Ayələrin Tərcüməs(n)i
Yüklə 6,43 Mb.
|
|
ıy la şöy le ri va yet edi lir: "Bu ayə, En sar dan Ca bir b. Ab dul lah hak kın da, in miş tir. Onun bir am ca kı zı var dı. Ko ca sı onu bir ke re bo şa dı. Ka dı nın id de ti ta mam la nın ca tek rar onun la ev len mek is te di. Amma Ca bir bu nu ka bul et me di və şöy le de di: Am ca mı zın kı zı nı bo şu yor sun, son ra tek rar ge ri mi al mak is ti yor sun? Kənar yan dan, ka dın də ko ca sı na dön mek is ti yor du. Bu nun üze ri ne yü ce Al lah, 'Ka dın la rı bo şa dı ğı nız da...' di ye baş la yan aye ti in dir di."
Mən deyərəm ki: Ehlibeyt mez he bi ne gö re, er kek kar de şin və əmi oğ lu nun bir ka dın üze rin de vəlayət hak kı yok tur. Əgər su nu lan bu ri va yet ler den bi ri sa hih isə, ayet te ki ya sak la ma, vəlayəti sı nır la ma ama cı na yö ne lik ol ma dı ğı gi bi, bir vəzi hü k mü də ge çer li kı lı yor de ğil dir. Tam ter si ne, iki bərabər/yoldaş ara sı na gir me nin çir kin li ği ni ya da mek ruh lu ğu nu ve ya ha ram lı ğı nı vur gu la ma ya yö ne lik tir. Ka dın la rın es ki ko ca la rı ilə ev len me le ri ni en gel le yen hər ke se iliş kin tek lif ni te lik li bir ya sak la ma dır, baş ka de ğil. Tefsir'ul-Ayyaşi'de, "An ne ler ço cuk la rı nı iki tam il em zi rir ler." ifa de si ilə il gi li ola rak, İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) şöy le de di ği ri va yet edi lir: "Ço cuk süd em me ça ğın da ol du ğu sü re ce, an ne-ba ba nın hər bi ri bərabər oran da bir vəlayət hak kı na sa hip tir. Ço cuk süt ten ay rıl dı ğı za man, ba ba, soy iti ba riy le ço cuk üze rin de da ha çox haqq sa hi bi olar. Şa yet, ba ba, ço cu ğu nu dörd dir hem kar şı lı ğı em zi re cek bir süd an ne bul sa və ço cu ğun öz an ne si 'beş dir hem den aşa ğı ya em zir mem.' di ye tut tur sa, adam ço cu ğu öz an ne sin den ayı rıp süd an ne ye tes lim ede bi lir. Nə var ki, ço cuk açı sın dan bir növ zor la ma dır bu. Onu an ne si ilə bı rak mak da ha ön ce lik li, şef kat açı sın dan da ha uy gun olar." Yi ne ay nı eser de, İmamın (ə.s) "An ne, ço cu ğu do la yı sıy la za ra ra uğ ra tıl ma sın..." ifa de siy le il gi li ola rak şöy le de di ği ri va yet edi lir: "Ka dın, ken di si ilə cin sel iliş ki kur mak is te yen ko ca sı nın göğ sü ne el le ri ni rədd an la mın da ko yar və şöy le der di: 'Bı rak mam. Ku ca ğım da be be ğim ol du ğu hal de ha mi le kal mak tan kor ku yo rum.' Ve ya ko ca sı ona şöy le der di: 'Se nin le iliş ki kur ma ya ca ğım. (Qız ço cu ğu na) ha mi le kal man dan, do la yı sıy la ço cu ğu mu öl dür mem den kor ku yo rum.' Bu nun üze ri ne yü ce Al lah er ke ğin ka dı na, ka dı nın də er ke ğe za rar ver me si ni ya sak la dı." Yi ne ay nı eser de, İmam Məhəmməd Mis (ə.s) və İmam Cəfər Sadiqdən (hər ikisinə salam olsun) şöy le ri va yet edi lir: "Mi ras çı üze rin de ki so rum lu luk də bu nun gi bi dir." aye ti na fa ka ilə il gi li dir. Ba ba nın so rum lu lu ğu ka dar, onun meş ru va ri si nin də ka dı na na fa ka ver me yü küm lü lü ğü var dır.