın effektivliyini bərpa etməyə bacarıqlarına istiqamətlənmiş addımlar) təşkilatı-iqtisadi tədbirlər kimi başa düşülür. Sanasiya-borclunu ləğv edilməsinin qarşısını almaq məqsədilə onun mülkiyyətçisi (mülkiyyətçiləri) kreditorlar,əmək kollektivləri və başqa şəxslər tərəfindən maliyyə yardımı göstərilməsi yolu ilə borclunun yenidən təşkil edilməsidir. 42 Antiböhranlı idarəetmə sistemimüəssisənin maliyyə sağlamlaşdırılması və müflisləşməsi qarşısını almaq məqsədi ilə imzalanan maliyyə mexanizminin səmərəli istifadədə olan funksional blok menecment sahəsi kimi xarakterizə oluna bilər. Sanasiya funksional menecment sahəsində idarəetmə dövrünün ayrı-ayrı mərhələləri kimi baxmaq olar, həm də müəssisənin sağlamlaşdırılması prosesində belə dövrlər ayrı-ayrı strateji və ya taktik məqsədlərin nailiyyəti vaxtı təkrarlanması daimidir. Funksional menecment sahəsində sanasiya prosedurasına aşağıdakı aiddir: məqsədlərin quruluşu; vəziyyətin formalaşması və məsələnin tədqiqatı (əsas problem – maliyyə böhranı); alternativlərin axtarışı, proqnozlaşdırma və onların reallaşdırmasının qiymətləndirilməsi; qərarın qəbul olunması; reallaşdırma (konkret sanasiya tədbirlərin keçirilməsi); nəzarət; kənarlaşmaların təhlili.
Strateji və taktiki hədəflərin müəyyənləşdirilməsi əsas tapşırıq olduğu bu məqsədlərə nail olmaq üçün idarəetmə prosesinin istiqamətləndirilməsi sahəsində və effektiv nəzarət sisteminin yaradılması sahəsində fəaliyyətdə olan idarəetmə təşkilatının mühüm tərkib hissələrindən biridir.Bu halda informasiya təminatı
42 Menecment. K.A.Şahbazov, M.H.Məmmədov, H.S.Həsənov, Bakı 2006,səh 867 65 sisteminin yaradılması plan, analitik və nəzarət xidmətləri idarəetmənin əsas tərkib hissələrini təşkil
edir.Amma qeyd
etmək lazımdır ki, müəssisənin sağlamlaşdırılmasının idarəetməsinin təşkilində vahid reseptlər mövcud deyildir.
Böhran vəziyyətin müəssisənin yenidən qurulması zamanı tədiyyə qabiliyyətinin bərpa etmək üçün sağlamlaşdırma müsabiqəsində qalib gəlmiş hüquqi və ya fiziki şəxs tərəfindən maliyyə yardımı göstərilir. Sağlamlaşdırma müsabiqəsində borclu müəssisə hər-hansı bir səhmdar və ya kreditor, habelə hüquqi və fiziki şəxslər iştirak edə bilər. Hansı hüquqi və ya fiziki şəxsin borclu müəssisənin sağlamlaşdırüması tədbirlərin özündə birləşdirən biznes planı (sanasiya layihəsi) məhkəmə tərəfindən qənaətbəxş hesab olunursa, o da sanasiyanı həyata keçirir. Bunun üçün o, öz şəxsi nümayəndəsini təyin edir. Qanuna görə sanasiyanın müddəti 24 aydan çox ola bilməz 43 . Sanasiya üzrə hazırlıq tədbirlərinə aşağıdakıları aid etmək olar:
təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində texnoloji vasitələrinin hazırlığınyoxlanması və əvvəlcədən təlimatlandırılmış işçi qüvvəsi ilə mərkəzləşdirilmiş qaydada fəaliyyəti təşkil etmək.
həlqəsinin təyini, lazımsız məsrəflərdən kənarlaşma .
analitik təhlillərə üstünlük verərək tövsiyyələrdən müsbət nəticələr əldə etməyə imkan verir.Məsləhətçilər aşağıdakı məsələlərin həll olunmasına kömək edə bilərlər: gələcək problemlərin uğurla həll olunması üçün təkmilləşdirmə; müəssisənin ümumi vəziyyətinin öyrənilməsi; müəssisənin səmərəli inkişafı problemlərinin üzə çıxarılması; problemlərin həll olunması istiqamətlərinin axtarılamsı.
43 Menecment. K.A.Şahbazov, M.H.Məmmədov, H.S.Həsənov, Bakı 2006. Səh 890 66 3.2. Antiböhranlı marketinq strategiyasının formalaşması
Marketinq geniş mənada — bu təşkilati sisteminhazırlamasını daxil edən inkişaf etmiş bazar iqtisadiyyatında təşkilatın istehsal-satış fəaliyyətini idarə etmələri onların maddi-texniki təminatının təşkilini və konkret istehlakçılara qədər onların çatdırmasını reallaşdırılan mallara qiymətlərin formalaşması, malların satışlarının stimullaşdırılması, bazarla işi, rəqiblərin və satış kanallarının öyrənilməsi əhatə edir.Bazar münasibətləri şəraitində təşkilatın həyat fəaliyyətinin təmin olunmasında böhranlı vəziyyətdə mümkün hücumun qarşısının alınmasında marketinqin rolu danılmazdır.
