Azərbaycan

ev təsərrüfatlarının istehlak səbətindəki digər şeylərdən keyfiyyətcə fərqlənir. Bu ona görədir ki, 
xərclər çox vaxt könüllü olmur (məsələn, sağlamlığa dəyən arzuolunmaz zədə üzündən meydana 
0%
 
10%
 
20%
 
30%
 
40%
 
50%
 
60%
 
70%
 
1
 
2
 
3
 
4
 
5
 
%
 
Kvintill
ə
r üzr
ə
 s
ə
hiyy
ə
 xidm
ə
tl
ə
rinin güman edil
ə
n keyfiyy
ə
ti 
 
Yaxşı
 
 
Orta 
 
Pis
 
M
ə
nb
ə
: YSQS 
 

---

102 
 
gəlirsə)  və ev  təsərrüfatlarının rifahının  yaxĢılaĢdırılması  baxımından  digər  Ģeylərin  alınması ilə 
eyni səviyyədə tutula bilməz. Yüksək səhiyyə xərcləri çəkməyə məcbur olmuĢ ev təsərrüfatı qida 
və  sığınacaq  kimi  zəruri  ehtiyacların  ödənilməsi  üçün  bu  vəsaitlərdən  məhrum  olur.  Həmçinin, 
səhiyyə xərcləri ilə bağlı qeyri-müəyyənlik və mümkün yüksək xərc onları əvvəlcədən ödəniĢ və 
riskin  bölüĢdürülməsi  kimi  razılıqlara  getməyə  vadar  edir.  Bütün  bu  səbəblərdən  səhiyyəyə 
yüksək nağd ödəniĢlərin daha çox arzuolunan əvəzedicisi sağlamlığa dəyən zərbələrdən maliyyə 
müdafiəsini  təmin  edən  əvvəlcədən  ödəniĢ  mexanizmidir  (ya  ümumi  vergilər,  ya  da  sığorta 
ödəniĢləri sxemi vasitəsilə). Bir çox ölkələrdə buna nail olunsa da Azərbaycanda olunmamıĢdır. 
 
6.25
 
Səhiyyədə  maliyyə  müdafiəsinin  qiymətləndirilməsinin  əsas  göstəricisi  nağd 
ödənişlərdir  (ŞX)  və  Azərbaycanda  bunlar  istənilən  ölçü  üzrə  xeyli  yüksəkdir.  Müxtəlif 
sorğuların qiymətləndirmələri bir-birindən fərqlənsə də (baxın: HaĢiyə 6.2), onların həcmi həm ev 
təsərrüfatlarının  ümumi  istehlakında  malik  olduqları  pay  (təqribən  10  faiz),  həm  də  beynəlxalq 
standartlar baxımından əhəmiyyətli dərəcədə yüksəkdir. YSQS-nin nəticələri digər məlumatlarla 
birlikdə göstərir ki, 2008-ci ildə Azərbaycanda ġX-lər ümumi səhiyyə xərclərinin 73 faizini təĢkil 
etmiĢdir,  bu  da  mövcud  ən  son  beynəlxalq  məlumatlara  görə,  53  Avropa  ölkəsi  arasında 
(Gürcüstan və Tacikistandan sonra) üçüncü ən yüksək göstəricidir
27
 
6.26