[136] Adı ge çen eser de, İmam Cəfər Sadiğin (ə.s), bu ayet le il gi li ola rak şöy le de di ği ri va yet edi lir: "Mi ras çı də ka dı na za rar ve re mez." Ço cu ğun ona git me si ne icazə ver me ye ce ğim" di ye mez. Ka dın də əgər ya nın da bir şey ler var sa, (ge ri ver me li) bu nun la ço cu ğu də za ra ra uğ ra ta maz. Mi ras çı lar də ço cu ğa zor luk çı kar ma ma lı dır."[137] Ay nı eser de, Ham mad İmam Cəfər Sadiqdən (ə.s) şöy le ri va yet edər: "Ço cuk süt ten ke sil dik ten son ra, ar tık em zir me ol maz." De dim ki: "Sa na fe da ola yım. Ço cu ğun süt ten ke sil me sü re si nə ka dar dır? Bu yur du ki: Yü ce Al lah'ın ayəs(n)i ke ri me de sö zü nü et ti ği iki il." Mən deyərəm ki: İma mın "iki il" sö zü, ayet te ge çen laf zın hi ka ye si ni te li ğin de dir. Bu yüz den "Al lah'ın sö zü nü et ti ği" şe kil de vas fet miş tir. ed-Dürr'ül-Men sur təfsirində, Ab dur rez zak "Mu san naf" ad lı eser de və İbn Adiy Ca bir b. Ab dul lah'tan şöy le ri va yet edər: "Bü luğ ça ğın dan son ra ye tim lik ol maz. Ço cuk nor mal sü re nin so nun da süt ten ay rıl dık tan son ra bir da ha em zir me ol maz. Bir gün bo yun ca ak şa ma ka dar ko nuş ma ma oru cu tut mak ge çer siz dir. İki gün üst üs te if tar sız oruc tut mak ca iz de ğil dir. Gü nah amaç lı əhd ol maz. Gü nah uğ run da in fak ya pıl maz. Ak ra ba lık bağ la rı nı kes me ama cı ilə ye min edil mez. Hic ret za ma nı, bir Müsəlmanın kü für di ya rı nı ter ket me me si doğ ru de ğil dir. Fe tih ten son ra də hic ret ol maz. Ka dı nın ko ca sı na kar şı, oğu lun ba ba sı na kar şı, kö le nin efen di si ne kar şı et ti ği ye min le re bağ lı kal mak ge rek mez. Ev le nil me den ka rı bo şan maz. Sa hip olun ma dan kö le azad edil mez." Tefsir'ul-Ayyaşi'de Əbu Be kir el-Had re mi ka na lıy la İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) şöy le de di ği ri va yet edi lir: "İçi niz de ölen le rin ge ri de bı raktık la rı eş ler, ken di ken di le ri ne dörd ay on gün bek ler ler." aye ti inin ce, ka dın lar Re su lul lah'ın hu zu ru na ge lip onun la tar tış tı lar və de di ler ki: "Bu ka dar bek le me ye sab re de me yiz." Resu lul lah on la ra de di ki: "Es ki den bi ri ni zin ko ca sı öl dü ğün de de ve ter si ni al/götürər, ar ka sı na dö ke rek bir ör tü nün ar ka sı na gi rer di. Öy le ce otu ru yor du. Bir il do lun ca de ve ter si ni al/götürər, son ra onu göz le ri ne sür me ola rak çe kip ev le nir di. Şim di isə yü ce Al lah, se kiz ay bek le me ni zi üze ri niz den kal dır dı." et-Teh zib ad lı eser de, İmam Məhəmməd Misdən (ə.s) şöy le ri va yet edi lir: "Hər tür lü nikah ilə ev le nen bir ka dın, is ter azad, is ter ca ri ye ol sun, is ter muta nikahı ilə, is ter da i mi ev li lik nikahı ilə və is ter ca ri ye ol ma su re tiy le ev li bu lun sun, ko ca sı öl dü ğü za man, id de ti dörd ay on gün dür."