Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti “Menecment və Marketinq”

5. Beynəlxalq bazar - əmtəələrin mübadilə məkanı kimi. Bazarın seqmentləşdirilməsi.

Bazar – alıcı ilə satıcının görüşdüyü və əmtəə mübadiləsinin həyata keçirildiyi yerdir. Bazar xüsusi iqtisadi kateqoriyadır, ticarət isə iqtisadiyyatın müstəqil sahəsidir.

Xarici bazara çıxmaq istəyən müəssisə öz fəaliyyətinin başlıca istiqamətini bazara, onun tələbatlarına,həcminə və dəyişilə bilmə imkanlarına uyğunlaşdırır. Müasir dövrdə beynəlxalq bazarın məzmunu və forması müxtəlifdir.

Beynəlxalq bazar – ölkə xaricində yerləşən topdansatış, pərakəndəsatış və dövlət idarələri bazarları da daxil olmaqla ölkənin sərhədlərindən kənarda yerləşən alıcılardır.

Bazarın tədbiqi – səmərəli idarəetmə haqqında dəqiq qərar qəbul edilməsi üçün tələb haqqında informasiya almaq üsuludur, vasitəsidir. Deməli, ilk növbədə “ tələb ”haqqında geniş və dolğun informasiyalar toplanılmalı, sistemləşdirilməli, təhlillər aparılmalı, nəticələr çıxarılmalı və konret qərar qəbul edilməlidır. İlk baxışdan adi görünən bu məsələnin kompleks halda, yəni bir – biri ilə qarşılıqlı əlaqədə və üzvü vəhdəd halında öyrənilməsi o qədər də asan iş deyil. İnformasiyanın yığılması dedikdə, məhsulları ( xidməti ), istehsalçıları, reklam, rəqibləri və s. tam əhatə edən məlumatların əldə edilməsi başa düşülür.

Beynəlxalq bazara çıxan hər bir firmanın qarşısına 2 məsələ çıxır:

1. 
   bazarların aqreqasiya edilməsi ( birləşdirilməsi ) və marketinq gücünün standartlaşdırılması;
   
2. 
   bazarın seqmentləşdirilməsi və marketinqin differensasiya edilməsi. Bazarın seqmentləşdirilməsi və aqreqasiya edilməsi – bu marketinqin bir – birinə əks strategiyalardır.
   

Əmtəə mübadiləsi sferası kimi bazar iki başlıca təkrar olunan hərəkətə əsaslanır:

• 
  əmtəələrin satılması;
  
• 
  Əmtəələrin alınması.
  

Bazar münasibətlərinin meydana çıxması və formalaşması natural istehsalın yox

olması və əmtəə istehsalına keçilməsi dövrünə aid edilir ki, bu da ibtidai icma

quruluşuna gedib çıxır.

Bazar istənilən müasir cəmiyyətin və əmtəə mübadiləsinin zəruri obyektiv şərtidir.

O yalnız ictimai inkişafın qanunları ilə deyil, həm də təbiət qanunları ilə bilavasitə

əlaqədar olan istehsal qanunlarına tabedir. Ona görədə dövlət orqanlarınınfərmanı ilə nə bazarı ləğv etmək olar, nə də yaratmaq.

Əksər hallarda hər bir xarici bazar özünəməxsus xüsusiyyətlərə malik olur ki, bu da,onun ayrı – ayrı seqmentərə bölünməsini zəruri edir. Beynəlxalq bazarlarınseqmentlərə bölünməsi meyarı da(kriteriyası) müxtəlif olur. Məsələn, ABŞ elmimarketinq institutunun təklif etdiyi “ meyarlar dəsti ” aşağıdakı iki blokdacəmləşdirilir: