AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti
Yüklə 1,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÖVZU
- BÖLMƏ: azərbaycan QRUP: 314
- İDMAN MALLARININ TƏSNİFATI VƏ AYRI-AYRI QRUPLAR ÜZRƏ ÇEŞİD XARAKTERİSTİKASI ................... 7
- II. İDMAN MALLARININ KEYFİYYƏTİNƏ VERİLƏN TƏLƏBLƏR ................................................................................... 38
- NƏTİCƏ VƏ TƏKLİFLƏR
- İdman gimnastikası üçün ləvazimatlar.
|
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ FAKÜLTƏ: “Əmtəəşünaslıq” İXTİSAS: “İstehlak mallarının ekspertizası və marketinqi”
BURAXILIŞ İŞİ
MÖVZU: “Müxtəlif idman növləri üçün olan avadanlıqların ekspertizası” İŞİN RƏHBƏRİ: b/m. Cəfərova A.M. TƏLƏBƏ: Quliyev Tofiq Rafiq BÖLMƏ: azərbaycan QRUP: 314 “TƏSDİQ EDİRƏM” KAFEDRA MÜDİRİ: prof. Ə.P.HƏSƏNOV “_________” __________________________ BAKI – 2015 2
Səh.
I. İDMAN MALLARININ TƏSNİFATI VƏ AYRI-AYRI QRUPLAR ÜZRƏ ÇEŞİD XARAKTERİSTİKASI ................... 7 1.1. Gimnastika üçün avadanlıq .............................................................. 7 1.2. Atletika və idman döyüşləri üçün ləvazimatlar ................................ 17 1.3. Boks üçün ləvazimatlar..................................................................... 23 1.4. Qış idman növləri üçün avadanlıq .................................................... 30
2.1. İdman mallarının keyfiyyətinə verilən ümumi tələblərin təyini ..... 43 2.2. İdman oyunları üçün avadanlıqların çeşidinin öyrənilməsi, onların keyfiyyətinin təyini ........................................................................... 44 2.3. Yüngül atletika üçün avadanlıqların çeşidinin öyrənilməsi, onun keyfiyyətinin təyini .......................................................................... 45 2.4. Ayaq xizəyi və konkisürmə idmanı üçün avadanlıqların çeşidinin öyrənilməsi və onun keyfiyyətinin təyini ......................................... 46
52
3
Azərbaycanda bədən tərbiyəsi və idmana bütün dövrlərdə böyük diqqətlə yanaşırdılar. Çünki, insanın cəmiyyətdəki mövqeyi at çapmaq, ox atmaq, qılınc oynatmaq, güləşmək məharətinə və eyni zamanda fiziki qüvvəsinə görə müəyyənləşirdi. Yaşlılar öz bacarıqlarını ov zamanı, hərbi yürüşlər zamanı və bayramlar münasibəti ilə
müntəzəm keçirilən yarış və
oyunlarda təkmilləşdirirdilər. Cıdır və dəvələrin yarışı xüsusilə məşhur idi. İnsanların yerinə yetirdikləri fiziki hərəkətləri və əmək vərdişləri üzrə sınaqlarını, döyüş və mübarizə növlərini - güləş, qaçış, tullanma, ağırlıqqaldırma, üzmək, avar çəkmək, ox atmaq, qılınc oynatmaq, nizə tullamaq və s. ilk idman növləri kimi qəbul etmək olar. Arxeoloji tapıntılar əsasında onu demək mümkündür ki, atletlərin ilk yarışı güləş üzrə olmuşdur. Onun haqqında ən qədim məlumat b.e.