[138] Tefsir'ul-Ayyaşi'de, Mu ham med b. Müs lim, İmam Məhəmməd Misdən (ə.s) şöy le ri va yet edər: Ona de dim ki: Sa na fe da ola yım, na sıl olar da, bo şan mış ka dı nın bek le me sü re si üç ay ba şı halı ve ya üç ay olar; bu na kar şın ko ca sı ölən ka dı nın bek le me sü re si dörd ay on gün olar? Bu yur du ki: "Bo şan mış ka dı nın, üç ay ba şı halı bek le me si, ra him de ce ni nin olub ol ma dı ğı nın an la şıl ma sı ama cı na yö ne lik tir." "Ko ca sı ölən ka dı nın dörd ay on gün bek le me si ne ge lin ce; yü ce Al lah ka dın la rın le hi ne bir şərt, aleyh le ri ne də bir şərt koş muş tur. Leh le ri ne koş tu ğu şərt şu dur: Er ke ğin bərabər/yoldaşı ilə iliş ki kur ma ma ya ye min et me si(yle yap ma sı) du ru mun da bu hük mü yü rür lü ğe koy muş tur: 'Ka dın la rın dan uzak laş ma ya ye min eden ler üçün dörd ay bek le me sü re si var dır.' [Ba ka ra, 226] Bir in sa nın dörd ay dan faz la ka rı sın dan uzaq dur ma sı ca iz de ğil dir. Çün kü yü ce Al lah, ka dın la rın er kek siz li ğe da yan ma sı nı rı nın dörd ay ol du ğu nu bi li yor. Ka dın la rın aleyh le ri ne koş tu ğu şərt isə şu dur: Ko ca la rı öl dü ğün de, dörd ay on gün bek le me le ri ni ön gör müş tür. Adam ha yat tay ken, ka dı nın le hi ne ol mak üze re al dı ğı sü re yi, o ölür ken onun le hi ne ol mak üze re ka dın dan alı yor." Ay nı an la mı içe ren bir ha ber baş ka ka nal lar dan İmam Rı za (ə.s) və İmam Ha di'den (ə.s) ri va yet edil miş tir. Tefsir'ul-Ayyaşi'de, İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) "Ka dın la rı nikah la mak is te di ği ni zi on la ra sez dir me niz de si ze bir gü nah yok tur." aye ti ilə il gi li ola rak şöy le de di ği ri va yet edi lir: "Ka dın id de ti ni dol du rur ken ona gü zel söz söy le ye rek il gi si ni çe ker sin. 'Mən şu nu ya pa rım ve ya bu kö tü şe yi ya pa rım ya da hər çir kin şe yi ya pa rım.' de me sin." Bir di ğer ri va yet te şöy le bir ifa de iştirak edər: "Ka dın id de ti ni dol du rur ken ona şöy le der sin: 'Ey fa lan ca, sa de ce se ni mut lu et me yi se ve rim. İd de tin dol du ğun da, in şa al lah be ni göz den ka çır maz sın, yal nız ba şı na kal ma yı is te mez sin.' Bü tün bun la rı ya pa bi lir sin amma, nikah kıy ma ya kal kı şa maz sın." Bu ko nu da, Ehlibeyt İmamları'n dan baş ka ha dis ler də ri va yet edil miş tir. Tefsir'ul-Ayyaşi'de, "..Ka dın la rı bo şa ma nız da si ze bir gü nah yok tur." aye ti ilə il gi li ola rak İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) şöy le de di ği ri va yet edi lir: "Adam, cin sel iliş ki kur ma dan ön ce ka rı sı nı bo şar sa, be lir le nen meh rin ya rı