Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ



Yüklə 373,62 Kb.
səhifə15/25
tarix04.03.2023
ölçüsü373,62 Kb.
#86669
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   25
suleymanzade vusal

72 792 423,70

17 297 674,97

 o cümlədən:



Həyat sığortası bölmələri üzrə

14 009 808,24

3 754 157,27

 o cümlədən:



həyatın ölüm halından sığortası bölməsi üzrə

3 829 461,03

555 730,81

həyatın yaşam sığortası bölməsi üzrə

10 069 466,62

3 198 426,46

annuitet sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

əmək qabiliyyətinin sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

sağalmaz xəstəliklərdən sığorta bölməsi üzrə

110 880,59

0,00

Qeyri-həyat sığortası üzrə bölməsi üzrə

58 782 615,46

13 543 517,70

 o cümlədən:



Şəxsi sığorta bölməsi üzrə

32 027 495,15

8 486 578,38

 o cümlədən:



fərdi qəza və xəstəlik sığortası bölməsi üzrə

2 348 491,45

181 121,67

tibbi sığorta, o cümlədən bölməsi üzrə

29 437 723,75

8 267 501,00

xaricə səfər edən vətəndaşların sığortası bölməsi üzrə

241 279,95

37 955,71

Əmlak sığortası bölməsi üzrə

26 755 120,31

5 056 939,32

 o cümlədən:



əmlakın sığortası bölməsi üzrə

21 477 448,75

4 972 970,67

 o cümlədən:



əmlakın yanğından və digər risklərdən sığortası bölməsi üzrə

6 919 542,54

395 001,37

avtonəqliyyat vasitələrinin sığortası bölməsi üzrə

5 588 230,94

4 382 685,16

dəmiryol nəqliyyatı vasitələrinin sığortası bölməsi üzrə

21 408,75

0,00

hava nəqliyyatı vasitələrinin sığortası bölməsi üzrə

5 624 883,83

0,00

su nəqliyyat vasitələrinin sığortası bölməsi üzrə

630 935,49

0,00

yüklərin (nəqliyyat) sığortası bölməsi üzrə

1 838 333,74

80 191,75

kənd təsərrüfatı bitkiləri məhsullarının sığortası bölməsi üzrə

12 327,00

10 633,84

kənd təsərrüfatı heyvanlarının sığortası bölməsi üzrə

622 686,46

104 458,55

əmlakın sığortası ilə bağlı digər siniflər bölməsi üzrə

219 100,00

0,00

o cümlədən :



işçilərin dələduzluğu sığortası bölməsi üzrə

219 100,00

0,00

pul və pul sənədlərinin saxtalaşdırılmasından sığorta bölməsi üzrə

0,00

0,00

titul sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

mülki məsuliyyətin sığortası bölməsi üzrə

5 092 005,98

29 392,56

 o cümlədən:



avtonəqliyyat vasitələri sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası bölməsi üzrə

178 412,77

11 425,16

dəmiryol nəqliyyatı vasitələri sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

hava nəqliyyatı vasitələri sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası bölməsi üzrə

1 735 229,61

0,00

su nəqliyyatı vasitələri sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası bölməsi üzrə

497 496,26

0,00

yük daşıyanın mülki məsuliyyətinin sığortası bölməs üzrə

1 089,52

784,40

mülki-hüquqi müqavilə üzrə mülki məsuliyyətin sığortası bölməsi üzrə

281 247,28

0,00

peşə məsuliyyətinin sığortası bölməsi üzrə

17 008,16

0,00

işəgötürənin məsuliyyət sığortası bölməsi üzrə

135 716,70

1 411,30

ümumi mülki məsuliyyətin sığortası bölməsi üzrə

2 245 805,68

15 771,70

hüquqi xərclərin sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

kredit sığortası bölməsi üzrə

185 665,58

54 576,09

 o cümlədən:



kreditlərin sığortası bölməsi üzrə

165 094,58

54 576,09

ipoteka sığortası bölməsi üzrə

20 571,00

0,00

qarışıq maliyyə risklərinin sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

 o cümlədən:



əmlakın bazar dəyərinin düşməsi riskindən sığorta bölməsi üzrə

0,00

0,00

işin dayanması ilə bağlı risklərdən sığorta bölməsi üzrə

0,00

0,00

İcbari sığortalar üzrə -cəmi bölməsi üzrə

28 948 669,90

6 719 803,50

 o cümlədən:



Həyat sığortası üzrə bölməsi üzrə

5 594 362,34

628 517,39

 o cümlədən:



İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta bölməsi üzrə

5 594 362,34

151 911,57

Qeyri-həyat sığortası üzrə bölməsi üzrə

23 354 307,56

6 091 286,11

 o cümlədən:



nəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası bölməsi üzrə

0,00

1 000,00

sərnişinlərin icbari sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

icbari ekoloji sığorta bölməsi üzrə

0,00

0,00

yanğından icbari sığortabolməsi üzrə

0,00

0,00

MM deputatların icbari şəxsi sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

tibbi personalın AİDS-dən sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

hərbi qulluqçuların dövlət icbari şəxsi sığortası bölməsi üzrə

2 756 960,00

944 000,00

məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası bölməsi üzrə

2 420 629,00

240 213,00

dövlət qulluqçuların icbari sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

diplomatik nümayəndələrin icbari sığortası bölməsi üzrə

0,00

0,00

auditorların peşə məsuliyyətinin icbari sığortası bölməsi üzrə

2 006,00

0,00

daşınmaz əmlakın icbari sığortası bölməsi üzrə

7 890 397,32

116 074,66

daşınmaz əmlakın istismarı ilə bağlı mülki məsuliyyətin icbari sığortası bölməsi üzrə

100 244,89

254,00

avtonəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası bölməsi üzrə

10 163 246,35

4 788 744,45

sərnişinlərin icbari fərdi qəza sığortası bölməsi üzrə



20 824,00

0,00

YEKUN

101 741 093,60

24 017 478,47




FƏSİL 2.AR-nın maliyyə sisteminin mövcud vəziyyətinin təhlili və qiymətləndirilməsi
2.1 Dövlət və bələdiyyə maliyyəsi və bazar münasibətləri şəraitində onların rolu

Dövlət maliyyəsi dövlətin yaşamasının və onun fəaliyyət göstərməsinin maddi cəhətdən təmin edilməsinə xidmət göstərən dövlət pul vasitələri fondlarının yaranması, bölgüsü və istifadə edilməsində cəmiyyətin iqtisadi münasibətləri məcmusudur. Dövlət maliyyəsi iqtisadi münasibətlərin məcmusudur. Bunun əsasında pul resursları fondu yaradılır və geniş təkrar istehsal prosesi üçün istifadə olunur. “Dövlət maliyyəsi – dövlətin öz funksiyalarını gerçəkləşdirməsi üçün zəruri olan fondların yaranması vəistifadəsi üzrə pul münasibətləri sistemidir.”
Ölkənin maliyyə sisteminin tərkib hissələrindən biridə dövlət maliyəsidir.. Dövlət maliyyəsi anlayışına nəzər salsaq görərik ki, -milli sərvətin bir hissəsinin və ictimai məhsulun dəyərinin bölgüsü və yenidən bölgüsü ilə birbaşa əlaqədar olaraq dövlətin və dövlət müəssisələrindəki maliyyə resurslanmn formalaşması habelə cəmiyyətin sosial-mədəni ehtiyaclarının ödənilməsi, istehsalının təmin edilməsi, genişləndirilməsi, o cümlədən ölkənin müdafiəsi və idarəedilməsi və bütün bunlara lazım olan tələbatların ödənilməsi məqsədilə yaranan pul münasibətləri sistemidir.Hər bir ölkənin həm iqtisadi həm də sosial sahələrdə yerinə yetirməli olduğu vəzifələrin vacibliyi maliyyə resurslarının məqbul sayılan hissəsinin onun əlində cəmləşdirilməsinivə mərkəzləşdirilməsini zəruri hesab edir.. Bu resurslardan istifadə etmək formasına gəldikdə isə dövlətin iqtisadi, siyasi və sosial vəzifələrinin yerinə yetirilməsi o cümlədən tələbatının maliyyə təminatçısı rolunda çıxış edən dövlətin mərkəzləşdirilmiş pul vəsaiti fondlarıdır. Dövlət maliyyəsinin ölkəmizin iqtisadi inkişafdakı rolu iqtisadiyyatın sabit şəkildə olması , bazar münasibətlərinə uyğunlaşması , investisiya fəallığının stimullaşdırılması kimi fəaliyyəti ilə izah olunur. Dövlət maliyyəsinin bir sıra prinsipləri mövcuddur.Bunlara aiddir.: qanunvericilik və normatik bazanın vahidliyi; məqsədli istiqamətlənmə; qənaətcillik və rasionallıq;məqsədlərin reallaşdırılmasına elmi yanaşma və maliyyə axınlarının mərkəzləşdirilmiş əsasda idarə edilməsi prinsipləri.
Bütün sistemlərdə olduğu kimi dövlət maliyyəsinin də mahiyyəti onun funksiyaları vasitəsilə təzahür edir. Dövlət maliyyəsinin funksiyaları aşağıdakıkardan ibarətdir. ÜDM və MG-in bölgüsü və yenidən bölüşdürülməsi, iqtisadiyyatın dövlət tənimlənməsı və onun stimullaşdırılması və məhdudlaşdırılması , həmçinin qeyri-istehsal sahələrinin və dövlətin sosial siyasətinin aparılmasının maliyyə vəsaitləri ilə təmin olunması, məqsədli pul vəsaiti fondlarının yaradılması və istifadəsi üzərində nəzarətin həyata keçirilməsi funksiyaları qeyd ede bilərik.