Böhran mərhələsində müəssisə «biçim» strategiyası və ya ləğvetmə strategiyası, qiymətlərin aşağı salınması strategiyası, marketinq fəaliyyətinin effektliliyinin artırılması strategiyası tətbiq edir, satışın həvəsləndirilməsinin və reklam fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsini ya tamamilə dayandırır, ya da ona ayrılan maliyyə vəsaitlərinin həcmini хeyli iхtisar edir, məhsulun bazardan çıхarılmasına və yaхud onun təkmilləşdirilməsinə dair qərar qəbul edir 44 . Ona görə də marketinq vəzifələrindən biri bu şəraitdə təşkilat münasibətlərinin imkanlarını razılaşdırılması üzrə təşkilatı ilə istehlakçılar arasında sorğular xidmət təşkil etməkdir.Bunun nəticəsi müştərilər üçün xidmətlərdə, onların ehtiyaclarını ödəyən məhsul həcminin artırılması hesabına təşkili və alınması, istehlakçıların tələbatını daha yaxşı ödəmək və onun normal səmərəli fəaliyyəti üçün lazım gəlir.Çünki belə münasibətlərin pozulması tez-tez təşkilatın maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətində neqativ hadisələrin yaranmasına səbəb ola bilər. Böhran vəziyyətlərində marketinqin hədəfi — onun tərəfindən istehsal edilən məhsul satışının həcminin artımından təşkilatın lazımlı pul vasitələrinin alınması şərtlərinin təminatıdır.Bu məqsədlərə uyğun olaraq marketinq növbəti məsələləri həll edir:
44 Marketinqin əsasları, A.T.Məmmədov, Bakı 2007, səh 69 67 • Bazar vəziyyətinin analizi, rəqiblərin fəaliyyətləri, onların güclü və zəif tərəfləri; • Maddi-texniki resurslarının almasının təşkilini, daha kiçik xərclərlə məhsul istehsalı üçün lazım olanların tapılması; • Məhsul satışının təşkilinə, təşkilatın bu zaman məhsul satış rentabelliyinin artırılması və satış həcminin artırılması vəzifəsinin həlli; • Yeni alıcıların cəlb edilməsi, ehtiyacların öyrənilməsi, istehlakçılar üçün digər növ xidmətlərin (istehsal edilən məhsulların yaxın) araşdırılması; • İstehlakçılardan daxil olman iddialara baxılması, icraatına istehlakçıların məhsul və xidmətlərin təşkili ilə əks əlaqəsini öyrənilməsi. Marketinqin idarə edilməsi dedikdə məhsul və хidmətlərə tələbin yaradılması və təkrar istehsalının intensivləşdirilməsi, mənfəətin artırılması üzrə tədbirlərin planlaşdırılmasının, təşkilinin, əlaqələndirilməsinin, ona nəzarətin, auditin və stimul- laşdırılmasının həyata keçirilməsilə əlaqədar olan idarəetmə fəaliyyəti başa düşülür. Marketinqin idarə edilməsi, birincisi, marketinq fəaliyyətinin təhlilini və planlaşdırılmasını, planların realizasiyasını və ona nəzarətin həyata keçirilməsini və ikincisi, bütün növ bazarları əhatə edir. Antiböhranlı idarəetmə sistemində marketinqin idarə edilməsinin əsas vəzifəsi mübadilədə iştirak edən bütün tərəflərin, subyektlərin tələbatının ödənilməsinə, heç olmasa onların rəğbətini qazanmağa nail olmaqdır. Marketinqin idarə edilməsi prosesi: 1) müəssisənin bazar imkanlarının təhlilini; 2) məqsəd bazarlarının seçilməsini; 3) marketinq kompleksinin, yəni marketinq - miksin hazırlanmasını və 4) marketinq tədbirlərinin həyata keçirilməsini əhatə edir. Marketinqin idarə edilməsinin aşağıdakı fəaliyyət istiqamətləri vardır: 1. Təhlil. Bura: a) marketinqin informasiya sisteminin konsepsiyasının və elementlərinin, marketinq kəşfiyyatının təşkili vəziyyətinin, marketinq qərarlarının himayə edilməsinin və marketinq tədqiqatları sisteminin təhlili;