ə. XXVII-XXVI əsrlərə təsadüf edir. Bizim eradan əvvəl (b.e.ə.) VIII əsrə aid edilən "Gilqamış" dastanında b.e.ə. üçüncü minilliyə aid olan Şumer abidələrinə istinadla güləş üzrə yarış haqqında məlumat verilir. 1922-ci ilin axırına yaxın bədən tərbiyəsi və idman işlərinə Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları qoşulmuşdur. 1925-ci ildə Bakıda "Olimpiya Oyunları" adı altında yarışlar təşkil olunmuşdu. Bu olimpiadanın proqramına əsasən yüngül atletikanın müxtəlif növləri üzrə yarışlar daxil edilmişdi. Bu, Azərbaycanda Olimpiya oyunlarına nə qədər böyük maraq olduğunu, ümumdünya oyunlarına qoşulmaq imkanı olmayan bir şəraitdə gənclər arasında olimpiya ideallarının təbliğ olunmasının əyani göstəricisidir. Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti İlham Əliyev komitənin fəaliyyətində müsbət istiqamətdə əsaslı dönüş yarada bilmiş, ölkəmizdə Olimpiya Hərəkatının sürətli inkişafına təkan vermiş və onun Beynəlxalq Oyunlarının Hərəkatına fəal qoşulmasını təmin etmişdir. Qədim insan təbii təkamül prosesi keçərək inkişaf etmişdir. Şübəhsiz belə bir prosesdə insanın fiziki gücü, cəldliyi, reaksiya qabiliyyəti, sağlamlığı olduqca böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir. Yalnız bu keyfiyyətlərə malik insanlar təbii seçmənin süzgəcindən keçə bilmişlər. İnsan yaşamaq naminə vəhşi heyvanlarla 4 vuruşmuş, sürətli qaçışı, eləcə də fiziki qüvvəsi hesabına təhlükədən xilas ola bilmişdir. Belə bir cəhət hər bir insanın özünün fiziki kamilliyinin qayğısına qalması tələbini ortaya atmışdır. Zaman ötdükcə insanlar öz aralarında fiziki və əqli qabiliyyətlərini sınamaq məcburiyyətində də qalmışlar. Məhz fiziki sınaqlardan keçən adamlar tayfa və qəbiləyə rəhbərlik etmək hüququ qazanmışlar. Beləcə insanlar arasında öz fiziki keyfiyyətlərini mübarizədə sınamaq tələbi də meydana çıxmışdır. Cəmiyyət inkişaf etdikcə bu sınağın, mübarizənin forma və üsulları dəyişmiş, müxtəlif növləri meydana çıxmışdır. Bəşər mədəniyyətinin ən böyük nailiyyətlərindən biri olan idmanın yaranmasının əsasında belə mübarizə formaları durur. İdman müxtəlif hərəkət kompleksləri üzrə yarışlar və hazırlıq məşqləri keçirilməsi sistemi kimi böyük təkamül prosesini yaşamışdır. İnsanların yerinə yetirdikləri fiziki hərəkətləri və əmək vərdişləri üzrə sınaqlarını, döyüş və mübarizə növlərini, məsələn, güləş, qaçış, tullanma, ağırlıqqaldırma, üzmək, avar çəkmək, ox atmaq, qılınc oynatmaq, nizə tullamaq və sairəni ilk idman növləri kimi qəbul etmək olar. Heç şübhə yoxdur ki, bütün xalqlarda bu cür idman növləri olmuşdur. Bu növlərdən hər hansı biri üzrə ilk idman yarışının birinci dəfə harada, nə vaxt keçirilməsi haqqında dəqiq fikir söyləmək mümkün deyildir. Arxeoloji tapıntılar əsasında onu demək mümkündür ki, atletlərin ilk yarışı güləş üzrə olmuşdur. Onun haqqında ən qədim məlumat b.e.