sı ka dı nın dır. Şa yet me hir be lir len me miş se, ör fe uy gun bir ya rar lan dır ma ilə ka dı na öde me de bu lu nu lur. İmkan la rı ge niş olan imkan la rı na gö re, əli dar da olan da gü cü ne gö re bir şey ler ve rir. Bu şe kil de bo şa nan bir ka dın üçün id det bek le me zo run lu lu ğu yok tur. Ta lip li si çı kar sa, o sa at te də ev le ne bi lir." əl-Kafi ad lı eser de, İmam Cəfər Sadiğin (ə.s), cin sel iliş ki kur ma dan ka rı sı nı bo şa yan bir adam hak kın da şöy le de di ği ri va yet edi lir: "Əgər adam ka dın üçün bir me hir be lir le miş se yü küm lü lük al tı na gir di ği mik ta rın ya rı sı nı ka dı na ver mek zo run da dır. Şa yet bir me hir be lir le me miş se onun du ru mun da ki ka dın la rın ya rar lan dık la rı mik tar ka dar bir mal ve re rek ka dı nı ya rar lan dır ma lı dır."[139] Bu ri va yet te, "ma ruf bir şe kil de ya rar lan dır ma" ifa de si tef sir edi li yor. əl-Kafi[140], et-Teh zib, Tef si r'ul-Ayyaşi və baş ka kay nak lar da, İmam Məhəmməd Mis (ə.s) və İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) "nikah ba ğı elin de olan..." ifa de si ni "ka dı nın ve li si" şek lin de açık la dık la rı ri va yet edi lir. Bu yo ru mu des tek le yen ri va yet le rin sa yı sı ol duk ça ka ba rık tır. Ehlisün net ve'l-Ce ma at ka nal la rın ca Re su lul lah (s. a. a) və Hz. Əliyə (ə.s) da yan dı rı lan ba zı ri va yet ler de "nikah ba ğı nı elin de bu lun du ran"ın "ko ca" ol du ğu be lir ti lir. əl-Kafi[141], Məhrum La Yah zu ru hu'l-Fa kih[142], Tefsir'ul-Ayyaşi'de[143] və Tef-sir'ul-Kummi' de, "Na maz la rı və or ta na ma zı ko ru yun." aye ti nin tef si ri bağ la mın da, çe şit li ri va yet ka nal la rın dan, İmam Məhəmməd Mis (ə.s) və İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) "Kuş ku suz or ta na ma zı, öğ le na ma zı dır." de dik le ri ri va yet edi lir. Mən deyərəm ki: Bu gö rüş Ehlibeyt İmamları'n dan ko nu ya iliş kin ola rak, ay nı ifa de tar zıy la ri va yet edi len ha dis ler den ağır ba san bir de ğer len dir me dir. El bet te, Ehlibeyt İmamları'n dan ge len ba zı ri va yet ler de, or ta na ma zı nın cu ma na ma zı ol du ğu be lir ti lir. An cak bu ri va yet ler de on la rın öğ le ilə cu ma na ma zı nı bir gör dük le ri, iki ay rı na maz ola rak de ğer len dir me dik le ri unu tul ma ma lı dır. Ni te kim əl-Kafi və Tefsir'ul-Ayyaşi'de Zü ra re ka na lıy la İmam Məhəmməd Misin (ə.s) şöy le de di ği ri va yet edi lir: (Ri va ye tin met ni el-Kafidən alın mış tır) Yü ce Al lah bu yu ru yor ki: "Na maz la rı və or ta na ma zı ku ru yun. Or ta na ma z öğ len na ma zı dır. Re su lul lah'ın kıl dı ğı ilk na maz dır. Öğ len gün dü zün or ta sı dır. Öğ len na ma zı, gün dü zün kı lı nan sa bah və ikin di na maz la rı nın or ta sın da ki bir va kit te kı lı nır. Bu ayə in di ği za man, Re su lul lah (s. a. a) bir