Azərbaycan

Cədvəl 7-1 Təhsil və gəlir səviyyələri üzrə məĢğul əhalinin bölgüsü 
Təhsil səviyyəsi 
MəĢğulluq 
səviyyəsi 
MəĢğul əhali 
arasında 
qrupların 
payı 
Median 
gəlirlər, 
manatla 
AĢağı gəlir 
səviyyəsi 
Ġbtidaidən aĢağı 
39.5 
1.1 
66 
63.7 

---

116 
 
Ġbtidai 
49.9 
1.4 
60 
61.7 
Əsas 
42.0 
12.5 
58 
62.5 
Əsas təhsildən sonra texniki-peĢə 
63.8 
4.2 
100 
42.6 
Ümumi orta  
53.2 
47.6 
80 
52.8 
Orta 
təhsildən 
sonra 
kollec/texnikum 
73.7 
15.3 
108 
39.1 
Ali 
71.8 
17.9 
160 
22.7 
Ümumi 
57.0 
100 
100 
46.4 
Mənbə: 2008-ci il üzrə YSQS məlumatları   
 
B.
 
MəĢğulluq sektoru  
 
7.7
 
Azərbaycanda  kənd  təsərrüfatı  hələdə  dominant  iqtisadi  fəaliyyət  sahəsidir  və  ümumi 
məşğulluğun 40%-ini əhatə etməsinə baxmayaraq ÜDM-dəki payı təqribən 10%-dir. (Diaqram 
7-5).  Kənd  təsərrüfatına  cəlb  olunan  Ģəxslərin  83%-dən  çox  hissəsi  əsas  etibarilə  kənd 
ərazilərində  yaĢayan  özünüməĢğul  əhalidir. Kənd təsərrüfatı sektorunda  muzdlu iĢçi  qüvvəsinin 
cəlb edilməsi səviyyəsi 8%-dən aĢağıdır. Digər tərəfdən, neft alt-sektoru da daxil olmaqla sənaye 
sektorunun  məĢğulluqdakı  payı  10%-dən  azdır.  Qeyri-kənd  təsərrüfatı  sektoru  muzdlu  iĢçi 
qüvvəsinin  əsas  hissəsini  əhatə  edir.  Bu  baxımdan  da,  kənd  təsərrüfatı  və  ərzaq  emalı  sahələri 
artımın  və  yeni  iĢ  yerlərinin  yaradılması  istiqamətində  hökumətin  tədbirlərinin  əsas  prioritet 
sahələri ola bilər. Yeni iĢ yerlərinin açılması ilə bağlı ən çox səslənilən problem müvafiq qaydada 
fəaliyyət  göstərən  torpaq  bazarlarının  mövcud  olmamasıdır.  Xüsusilə,  pay  torpaqlarının 
paylanması  və  yeni  ailə  fermerlərə  torpaq  üzrə  mülkiyyət  hüququnun  verilməsi  sahəsində 
əhəmiyyətli  nailiyyətlər  əldə  edilmiĢdir.  2002-ci  ilin  əvvəllərinə  qədər  kənd  ailələrinə  838000 
torpaq üzrə mülkiyyət hüququ verilmiĢdir ki, bu da müvafiq ərazilərdə yaĢayan ailələrin 96%-ini 
təĢkil edir.
30
  
 
                                                 
30
 Azərbaycanda 9 iqlim tipi vardır və bu səbəbdən də torpaqdan götürülən gəlir təkcə ev təsərrüfatlarının 
malik  olduğu  torpaq  sahəsinin  həcmindən  deyil,  həmçinin,  onun  keyfiyyətindən  də  asılıdır.  Məsələn, 
subtropik zona olan Lənkəran rayonunu təmsil edən fermerlərin bir hektardan da az torpaq sahəsinə malik 
olmalarına baxmayaraq, onlar hər ailəyə düĢən özəlləĢdirilmiĢ torpaq sahəsinin müvafiq olaraq 2.59, 2.48 
və 4.98 ha olduğu Kürdəmir, Yevlax və ya Qobustan rayonlarından olan fermerlər ilə müqayisədə daha çox 
gəlir əldə edirlər.   

---

117