ə. XXVII-XXVI əsrlərə təsadüf edir. B.e.ə. VIII əsrə aid edilən "Gilqamış" dastanında b.e.ə. üçüncü minilliyə aid olan Şümer abidələrinə istinadla güləş üzrə yarış haqqında məlumat verilir. Güləş Azərbaycanda da qədim dövrlərdən yayılmış ənənəvi idman növü olmuşdur. Azərbaycan xalqının dastan və nağıllarında, yazılı abidələrində güləş yarışlarından çox bəhs olunur. Tariximizin qədim yazılı abidəsi olan "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanlarında güləşlə yanaşı başqa təkbətək mübarizə növlərindən də geniş bəhs olunur. Bu mübarizələrin çox vaxt yarış məqsədi daşıması açıq-aşkar qeyd olunur. Nağıl və dastanlarda igidlər aslan, buğa, dəvə ilə güclərini sınayır, bir-biri ilə qurşaq tutub güləşirlər. Zaman keçdikcə güləş inkişaf etmiş, ona münasibət, onun keçirilmə qaydaları dəyişmiş, belə qarşılaşmalar xüsusi yerlərdə keçirilmişdir. 5 Azərbaycanda qədim tarixə malik idman növü olan güləş yarışları da sonralar xüsusi yerlərdə - zorxanalarda keçirilmişdir. Oğuz elinin igidləri, o cümlədən qızları da at çapmaqda, qılınc oynatmaqda, ox atmaqda mahir olmuşlar. Bu diyarda oğlanlara döyüşdə, təkbətək mübarizədə qalib gəlməyincə, igidlik göstərməyincə ad verməzmişlər."Kitabi-Dədə Qorqud" dastanlarında adı çəkilən idman yarışlarına başqa mənbələrdə rast gəlmək olur. XI əsr Azərbaycan şairi Xaqani Şirvaninin əsərlərində də çövkən, at çapmaq, şahmat, qılıncoynatma və s. oyunlardan danışılır. Dahi Nizaminin Xosrov və Şirin əsərindən və "Kitabi-Dədə Qorqud" boylarından isə məlum olur ki, Azərbaycanda çovqanın tarixi hətta VI-VII əsrlərə və bəlkə ondan da qabaqlara gedib çıxır. Orta əsrlərdə Azərbaycan dünyada öz qüdrəti və əzəməti ilə seçilən islam aləmində mədəni inkişafı, elmi potensialı baxımından ən qabaqcıl dövlətlərdən biri idi. Ölkədə fəlsəfə, təbabət, astronomiya, riyaziyyat kimi elmlər, musiqi, ədəbiyyat, təsviri incəsənətlə yanaşı, idmanın intellektual növü olan şahmat da geniş yayılmışdı. Azərbaycan şahlarının saraylarında şahmat sevimli məşğuliyyətə çevrilmişdi. Azərbaycanda şahmat oynayanların cərgəsində qadınlar da az deyildi. Azərbaycan idmanının tarixi ilə bağlı fikirləri ümumiləşdirib belə bir nəticəyə gəlmək olur ki, ölkədə idman çox qədim bir tarixə malik olmuşdur. Azərbaycanda güləş, oxatma, qılıncoynatma, nizə atma, atçapma, Çovqan, Sürpapaq, Baharbənd, daşqaldırma, miloynatma, şahmat və sair idman oyunları geniş yayılmışdır. Ötən əsrin əvvələrində Bakı neft şəhəri kimi sürətlə inkişaf edərək dünyanın ən iri sənaye mərkəzlərindən birinə çevrilmişdi. Bununla əlaqədar müxtəlif ölkələrdən neft mütəxəssisləri və fəhlələr Bakıya axışıb gəlirdilər. Xaricdən gələnlər asudə vaxtlarını yaxşı keçirmək məqsədilə öz ölkələrində populyar olan idman növlərinin Azərbaycanda yayılmasına çalışırdılar. Nəticədə həmin illərdə Bakıda üzgüçülük, yüngül atletika, ağır atletika, gimnastika, futbol və bir çox başqa idman növləri populyarlaşmağa başlayır. XX əsrin əvvəllərində Bakıda futbol daha geniş şöhrət qazanır. Qısa müddətdə şəhərdə çoxlu futbol komandaları yaranır. "Balaxanı futbolçular dərnəyi", "Stela"
