Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti

4.6. Süni nəfəsvermə zamanı mütləq qaydalar
Süni nəfəsverməni yalnız o halda etmək lazımdır, əgər zərərçəkən
ümumən nəfəs almır və ya can verən adam kimi gec-gec, titrək, elə bil ki,
hıçqırmalarla – çətinliklə nəfəs alır və yaxud nəfəsalma tədricən pisləşir. Süni
nəfəsverməni, zərərçəkəni elektrik cərəyanının təsirindən azad etdikdən dərhal
sonra başlamaq, onu fasiləsiz və müsbət nəticə alana (dirilənə) və ya həqiqi
ölümün şübhəsiz əlamətləri (meyit ləkələrinin peyda olması və ya meyitin qıc
olması) aşkar olunana qədər etmək lazımdır. 
Süni nəfəsvermə zamanı zərərçəkənin üzünə nəzarət etmək lazımdır. Əgər
o, dodaqlarını və ya göz qapaqlarını tərpədərsə və yaxud boğazı (xirtdəyi) ilə
udqunma hərəkəti edərsə, onun sərbəst nəfəs çəkə biləcəyini yoxlamaq lazımdır.
Zahiri olaraq ölən sərbəst nəfəs almağa başlayarsa, süni nəfəsverməni davam
etdirmək lazım deyil, çünki bununla ona ziyan yetirmək olar. 
Əgər bir neçə gözləmə anından sonra aydın olar ki, zərərçəkən nəfəs
almır, süni nəfəsverməni təkrarlamaq lazımdır.
Süni nəfəsverməyə başlamazdan əvvəl zəruridir: 
- təcili, vaxt itirmədən zərərçəkəni nəfəsalmanı çətinləşdirən geyimdən
azad etmək: yaxasını açmaq, şarfı çıxartmaq, şalvarın düyməsini açmaq və s.);
- həmən tezliklə zərərçəkənin ağzını kənar əşyalardan azad etmək, əgər
protez çənə varsa, onu xaric etmək.
151

---

Şəkil 4.12. Ağızın açılması
Çənəni qaldırıb və qabağa vermək üçün hər iki əlin dörd barmağı alt
çənənin küncünə arxasına qoyulur, böyük barmaqlar çənənin kənarına dirənir və
alt çənə qabağa elə qaydada itələnir ki, alt çənənin dişləri üst çənənin dişlərindən
irəlidə olsun (şəkil 4.12). Əgər bu üsulla ağzı açmaq mümkün olmazsa, arxa azı
dişlərin arasına (ağızın küncündə) onları sındırmamaq üçün ehtiyatla nazik taxta və
ya metal lövhəcik, qaşıq dəstəyi və s. qoyaraq dişləri aralamaq lazımdır.