se fer de bu lu nu yor du. Bu na ma zın için de ku nut du a sı nı də oku du. Bun dan son ra öğ len na ma zı nın se fer de və ha zar da bu haliy le kı lın ma sı nı ön gör dü. Mu kim olan üçün də iki re kat ila ve et ti. An cak Re su lul lah (s. a. a) mu kim (se fer de ol ma yan) üçün ila ve et ti ği bu iki re ka tı, cu ma gü nü ne öz gü bir uy gu la ma ol mak üze re kal dırdı. Çün kü ima mın oku du ğu iki hut be, iki re kat ye ri ne geç mek te dir. Bu yüz den cu ma gü nü ce ma at le na maz kıl ma yan bir kim se di ğer gün ler de ki gi bi, öğ len na ma zı nı dörd re kat kıl ma lı dır..." Gö rül dü ğü gi bi, ri va yet te öğ le və cu ma na maz la rı, bir na maz ola rak de ğer len di ri li yor və bu nun ayet te işa ret buy ru lan "or ta na maz" ol du ğu na hük me di li yor. Nə var ki ko nu ya iliş kin ri va yet le rin bir ço ğu nun ri va yet zin ci rin de ko puk luk var dır. Ri va yet zin ci ri sağ lam olan la rın sa, me tin le rin de ka rı şık lık gö ze çarp mak ta dır. el-Kafidə iştirak edən ri va ye ti bu na ör nek gös te re bi li riz. Bu nun ya nın da, ri va ye tin, in ce le di ği miz aye te tat bi ki və uy gun lu ğu də çox açıq de ğil dir. Yi ne də, doğ ru su nu yü ce Al lah her kes ten da ha yaxşı bi lir. et-Dürr'ül-Mensur təfsirində, Ah med, İbn Sperma', Nəsəs(n)i, İbn Ce rir, Şa şi və Zi ya Zib re kan ka na lıy la şöy le ri va yet eder ler: Bir gün Zeyd b. Sa bit, top lu hal de bir yer de bu lu nan Ku reyş ka bi le si ne men sup bir qrup in sa nın ya nın dan ge çi yor du. On lar, iki kö le yi ona gön de re rek "or ta na ma zı" hak kın da ki gö rü şü nü sor du lar. De di ki: "Öğ le na ma zı dır." Onu bı ra kıp Usa me b. Zeydin ya nı na gel di ler və on dan sor du lar. O bu ce va bı ver di: Or ta na ma zı, öğ le na ma zı dır. Rəsulullah He cir de ni len yer de öğ len na ma zı nı kıl dı ğı za man ar ka sın da bir ve ya iki saf in san bu lu nu yor du. Ge ri ka lan in san lar, soh be te dal mış gün lük iş le riy le uğ ra şı yor lar dı. Bu nun üze ri ne yü ce Al lah bu aye ti in dir di: "Na maz la rı və or ta na ma zı nı ko ru yun və Al lah'a gö nül den bo yun eği ci ler ola rak ita at edin/əldə et." Aye tin ini şin den son ra Re su lul lah efen di miz (s. a. a) şöy le bu yur du: İn san lar ya na maz vak ti gün lük iş le ri ilə uğ raş mak tan vaz ge çer ler ya da ev le ri ni ya ka rım." Aye tin eniş se be bi ola rak ri va yet edi len bu hadisə, baş ka bir ka nal dan Zeyd b. Sa bit'e və baş ka la rı na də da yan dı rıl mış tır. Bi li niz ki: "Or ta na ma zı"nın açık la ma sı na iliş kin yo rum lar, grup la rın da yan dık la rı ri va yet le rin fark lı lı ğı na pa ra lel ola rak, fark lı lık ar zet mek te dir. Ba zı la rı na gö re, or ta na ma z, sa bah na ma zı dır. Bu gö rüş Hz. Əlidən (ə.s) və bir qrup sa ha be den ri va yet edil miş tir. Bir gru ba gö