A. Sh. Bekmurodov, Ya. K. Karrieva, I. U. Nematov, D. H. Nabiev, N. T. Kattaev xorijiy investitsiyalar

1.4. O’zbekiston iqtisodiyotini rivojlantirishda xorijiy investitsiyalarning
roli
O’zbekiston ulkan xorijiy investitsiyalar yo’naltirilayotgan mamlakatlar
guruhiga kirish uchun barcha shart-sharoitlarga, xorijiy investitsiyalarni jalb etish
uchun bir qator afzalliklarga ega. O’zbekiston jahon hamjamiyati oldida o’zining
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasi, dunyo xaritasida geografik joylashishi, tabiiy
resurslarining tarkibi va zaxirasi, hukumat olib borayotgan iqtisodiy siyosat va
boshqalar bilan muhim rol uynaydi.
Bozor iqtisodiyotining asosiy iqtisodiy tushunchalaridan biri investitsiyalar
tushunchasi bugungi hayotimizga keng va tez kirib kelishining o’zi uning mohiyati va
ahamiyatini, zarurligini ko’rsatadi. Xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi yangi
korxonalarning sonini tobora ortib borishi va barpo etilayotganligi hukumatimizning
bu sohaga bo’lgan katta e’tibori va ularga yaratib berayotgan qulayliklari natijasidir.
Shu boisdan ham mamlakatimizga xorijiy sarmoyalarni jalb etayotgan korxonalarni
iqtisodiy rag’batlantirish va zaruriy sharoitlarni yaratib berish o’ta muhim
masalalardan biri hisoblanadi.
18

---

Mamlakatimizda tarkibiy o’zgarishlarni izchil amalga oshirishda qulay
investitsiya muhitining yaratilgani asosiy omil bo’lib kelmoqda. Investitsiya muhiti –
bu mamlakatdagi investitsiya jarayonlariga ta’sir ko’rsatuvchi iqtisodiy, siyosiy,
me’yoriy-huquqiy, ijtimoiy va boshqa shart-sharoitlar majmui. Investitsiya muhiti
eng avvalo quyidagi iqtisodiy omillar orqali belgilanadi: tabiiy shart-sharoitlar, shu
jumladan foydali qazilmalar zaxiralari, ishchi kuchi malakasi va o’rtacha ish haqi
darajasi, iqtisodiy kon’yunktura holati, ichki bozor sig’imi hamda tovarlarni tashqi
bozorda sotish imkoniyatlari, kredit tizimi holati, soliqqa tortish darajasi, ishlab
chiqarish va ijtimoiy infratuzilmaning rivojlanganligi, xorijiy kapitalga nisbatan
davlat siyosati, unga nisbatan imtiyozli shart-sharoitlarning belgilanganligi va h.k.
Mamlakatimiz mustaqillikka erishganidan buyon qulay investitsiya muhitini yaratish
davlatimiz iqtisodiy siyosatining markaziy masalalaridan biri bo’lib kelmoqda.
O’tgan yili iqtisodiyotga investitsiyalar kiritish hajmi 8,2 milliard dollarni
tashkil etdi, bu esa 2008 yilga nisbatan 24,8 foizdan ko’p demakdir. Jalb etilgan
xorijiy investitsiyalar hajmi 68 foizga o’sdi, eng muhimi, ularning asosiy qismi
to’g’ridan-to’g’ri kiritilgan investitsiyalar bo’lib, ularning hajmi 1,8 barobar oshdi
(1.4.1-rasm).