Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti
Debitor və Kreditor borclarının il sonuna müqayisəli təhlili (2016-cı il ü)
Yüklə 1,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Debitor və Kreditor borclarının il sonuna müqayisəli təhlili (2016-cı il ü)
Hesablaşmalar Debitor borclar
Kreditor borclar
Borcların üstələməsi debitor
kreditor 48
Mallara işlərə və xidmətlərə görə malalan və sifarişçilər 3265058
7085757 -
+3820699 Törəmə müəssisələrlə - 834512
- +834512
Sair əməliyyat üzrə heyətlə 379
795095 -
+794716 Sosial ehtiyatlara artırmalar üzrə -
268768 -
+268768 İddialar üzrə - 772590
- +772590 Sair debitorlarla 1113889
- +1113889 - Əmlak və şəxsi sığorta üzrə - 4575278
- +4575278 Büdcədənkənar ödənişlər üzrə
- -
- -
Büdcə ilə -
- -
+6383991 Yekunu
4379326 6383991
+16336665
Cədvələ diqqət yetirsək görərik ki, “İnkor” MMC-nin debitor borclarının həcmi 4379326 manat təşkil etmiş, kreditor borclarının həcmi isə 2016-ci ilin sonuna 6383991 manat həddinə çatmışdır. İstenilən müəssisə üçün kreditor borclarının həcminin debitor borclarının həcmini üstələməsi müəssisənin iflasa getdiyinin əsas göstəricisidir. Məhz kreditor borclarının debitor borclarından çox olması nəticəsində 2017-ci ilin birinci rübündə “İnkor” MMC özünün müflis olduğunu elan etmiş oldu. Qeyd olunan nümünə bütün müəssisələr üçün örnək rolunu oynamalıdır. Belə ki, istənilən halda kreditor xərclərinin debitor xərclərini üstələməsinə yol vermək olmaz. Bu isə bir daha sübuta yetirir ki, hər bir müəssisədə debitor və kreditor xərclərinin düzgün təhlil olunması və bu xərclər üzrə maliyyə nəzarətinin
49
və maliyyə menecmentinin həyata keçirilməsi kifayət qədər önəm kəsb edən və son nəticədə müəssisənin davamlı fəaliyyətinə səbəb olan ən başlıca amildir. Müəssisələrdə debitor və kreditor xərclərinin maliyyə menecmentini həyata keçirmək üçün ilk öncə xərclərin maliyyə menecmentinin konseptual əsaslarının formalaşmasını təmin etmək lazımdır. Maliyyə menecmentinin konseptual əsasları dedikdə, müəssisə. idarə və təşkilatlarda maliyyə resurslarının idarə edilməsinin prinsiplərini, struktur və formalarını əhatə edən nəzəri biliklərin məcmusu başa düşülür. Xərclərin maliyyə menecmentinin konseptual əsaslarını bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədə və fəaliyyətdə olan 8 ünsürdən ibarət model şəklində aşağıdakı düstur vasitəsilə belə vermək olar:[14, səh. 488] Düstur 1.
Burada, CFjm- xərclərin maliyyə menecmentinin konseptual əsası, S1-iştirakçıların sayı OT-maliyyənin idarə edilməsi sisteminin məqsədləri ierarxiyası BC-baza-fundamental konsepsiya MM-elmi-praktiki instrumentiya (metodlar, modellər) SS-təminedici alt sistemləri. İşçilərin sayı. Burada təsərrüfat subyekti kimi insan amilinin iştirakı ilə resursların ümumi məcmusu kimi ifadə edilən sosial-iqtisadi sistem əsas götürülür. ətraf mühitin təsiri altında fəaliyyət göstərən bu sistemə kapital göndərənlər, cari fəaliyyət iştirakçıları, dövlət orqanları, müəssisənin işçiləri və digər maraqlı şəxslər aiddir. Maliyyənin idarə edilməsi siteminin məqsədlərinin iyerarxiyası. Müəssisə, idarə və təşkilatların maliyyəsinin idarə edilməsi sitemi elə təşkil olunmalıdır ki, həm maraqlı şəxslərin göstərişlərinin rəqabətliliyi təmin olunsun, həm də vaxt və 50
struktur təşkilediciləri üzrə müəssisənin məqsədli göstərişlərinin nizama salınması və razılaşdırılması kimi kontekstdə onun harmoniyası haqqında danışıla bilsin. Kateqoriya sistemi. Xərclərin maliyyə menecmentinin kateqoriya sisteminin əsasını amil, model, stavka, faiz, diskont, pul axını, maliyyə aləti, risk, gəlir və s. təşkil edir. Baza-fundamental konsepsiya. Xərclərin maliyyə menecmentinin baza- fundamental konsepsiyası maliyyə menecmentinin mahiyyətini, məntiqini və praktikada və ya istehsalatda tətbiqi metodlarını və üsullarını müəyyən edir. Maliyyə prosesləri. Xərclərin maliyyə menecmentinin maliyyə prosesləri dedikdə, maliyyənin idarə edilməsinin iki əsas proses vasitəsilə realizə olunması başa düşülür. Bu proseslər səfərbəretmə və investisiyalaşma prosesləridir. Səfərbəretmə prosesi dedikdə, vəsaitlərin cəlb edilməsi və maliyyə axınları, investisiyalaşma dedikdə isə, bu və ya digər sahələrə vəsait qoyuluşu qoymaqla xərclərin azaldılaraq daha yüksək mənfəət əldə edilməsi prosesi başa düşülür. Elmi-praktiki instrumentariya isə mürəkkəb bazar konyukturası şəraitində müxtəlif təsərrüfat subyektlərinin, eləcə də, müəssisə, idarə və təşkilatların maliyyə fəaliyyətinin idarə edilməsinin ümumi elmi və konkret elmi üsullarının məcmusudur. Təminedici sistemlər. Maliyyə menecmentinin konseptual əsaslarının bu elementi onun praktiki reallaşdırılması imkanlarını müəyyənləşdirir.
|