re; öğ le na ma zı dır. Bu da Resu lal lah'tan və ba zı sa ha be ler den ak ta rıl mış tır. Di ğer ba zı sı na gö re; ikin di na ma zı dır. Bu da Rəsulullahdan və ba zı sa ha be ler den ri va yet edil miş tir. Sunu idi, et-Dürr'ül-Mensur ad lı tef si rin de, bu hu sus ta el li kü sur ha dis ri va yet edər. Bir di ğer qrup da: Or ta na ma zı nın, ak şam na ma zı ol du ğu gö rü şün de dir. Ba zı la rı na gö re, or ta na ma zı nın han gi na maz ol du ğu bel li de ğil dir. Tıp kı, ka dir ge ce si nin, ge ce ler için de giz len miş ol ma sı gi bi, o da na maz lar için de giz len miş tir. Bu iki yo rum la il gi li ola rak də ba zı sa ha be ler den bu nu pe kiş ti ri ci söz ler ri va yet edil miş tir. "Yat sı na ma zı dır." di yen ler və "cu ma na ma zı dır." di yen ler də var dır. Mecma'ul-Beyan tef si rin de, "Al lah'a gö nül den bo yun eği ci ler ola rak i ta at edin/əldə et." cüm le si ilə il gi li ola rak: "Na maz da ayak ta ikən dua et me halı kas te dil miş tir. Bu yo rum, İmam Məhəmməd Mis (ə.s) və İmam Cəfər Sadiqdən (ə.s) ri va yet edil miş tir." şek lin de bir açık la ma iştirak edər. Ba zı sa ha be ler den də ben ze ri yo rum lar ri va yet edil miş tir. Ay nı ayə hak kın da, Tef si r'ul-Ayyaşi'de, İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) ın şöy le de di ği be lir ti lir: "Ki şi nin na ma za diqqət gös ter me si, vak tin de kıl ma sı, na maz dan alı ko yu cu, oya la yı cı şey ler den ka çın ma sı kas te dil miş tir."[144] Bu iki ri va yet ara sın da bir çe liş ki ol ma dı ğı açık tır. el-Kafidə, İmam Cəfər Sadiğin (ə.s), "Əgər kor kar sa nız, ya ya ve ya bi nek te ikən kı lın." ifa de si nin açık la ma sı bağ la mın da şöy le de di ği be lir ti lir: "Ki şi yır tı cı hay van lar dan ve ya hır sız lar dan kor kar sa, tek bir ge ti re rek na ma za baş lar və ge ri si ni işa ret le ta mam lar."[145] Məhrum La Yahzuruhu'l-Fakih ad lı eser de sa vaş ta na maz kıl ma hak kın da İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) "Bu na maz tek bir və tah lil (La ilahə il lal lah, de me)den iba ret tir." de di ği, son ra də bu aye ti oku du ğu ri va yet edi lir.[146] Yi ne ay nı eser de, İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) şöy le de di ği be lir ti lir: "Əgər kor ku lu bir yer de bu lu nu yor san və soy gun cu lar dan və yır tı cı hay van lar dan kor ku yor san, fərz na ma zı nı bi ne ği nin sır tın da et. "[147] Ay nı eser de, İmam Məhəmməd Misin (ə.s) şöy le de di ği be lir ti lir: "Soy gun cu lar dan kor kan bir kim se, bi ne ği nin sır tın da, işa ret le na maz kı la bi lir." Ay nı de ğer len dir me yi pe kiş ti ren ri va yet le rin sa yı sı ol duk ça ka ba rık tır. Tefsir'ul-Ayyaşi'de, Əbu Basarın şöy le de di ği an la tı lır: İmam Məhəmməd Misdən (ə.s), "İçi niz de ölüb də ge ri de eş ler bı ra kan lar, ev le rin den çı ka