6 və "İdmanın dostları", "İdmançı" və "Konqres", "Unitas", "Belaya", "Senturion", "Tərəqqi" və sair belə komandalardan idi. Azərbaycan güləşi daim özünün tarixi ənənəsini qoruyub saxlamışdır. Dünyanın ən mötəbər idman yarışı olan Olimpiya Oyunlarına Azərbaycandan ən çox lisenziyanı güləşçilər qazanmışlar. Atlantada 8, Sidneydə isə 9 Azərbaycan güləşçisi Olimpiya Oyunlarının iştirakçısı olmuşdur. İki olimpiadada əldə olunmuş dörd medaldan ikisini - bir qızıl və bir gümüş medalı güləşçi Namiq Abdullayev qazanmışdır. Əsrin son on ili Azərbaycan milli komandasının yaradılması, klublarımızın Avropa kuboklarında debütü ilə əlamətdar olmuşdur. Doğrudur futbolumuz müstəqillik illərində böyük uğurlar qazanmamışdır. Hazırda Azərbaycan futbolu durğunluq dövrünü yaşayır. Yuxarıda qeyd olunanlardan göründüyü kimi Azərbaycan zəngin idman ənənələrinə malik olan bir dövlətdir. Bu ənənələrin minillik tarixi, enişli-yoxuşlu inkişaf yolu vardır. Bu gün Azərbaycan idmanı özünün ən uca zirvələrinin fəthinə doğru gedir. Sidney Olimpiya Oyunları bir daha sübut etdi ki, Azərbaycan idmançıları ən yüksək zirvələrə çıxmağa qadirdirlər. İdmanın respublikamızda belə güclü inkişafı bütün növ idmana aid olan avadanlıqlarda yaxşı təminata ehtiyacı artır. Ölkəmizdə xüsusi ixtisaslaşdırılmış idman malları marketləri getdikcə genişlənir. Odur ki bu malların keyfiyyət göstəricilərinin ekspertizasının çeşidinin düzgün öyrənilməsi çox vacibdir. Buraxılış işinin bu mal qruplarına geniş təhlili aparmaq məqsədi ilə yazılmışdır.
7
ÇEŞİD XARAKTERİSTİKASI
İdman ləvazimatlarının və avadanlıqlarının əsas qrupuna paltar, ayaqqabı, idman alətləri və avadanlıqları, cihazlar (təyyarələr, yaxtalar, skuterlər, planerlər), idman tikililərinin və yarışlara xidmət üçün avadanlıq və cihazlar daxildir. 1.1. Gimnastika üçün avadanlıq
Əsas, idman, bədii gimnastika və akrobatika növləri bir-birindən fərqləndirilir. Bu bölgüyə müvafiq olaraq gimnastika avadanlığı qruplara bölünür. Əsas gimnastika üçün avadanlıq. Əsas gimnastika (gigiyenik və sağ- lamlaşdırıcı) insanların ümumi fiziki inkişafını və sağlamlığını möhkəmləndirmək, əsas hərəkət vərdişlərinin aşılanması və idman bölmələrində məşğul olmağa hazırlıq məqsədi daşıyır. Ümumi fizikı hazırlaq üçün trenajorlardan, dırmanmaq üçün kəndirlərdən, qantellərdən, espanderlərdən, ağır toplar və s. istifadə edilir. Dırmanmaq üçün