spesifik forması olub dini ideologiya və psixologiyanı özündə birləşdirir. Dini
şüurun yaranması insan psixikası ilə bağlıdır. Həmçinin qeyd etməliyik ki, dini
özünü göstərir. Kult – fövqəltəbii varlıqlara təsir etmək üçün edilən xüsusi
Dinin sosial mahiyyətinə gəldikdə isə deməliyik ki, o mütərəqqi dinlər,
xüsusən islam bəşəri dəyərlərin qorunub saxlanmasında, insanların mənəvi
Dinin sosiologiyasında qarşıda duran vəzifələrdən biri q/ənənəvi dinlərin,
mistik təlimlərin yayılması miqyaslarını, habelə inkişafı imkanlarını öyrənməkdən
ibarətdir.
Müstəqil inkişaf şəraitində respublikamızda dövlətlə dinin qarşılıqlı
münasibətləri demokratik əsadlarda qurulmuşdur. Mövcud qanunvericilik aktları
zəmninində dinlərin fəaliyyəti təmin edilmişdir.
Qərbdə dinin sosialogiyasının baniləri. E. Dürkheym və M. Viber hesab
olunur. Dürkheymə görə din, cəmiyyətin sıx birləşməsinin, fərdlə sosial bütöv
arasında əlaqələrin qərarlaşmasının əsas vasitədir. M. Viberlə bağlı olan ənənə isə
dini hər şeydən əvvəl sosial fəaliyyətin motivi kimi şərh edir, bu və ya digər
ictimai dəyişiklik prosesində onun rolunu aşkara çıxarır.
Aparılmış sosialoji tədqiqatçıların nəticələrinə əsasən qeyd etmək olar ki,
dinin xalqın mədəniyyətinə, adət və ənənələrinə nüfuzlu insanların daha geniş
dairəsinin dini fəaliyyətdə iştirakına səbəb olur. Onlar bu fəaliyyəti öz milli
mədəniyyətinin, adət və ənənələrinin müəyyən hissəsi kimi qiymətləndirirlər.
Dərin tarixi kökləri olan din insanların həyat tərzinə nüfuz edərək, onların
milli xüsusiyyətlərinin formalaşmasında böyük rol oynamış, digər sosial
institutlara fəal təsir göstərmişdir. Din, müxtəlif funksiyalar yerinə yetirir.