rıl mak sı zın, bir yı la ka dar ya rar lan ma la rı üçün eş le ri ne va si yet bı rak sın lar." aye ti ni sor dum. De di ki: "Bu aye tin içer di ği hü küm yü rür lük ten kal dı rıl mış tır (nes he dil miş tir)." "Na sıl?" di ye sor dum, bu ce va bı ver di: "Adam öl dü ğün de, ma lı nın ana kıs mın dan ka rı sı na bir mik tar ayı rır dı ki, bir yıl lık ge çi mi ni sağ la ya bil sin. Son ra ka dın, ko ca sı nın mi ra sın dan pay al mak sı zın ev den çık mak du ru mun da ka lır dı. Da ha son ra bu hü küm, ka dı nın ko ca sı nın mi ra sın dan dört te bir və se kiz de bir pay al ma sı hük mü nü içe ren aye tin in me si ilə bir lik te yü rür lük ten kal dı rıl dı. Bun dan son ra ka dı na ken di pa yın dan in fak edi lir ol du."[148] Ay nı eser de, Mu a vi ye b. Am mar'ın şöy le de di ği be lir ti lir: İmam Məhəmməd Misdən (ə.s), "İçi niz de ölüb də..." di ye baş la yan aye tin iza hı nı sor dum. Bu yur du ki: "Bu ayə nes he dil miş tir. Onun hük mü nü 'ken di ken di le ri ne dörd ay on gün bek ler ler.' aye ti ilə ka dın la ra ko ca nın mi ra sın dan pay ay rıl ma sı nı ön gö ren mi ras aye ti yü rür lük ten kal dır mış tır."[149] əl-Kafi və Tefsir'ul-Ayyaşi'de be lir til di ği ne gö re İmam Cəfər Sadiğə (ə.s), "Bir adam ka rı sı nı bo şar sa, onu ma lın dan ya rar lan dı rır mı?" di ye so rul du, bu yur du ki: "Bəli, adam muh sin ler den ol ma yı is te mez mi? Mut ta ki ler den ol ma yı is te mez mi? "[150] İL Mİ Araşdırma: İslamda qadın Bi lin di ği gi bi, İs lam'ın ya sa ko yu cu su ulu Al lah ol ma sı ha se biy le ya sa la rı, bəşəri ka nun lar da ol du ğu gi bi de ne yim le re gö re bi çim len mez ler. An cak ak lın İslam ya sa la rı na iliş kin sağ lık lı bir de ğer len dir me de bu lun ma sı üçün, gü nü müz top lum la rı na və geç miş yüz yıl la ra ege men olan hü küm, ya sa və tö re ler üze rin de göz lem ci bir ta vır la dur mak zo run da yız. Ar dın dan, in sa nın mut lu lu ğu na el ve riş li ola nı bu lup or ta ya çı kar mak gi bi bir yü küm lü lü ğü müz vardır. Yanında, araş tır ma və in ce le me le ri mi zi dü şün sel gö rüş və me tot la ra uyar la yıp, İs la m'ın və bəşəri de ne yim ürü nü ya sa la rın po zis yo nu nu be lir le mek, İslam ya sa la rı nın can lı və di na mik ru hu nu, bəşəri ya sa la rın öl gün və kli şe leş miş ru hun dan ayır t et me miz ka çı nıl maz dır. Bu da, bir di ğer ka çı nıl ma zı gün de me ge ti rir: Mil let le rin ta ri hi ni və ha yat tar zı nı in ce le mek. Gü nü müz top lum la rı nın ka rak te ris tik özel lik le ri ni və dün ya gö rüş le ri ni in ce le mek… İs la m'ın aşa ğı da sı ra la nan ka dın lar la il gi li hu sus lar da gö rü şü nü və be nim se di ği il ke le ri araş tı rır ken ka dı nın ta ri hi ni bil mek ge re kir. 1- Ka dı nın kim li ği və ka d Yüklə 6,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|