avadanlığa gimnastika nərdivanları, oturacaqlar, kəndirlər, şüvüllər və s. aiddirlər. Gimnastika divar-nərdivanı divara möhkəm bərkidilmiş nərdivandır. Onlar bir cərgəli və ya iki cərgəli ola bilərlər (şəkil 1.1). Gimnastika oturacağı universal idman alətidir. Oturaq və uzanıq vəziyyətdə müxtəlif idman hərəkətləri etmək üçün nəzərdə tutulub. Oturacağın ayaqlarını birləşdirən mil müxtəlif cür trazlaşdırma hərəkətlərini məşq etdirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Oturacağın alt hissəsində xüsusi qarmaqlar bərkidilmişdir ki, gimnastika nərdivanına müxtəlif maili bucaq altında birləşdirərək hərəkətlər etmək mümkün olsun. 8
Şəkil 1.1. Müxtəlif növ gimnastika divar nərdivanları
Gimnastika şüvülü dırmanmaq hərəkətlərinin məşqi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Yüksək möhkəmliyə malik (palıd, göyrüş və ya şam) ağac növlərinin lövhələrinin bir-birinə yapışdırılması üsulu ilə silindrik formada hazırlanır. Gimnastika şüvülünün uzunluğu 5000 mm, diametri 40 mm (qadınlar və uşaqlar üçün), 50 mm (kişilər üçün) olur. Şüvül düz və hamar səthli olmalıdır. Gimnastika şüvülünün uc hissəsinə tavandan asmaq üçün metal qarmaq bərkidilir. Dırmanmaq üçün buraz qalın pambıq iplikdən hörmə üsulu ilə hazırlanır. Onun bir ucuna metal qarmaq bərkidilir, digər ucu isə xüsusi kəndirlə toxunur və təbii və ya süni gönlə üzlənir. Burazın uzunluğu 5100 mm, qalınlığı 35 mm (uşaqlar üçün), 40 mm (qadınlar üçün) isə 50 mm-dir (kişilər üçün). Dartışmaq üçün buraz güc və dözümlüyü artırmaq üçün komanda oyunlarında istifadə olunur. Dırmanmaq üçün burazdan daha uzun olması ilə fərqlənir (1250 mm). Onun hər iki uc tərəfi təbii və ya süni dəri ilə örtülür və tən ortasında rəngli işarə çəkilir. Gimnastika nərdivanı da şüvül və buraz kimi idman zalının tavanına polad qarmaqların vasitəsi ilə bərkidilir. Bu növ nərdivanlar həm ağac materialından, həm də kəndirdən hazırlana bilər. Gimnastika zalının hündürlüyündən asılı olaraq kəndir nərdivanlar üç nömrədə hazırlanır №1 – 5700 mm, №2 – 6300 mm, №3 – 7800 mm ölçülərdə olur. Trenajorlar əhalinin ev şəraitində və sağlamlıq qruplarında ümumi fiziki hazırlıqla məşğul olması üçün nəzərdə tutulmuşdur. 9 «Zdorovye» gimnastika kompleksi 230 sm hündürlükdə divara birləşdirilən şaquli metal çərçivədən və bəzi idman hərəkətlərini yerinə yetirmək üçün açılıb- yığılan çərçivədən ibarətdir (şəkil 1.2). Açılıb-yığılan çərçivənin üzərində təkərli arabacıq hərəkət edir və ona divara bərkidilmiş çərçivə ilə bağlayan iki yay bərkidilmişdir. Şaquli çərçivənin üzərində istənilən təzyiq gücünü yarada bilən bloklarla təchiz edilmiş və müxtəlif isiqamətlərdə hərəkət edən espanderlər bərkidilmişdir. Espanderlərin konstruksiya quruluşu onların üzərində yayların dəyişdirilməsinə imkan verir.
