|
dirsək, qarıĢ və başqa bu kimi ölçü və çəki vahidlərinin adlarına rast gəlinir.
Maraqlıdır ki, bu ölçü vahidləri haqqında məlumat verən müəlliflərdən bəzisi
bu və ya digər münasibətlə həmin ölçü vahidlərinin qədərini daha geniş yayılmış
başqa ölçü vahidləri ilə izah etməyə çalışmışlar. XI yüzilliyin ərəb müəllifi əl-İdrisi 3
günlük məsafənin 75 mil, 2 mərhələnin 25 mil olduğunu bildirir[19].
Fərsəx təqribən 6 km-ə bərabər olmuşdur ki, bu da təxminən bir ağaca
bərabərdir. Fərsəx digər uzunluq ölçüsü vahidləri ilə belə müqayisə olunur: 1 fərsəx=3
mil=6 km=12 min dirsək[20].
Bu misaldan dirsəyin 50 sm-ə bərabər olduğu aydın görünür ki, bu da xalq
arasında işlədilən dirsəyin yuxarıda verdiyimiz ölçüsü ilə tam üst-üstə düşür.
Fərsəxlə eyni vaxtda uzunluq ölçmək məqsədilə mildən də istifadə
olunmuşdur. Yuxarıdakı misaldan da göründüyü kimi, 1 mil fərsəxin üçdə birinə
bərabərdir ki, bu da 2 km deməkdir. Qədim Romada mil min qoşa addıma, yəni 2 min
addıma bərabər götürülmüşdür ki, bu da orta hesabla 2 km eləyir[21].
Azərbaycanın bir sıra bölgələrində uzunluq ölçmək üçün gəzdən istifadə
edilmişdir. Gəz təxminən 70-71 sm, yaxud 85-86 sm olmuşdur[22].
381
Bəzi alimlər uzunluq ölçmək üçün yumruq, pəncə, gireh (4,4 sm), buğum,
Dostları ilə paylaş: | 