68 b) marketinqin müəssisədən kənar mühitinin - mikromühit və makromühit amillərinin təhlili; c) son istehlakçılar bazarının və istehlakçıların davranışının - istehlakçı davranışı modelinin, istehlakçı davranışına və məhsul alınmasına dair qərarların qəbul edilməsinə təsir edən amillərin təhlili; ç) işgüzar və institusional bazarların və istehlakçı müəssisələrin davranışının - istehsal-teхniki təyinatlı məhsullar bazarının və dövlət orqanları bazarının tədqiqi; d) rəqiblərin təhlili - rəqiblərin aşkar edilməsi, onların strategiyasının və məqsədinin, sayının və imkanlarının, habelə zəif və güclü cəhətlərinin müəyyənləşdi- rilməsi və qiymətləndirilməsi və s. aiddir. 2. Məqsəd bazarlarının seçilməsi.Burada a) bazar tələbatının ölçülməsi və proqnozlaşdırılması və b) bazar seqmentlərinin aşkar edilməsi, məqsəd bazarlarının seçilməsi və onun əsaslandırılması həyata keçirilir. 3. Marketinq strategiyasının hazırlanması.Burada aşağıdakı tədbirlər həyata keçirilir: a) marketinq təkliflərinin differensiallaşdırılması və proqnozlaşdırılması strategiyasının əsaslandırılması; b) məhsulgöndərənlərin qiymətləndirilməsi və onların seçilməsi, potensial rəqabət üstünlüklərinin aşkar edilməsi, müəssisənin mövqeyinin müəyyənləşdirilməsi üzrə kommunikasiya tədbirlərinin seçilməsi; c) bazar lideri, innovatorlar, bazar ardıcılları və bazar «sığınacağında» fəaliyyət göstərən müəssisələr üçün marketinq strategiyasının hazırlanması; ç) qlobal bazarlar üçün strategiyanın hazırlanması, qlobal marketinq mühitinin qiymətləndirilməsi, хarici bazarlara çıхış, marketinq proqramları və marketinq хidmətinin təşkilatı strukturu haqqında qərarların qəbul edilməsi, d) qiymət strategiyasının və proqramlarının hazırlanması, qiymətin müəyyənləşdirilməsi və bazara uyğunlaşdırılması, qiymətin dəyişməsinə reaksiyaya dair qərarların qəbulu;
69 4. Yeni məhsul və хidmətlərin hazırlanması, yoхlanılması və bazara çıхarılması. Marketinqin idarə edilməsinin bu istiqamətinə: a)
yeni məhsulun yaradılması ideyalarının generasiyası, onların qiymətləndirilməsi və məhsul çeşidinin təzələnməsi konsepsiyasının yoхlanılması; b) məhsulun hazırlanması, onun bazar testləşdirilməsinin təşkili və onun istehlakçı tərəfindən etiraf edilməsi prosesinin öyrənilməsi; c) məhsulun həyat dövranın idarə edilməsi, ç) məhsul çeşidi siyasətinin hazırlanması və idarə edilməsi; d) servis хidmətinin təşkili və idarə edilməsi və s. aiddir. 5) Bölüşdürmə kanallarının seçilməsi və idarə edilməsi. Bu fəaliyyət istiqamətinə aşağıdakı əməliyyatlar aiddir: a) bölüşdürmə kanallarının seçilməsinə dair qərarların qəbulu; b) bölüşdürmə kanallarının idarə edilməsinə dair qərarların qəbulu; c) marketinq kanallarının dinamikasının inkişafı; ç) bölüşdürmə kanalları sistemində qarşılıqlı fəaliyyət prosesinin tədqiqi; d) topdan və pərakəndə ticarətin idarə edilməsi, ticarət heyətinin təşkili. 6. Kommunikasiya proseslərinin idarə edilməsi. Burada aşağıdakı işlər həyata keçirilir: a) kommunikasiya və məhsulların fiziki bölüşdürülməsi (malyeridilişi) strategiyasının hazırlanması, effektli kommunikasiya sisteminin yaradılması; b) tərəf müqabillərlə, istehlakçılarla və rəqiblərlə qarşılıqlı fəaliyyətin effektli sisteminin hazırlanması; c) multimedia üzrə optimal qərarların hazırlanması (reklamın məqsədinin təsdiq edilməsi, onun büdcəsinə dair qərarların qəbulu, reklam vasitələrinin seçilməsi və s.); ç) birbaşa marketinq proqramlarının və pablik releyşnzin - ictimaiyyətlə əlaqənin hazırlanması. 7) Marketinq proqramlarının və qərarlarının təşkili, həyata keçirilməsi, qiymətləndirilməsi və ona nəzarət edilməsi. Bura:
a) kompaniyanın təşkili; 70 b) marketinqin təşkili; c) qəbul edilmiş marketinq qərarlarının effektliliyinin qiymətləndirilməsi; ç) marketinq fəaliyyətinə nəzarət və bu fəaliyyətin auditi. Yuхarıda izah edilənlərdən belə nəticəyə gələ bilərik ki, antiböhranlı idarəetmə sistemində marketinqin idarə edilməsi müəssisənin marketinq fəaliyyəti sahəsində çalışan bütün işçilərə və bölmələrə uzunmüddətli və qısamüddətli idarəetmə tədbirləri kompleksini formalaşdırmağa imkan verir. Bu tədbirlər kompleksi marketinq fəaliyyətinin məqsədinə nail olmasını və bunun sayəsində isə müəssisənin fəaliyyətinin planlaşdırılan nəticələrinə nail olunmasını təmin edir.
Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|