Şəkil 1.2. Müxtəlif növ trenayorlar, «Zdorovye» gimnastika kompleksi və qaçış cığırı Xaricdə istehsal edilmiş atletika mərkəzləri adlandırılan gimnastika komplekslərində espanderlərin əvəzinə ümumi çəkisi 100 kq olmaqla 3-5 kq çəkidə səsudan vinil üzlüklə plitə dəstlərindən istifadə olunur. Onları poliuretan izoləli polad troslardan asırlar. Müasir qaçış cığırları insanın sağlamlıq vəziyyətindən və yaşından asılı olaraq yükü proqramlaşdıran avtopilotla təchiz edilmişdir. Maye kristal displeydə kompüter məşqin bütün parametrlərini işıqlandırır: qaçış cığırının lentinin sürətini 10 və əyilmə bucağını, məsafəni, nəbzi, tempi (məsafəyə sərf olunan vaxt), sərf edilmiş kalorilərin miqdarını. Velotrenajorlar ürək qan-damar və tənəffüs sisteminin möhkəmləndirilməsinə xidmət edir. Velotrenajor çərçivədən, yəhərdən, sükandan, pedaldan, yüklənmə qurğusundan və «keçilmiş» yolu, sürəti, sərf edilmiş kilokaloriləri, nəbzi və digər parametrləri ölçməyə imkan verən velokompüterdən ibarətdir. Disk-trenajor insanın vestibulyar aparatının inkişaf etdirilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. O bir-birlərinin üzərində diyircəkli metal kürələrin üstündə sərbəst hərəkət edən iki polad diskdən (əsas və platforma) ibarətdir. Trenajorun üzərində bədənin müxtəlif istiqamətlərə fırlatma hərəkətləri edilir. Ümumi fiziki hazırlıq avadanlıqlarına müxtəlif növ massaj alətləri də aid edilir: massaj ağacı, massaj lenti və elektriklə çalışan avtomassaj cihazı. Massajın məğzi ondan ibarətdir ki, titrəmə hərəkətləri insan orqanizminə müsbət təsir göstərir – gümrahlıq hissi yaranır, əhval-ruhiyə yüksəlir. Qantellər ümumi fiziki hazırlığın artırılması, qol, bilək, çiyin əzələlərinin möhkəmləndirilməsinə xidmət edir. Yerli müəssisələr tərəfindən müxtəlif növ qantellər satılır. Sabit çəkili qantellər əsasən çuqundan və ya digər metaldan tökmə üsulu ilə hazırlanır. Qantellərin ortası əl ilə tutmaq üçün rahat hazırlanır kənarları isə kürə, disk və ya altıbucaq şəkilli istehsal olunur. Çəkisi dəyişdirilə bilən qantellər isə öz konstruksiya quruluşuna görə kiçik ölçülü ştanqlara bənzəyirlər. Bu cür qantellərin polad tutacaqlarına çəkisi 2 kq-dan 24 kq-a qədər çəkisi olan disklər geyindirilir.
11
Şəkil 1.3. Qantellər: 1-yaylı qantel; 2 – bütöv qatnel; 3 – çəkisi dəyişdirilə bilən qantel; 4 – müasir plastik örtüklü qantellər.
Yaylı qantellər bütov sabit çəkili qantelin tən ortasından iki yerə bölünməsi və aralarına sərt yayların yerləşdirilməsi ilə istehsal olunur. Yaylı qantellər qol-bilək əzələlərinin möhkəmləndirilməsi yanaşı əl və barmaqların əzələlərinin inkişafı üçün nəzərdə tutulmuşdur. Qantelin çəkisi 1 kq-dan 4 kq-a qədər olur. Espanderlər əl, bilək, qol, çiyin və kürək əzələlərin inkişafı üçün zəruridirlər. Espanderlərin iş prinsipi elastik rezin lentin, metal yayların və bərk rezin həlqələrin dartılması və sıxılmasına əsaslanır. Bilək və çiyin espanderləri vardır (şəkil 1.4). Şəkil 1.4. Espander
Ağır toplar tullama-itələmə hərəkətlərini məşq etdirən zaman qüvvə və cəldliyi inkişaf etdirmək üçün zəruridirlər. Toplar təbii və ya süni göndən kəsilmiş 10-12 parçanın bir-birinə tikilməsi ilə hazırlanır və içərisinə pambıq və ya yun,
3
4
