Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti

4.3.4. Qanaxmanın jqut və ya burğu ilə dayandırılması
Oynaqdan qatlama tətbiq etmək mümkün olmadıqda (məsələn, eyni
zamanda həmən ətrafın sümüyü sınan halda), bərk qanaxma zamanı jqut qoymaq
lazımdır.
Jqut qismində elastik, dartılan parça, rezin borucuq, corabbağı, şalvar
saxlayıcıları və s. istifadə etmək olar. Jqutu qoymazdan əvvəl ətrafı (əl və ya ayağı)
yuxarı qaldırmaq lazımdır. 
Əgər yardım göstərənin köməkçisi yoxdursa, o zaman arteriyanın
barmaqlarla ilkin sıxılmasını xəstənin özünə həvalə etmək olar.
Jqut qoyulan yer qabaqcadan yumşaq bir şeylə, məsələn, bintin və ya
materil parçasının bir neçə dövri ilə sarınmalıdır. Jqutu paltar qolunun və şalvarın
üstündən qoymaq olar. Jqutu qoymamışdan əvvəl onu dartmaq, sonra isə onun
dövrləri arasında örtülməmiş sahələr saxlamamaqla ətrafı tarım sarıyırlar.
Jqutun dartılması həddən artıq çox olmamalıdır, onu yalnız qanaxma
dayanan həddə çatdırmaq lazımdır, çünki əks təqdirdə sinirlər sıxıla və onlara xətər
yetirilə bilər. Əgər görünsə ki, qanaxma tam dayanmamışdır,o zaman jqutun bir
qədər daha da tarımlanmış dövrlərini qoymaq lazımdır. 
Qoyulmuş jqutu 1,5–2 saatdan artıq saxlamaq olmaz, çünki qansızlaşmış
ətrafların ölməsi baş verə bilər. 
146

---

Ş
əkil 4.10. Jqutun qoyulması: а - burğu; b – çubuq bərkidici sarğı
Qoyulan jqutun yetirdiyi ağrı olduqca bərk olur, bunun səbəbindən bəzən
onu müəyyən bir vaxta çıxarırlar. Bu zaman jqutu çıxartmamışdan əvvəl yaraya
qan verən arteriyanı barmaqlarla sıxmaq və zərərçəkənə ağrıdan dincəlməyə,
ətrafın isə - bir qədər qan almasına imkan vermək, sonra jqutu yenidən qoymaq
lazımdır. Jqutu tez-tez deyil tədricən açmaq lazımdır.
Şəkil 4.11. Burğunun qoyulması
Əgər əl altında dartılan rezin lent yoxdursa, yaralanan ətrafı dartılmayan
materialdan - qayışdan, eşilmiş dəsmaldan və ya məhrəbadan, ipdən, kəmərdən və
b)
a)
147

---

s. düzəldilmiş, burulğac adlananla bağlamaq olar. Burulğac düzəldilən material
yuxarıya qaldırılmış və müvafiq döşənəklə örtülmüş ətrafın çevrəsinə dolandırılır
və onun xarici tərəfində düyünlə birləşdirilir. Qabaqcadan ətrafın üstünə müəyyən
bir örtük qoyulur. Bu düyünə hansısa-bir bərk əşya, məsələn, qısa çubuq keçirilir
və qanaxmanın dayanmasına əmin olan həddə kimi burulur. 
Burulcağı möhkəm sıxmaq olmaz. Onu qanaxma dayanana kimi buraraq
burulcağı bərkitmək lazımdır ki, o açılmasın (şəkil 4.10-4.11). Ətrafın sıxılma
davamiyyətinə nəzarət etmək üçün jqut qoyulduqdan sonra üzərində jqutun
qoyulma vaxtı göstərilən yazını ona bərkitmək lazımdır.