102
gəlirsə) və ev təsərrüfatlarının rifahının yaxĢılaĢdırılması baxımından digər Ģeylərin alınması ilə
eyni səviyyədə tutula bilməz. Yüksək səhiyyə xərcləri çəkməyə məcbur olmuĢ ev təsərrüfatı qida
və sığınacaq kimi zəruri ehtiyacların ödənilməsi üçün bu vəsaitlərdən məhrum olur. Həmçinin,
səhiyyə xərcləri ilə bağlı qeyri-müəyyənlik və mümkün yüksək xərc onları əvvəlcədən ödəniĢ və
riskin bölüĢdürülməsi kimi razılıqlara getməyə vadar edir. Bütün bu səbəblərdən səhiyyəyə
yüksək nağd ödəniĢlərin daha çox arzuolunan əvəzedicisi sağlamlığa dəyən zərbələrdən maliyyə
müdafiəsini təmin edən əvvəlcədən ödəniĢ mexanizmidir (ya ümumi vergilər, ya da sığorta
ödəniĢləri sxemi vasitəsilə). Bir çox ölkələrdə buna nail olunsa da Azərbaycanda olunmamıĢdır.
6.25
Səhiyyədə maliyyə müdafiəsinin qiymətləndirilməsinin əsas göstəricisi nağd
ödənişlərdir (ŞX) və Azərbaycanda bunlar istənilən ölçü üzrə xeyli yüksəkdir. Müxtəlif
sorğuların qiymətləndirmələri bir-birindən fərqlənsə də (baxın: HaĢiyə 6.2), onların həcmi həm ev
təsərrüfatlarının ümumi istehlakında malik olduqları pay (təqribən 10 faiz), həm də beynəlxalq
standartlar baxımından əhəmiyyətli dərəcədə yüksəkdir. YSQS-nin nəticələri digər məlumatlarla
birlikdə göstərir ki, 2008-ci ildə Azərbaycanda ġX-lər ümumi səhiyyə xərclərinin 73 faizini təĢkil
etmiĢdir, bu da mövcud ən son beynəlxalq məlumatlara görə, 53 Avropa ölkəsi arasında
(Gürcüstan və Tacikistandan sonra) üçüncü ən yüksək göstəricidir
27
6.26
Dostları ilə paylaş: 