12 dəniz otu və ya at tükü doldurulur. Bu toplar müxtəlif çəkidə olmaqla 5 nömrədə hazırlanırlar. Döşəməüstü kiçik ölçülü yaylı tərəzilər insanın çəkisinin ev şəraitində nəzarətdə saxlanılması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Bu növ tərəzilər döşəmənin üzərində dayanan əsas hissədən və üzərinə keçirilmiş və yayların üzərində dayanan yüngül platformadan ibarətdir. Tərəzinin üzərindəki oxlu indikator çəkinin kq-la ölçülməsinə imkan verir. İdman gimnastikası üçün ləvazimatlar. Müasir gimnastika çoxnövçülüyünə müxtəlif hündürlükdə paralel gimnastika qollarında, turnikdə, halqalarda, gimnastika atlarında hərəkətlərin edilməsi daxildir. Paralel gimnastika qolları möhkəm ağac növləri olan göyrüş, palıd, şamdan hazırlanmış və daxilindən metal ox keçirilmiş 3500 mm uzunluqda xüsusi şarnir mexanizmləri ilə dörd ədəd boruşəkilli metal dayaqların üzərinə yerləşdirilmiş iki şüvüldən ibarətdir. Qeyd edilən xüsusi şarnirli mexanizmlər vasitəsilə şüvüllər arasındakı məsafələri artırıb azaltmaq mümkündür. Boruşəkilli dayaqların teleskopik quruluşu şüvüllərin hündürlüyünün artırılıb azaldılmasına imkan verir. Dayaqlar ağır tökmə çuqun bünövrənin üzərindəki oyuqlara bərkidilir ki, gimnastika hərəkətləri zamanı paralel qollar tərpənməsinlər. Dörd növdə paralel gimnastika qolları istehsal edilir: kişilərin yarışı üçün (hündür), qadınlar üçün (müxtəlif hündürlüklü), kütləvi (alçaq hündürlüklü) və universal. Onlar şüvüllərin döşəmədən hündürlükləri ilə və aralarındakı məsafələrin müxtəlifliyi ilə fərqlənirlər. Gimnastika turniki 2400 mm uzunluğu və 28 mm eni olan poladdan hazırlanmış, iki teleskopik dayaqa bərkidilmiş şüvüldən ibarətdir. Öz növbəsində dayaqlar tros, zəncir və qarmaqlar vasitəsilə döşəməyə bərkidilir. Troslar talper adlandırılan xüsusi vintli qurğu ilə təchiz edilmişdir ki, onun vasitəsilə trosların uzunluğunu tənzimləmək mümkündür.Turnikin şüvülünün istehsalı üçün yüksək keyfiyyətli yay-ressor poladından istifadə olunur. Standart turniklərdən başqa yarışlar üçün və universal turniklər istehsal edilir ki, onlarında ölçüləri 2450 mm- dən 1450 mm-dək dəyişir.
13 Gimnastika halqaları satışa iki ədəd halqa, iki ədəd göndən asma qayış və iki trosdan ibarət olaraq daxil olur. Halqalar fıstıq və ya göyrüş ağacından hazırlanır. Halqalarınm daxili diametri 180 mm, qalınlığı isə 28 mm olaraq hazırlanır. Halqaların bərkidildiyi gön qayışlar tavana bərkidilmiş troslara xüsusi şarnirli qurğu ilə bərkidilirlər. Şarnirli qurğu idmançının hərəkətləri zamanı trosların bir- birinə burularaq sarınmasının qarşısının alınması üçün istifadə olunur. Troslar gimnastika zalının tavanına bərkidilmiş bloklardan keçirilir. Ustalar üçün və kütləvi halqalar istehsal olunur. Gimnastika tiri qadınlar üçün nəzərdə tutulmuşdur. Bu uzunluğu 5000 mm, işlək üst səthinin eni 100 mm olan iki metal dayaq üzərinə bərkidilmiş, iynəyarpaqlı ağac növlərindən hazırlanmış və üzəri bərk ağac növlərindən rəndələnmiş şponla örtülmüş tirdir. Tirin dayaqları polad borulardan hazırlanmış və xüsusi vintli qurğu ilə təchiz edilmişdir. Bu qurğunun vasitəsi ilə tirin hündürlüyünü tənzimləmək mümkündür. Dörd növ tirdən istifadə olunur: alçaq (sabit hündürlüklü) və universal (dəyişən hündürlüklü), sərt və yumşaq üzlüklü. Alçaq tirlərin hündürlüyü 400 mm, yarışlar üçün maksimal hündürlüklü tirlərin hündürlüyü 1200 mm-dir (şəkil 1.5).
Yüklə 1,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|