Dövlət maliyyəsinin bölgü funksiyasına nəzər salsaq bu funksiya yaranmış dəyərin bölgüsü və yenidən bölgüsü vasitəsilə ümumdövlət tələbatlarının təmin edilməsi, iqtisadiyyatda ictimai bölmənin maliyyələşdirilməsi mənbələrinin formalaşdırılması, vahid bir büdcə sistemi dairəsində büdcələr və büdcədənkənar fondların balanslaşdırılmasında təzahür edir.


Dövlət maliyyəsinin digər bir funksiyası iqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi və stimullaşdırılması funksiyasıdır ki, bu funksiya vasitısilə dövlət gəlirlərinin iqtisadiyyatın prioritet sahələrinin inkişafinın maliyyələşdirilməsi və investisiya qoyuluşlarının həyata keçırilməsindən ibarətdir.
Qeyd edim ki, cəmiyyətin inkişafı bilavasitə həyata keçirilən sosial siyasətlə sıx bağlıdır. Dövlət maliyyəsinin bir digər funkiyası sayılan qeyri-istehsal sahələrinin və dövlətin iqtisadi siyasətinin aparılmasının maliyyə vəsaitləri ilə təmin olunması vasitəsilə infrastruktur sahələrin inkişafı və sosial-mədəni təlbirlərin maliyyələşdirilməsi həyata keçirilir. Sxem(4)


Bu tərifə nəzər salsaq deyə bilərik ki, büdcə Azərbaycan Respublikasının müvafiq dövlət hakimiyyəti və yerli özünüidarəetmə orqanları vasitəsilə həm dövlətə həm də bələdiyyələrə məxsus vəzifə və funksiyaları yerinə yetirmək üçün lazım olan pul vəsaitinin toplanması və istifadə olunması üçün əsas sayılan maliyyə sənədidir. Digər bir yanaşmada dövlətin iqtisadi və sosial siyasətinin həyata keçirilməsində tətbiq olunan vasitələrdən biri kimi çıxış edən və maliyyə sisteminin tərkib hissəsi sayılan büdcə sistemidir. Büdcə iqtisadi kateqoriya baxımından isə maliyyə sisteminin tərkib hissəsi olaraq, özündə pul münasibətlərini təzahür etdirir. Büdcə habelə ölkənin mərkəzləşdirilmiş və qeyri-mərkəzləşdirilmiş pul vəsaiti fondlarının yaranması və istifadəsini həyata keçirir. Bir digər yanaşmada büdcə dövlətin sosial siyasətini, dövlət tənzimlənməsinin həyata keçirmək üçün əsas maliyyə mənbəyi hesab olunur.və ümumi daxili məhsulun bölüşdürülməsini təşkil edir. Göründüyü kimi büdcə dövlətin idarə olunmasında əvəzsiz rola malikdir. Buna görə də, bütün dövlətlərin iqtisadi və dövlət quruluşuna xas olan büdcə sistemi təşəkkül tapmış və formalaşmışdır.



Yüklə 373,62 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin