Bob ukol Qilishga Oid Yo`l-Yo`riqlar va Ehtiyot Choralari

ukoldan ko`ra uning o`rniga doim 

ichiladigan dorisini bering, ayniqsa, 

bolalarga.

Bunday muammolarning oldi-

ni olish uchun:

Faqat juda zarur bo`lgandagina ukol qiling.

♦ Eng yaxshisi bir marotaba ishlatiladigan 

shprits ishlating yoki shishali shprits va ig-

nalarni ukol qilishdan avval qaynating va toza-

likka etibor bering. Yaxshisi, bir marta ishlatil-

adigan shpritsdan foydalanish kerak.

♦ Faqat shu kasallikka tavsiya qilingan ukolni 

ishlating va dorining ishlatiladigan muddatiga 

va aynimaganiga e`tibor bering.

♦ Ukolni belgilangan joyga qiling. Bolalar va chaqaloqlarning dumbasiga 

ukol qilmang. Undan ko`ra sonining tashqi tomonining tepasiga ukol qil-

ing. (E`tibor bering! Ukol bu bola dumbasining juda past qismiga qilin-

gan, u shu yerdagi nervni shikastlashi mumkin edi.)   

Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013

159

AYRIM DORILARNI UKOL QILISHDAN KELIB CHIQADIGAN 

XAVFLI TA`SIRLAR

      Quyidagi dorilar ukol qilingandan so`ng ba`zan, qisqa vaqt ichida “Al-

lergik shok” deb ataladigan xavfl i ta`sirni keltirib chiqaradi:

• penitsillin (ampitsillin ham)

• ot zardobidan qilingan antitok-

sinlar

chayon, ilon

zaharlariga

qarshi zardob,

qoqshol antitoksini

      Agar bemor biror xil dori yoki shu guruhga kiruvchi boshqa dorilardan 

oldin ham allergik holatga tushgan bo`lsa (tarvoq yoki eshakem, toshma, 

qichishish, shish yoki nafas olishdagi qiyinchiliklar) va bu dori takroran 

ishlatilsa, uning xavfi  va asoratlari murakkabroq bo`ladi.

ALLERGIK SHOK goho 

kam ari chaqqanidan yoki 

ichilgan dori ichilganida 

bo`lishi mumkin.

Ukoldan bo`ladigan xavfl i ta`sirning oldini olish uchun:

      1. Ukollarni faqat zarur bo`lganda qiling.

      2. Yuqorida aytilgan dorilarni ukol qilishdan avval ikki ampula epine-

frin (Adrenalin, 694-bet) va bir ampula antigistamin (prometazin (pipolfen 

610- bet)) yoki difengidramin (Dimedrol, 610-bet) larni tayyorlab qo`ying.

      3. Ukol qilishdan avval kasaldan ushbu ukol qichishish yoki boshqa 

ta`sirlar sababchisi bo`lgan yoki bo`lmaganini so`rang. Agar kasal ham 

shunday desa, bu dori yoki shu guruhga kiruvchi boshqa dorilarning ukoli-

ni ham, tabletkasini ham bermang.

      4. Qoqshol yoki ilon chaqishi kabi juda og`ir hollarda, agar antitoksin-

ning allergik ta`sir berishi ehtimoli (agar odamning allergiyasi yoki astmasi 

bo`lsa yoki oldin ot zardobini olgan bo`lsa) bo`lsa, antitoksin yuborilishi-

dan 15 minut oldin prometazin yoki dimedrol qiling: kattalar uchun 25 mg 

dan 50 mg gacha; bolalar uchun ularning yoshi va vazniga qarab (10 mg 

dan 25 mg gacha, 610-611-betlar).

---

Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013

160

      5. Allergik shok bo`lish-bo`lmasligini bilish uchun ukol qilgandan so`ng 

bemor bilan kamida 30 daqiqa birga bo`ling.

• badan terisining muzdek, nam bo`lib oqarishi, zahil tortib ketishi (sovuq 

terlash)

• quvvatsizlik yoki tomir va yurakning tez urishi

• nafas olishning qiyinlashuvi

• hushdan ketishi

      6. Agar ana shu belgilar paydo bo`lsa, o`sha zahoti epinefrin (Adren-

alin) qiling: kattalar uchun, 0.3-0.4 ml.; bolalar uchun, 1/4 ml. (to`rtdan bir 

qismini) va bemorni shokdan chiqarishga harakat qiling (170-bet). Keyin 

antigistaminlardan bering (677-bet). 

PENITSILINDAN BO’LADIGAN NOJO’YA 

TA’SIRLARNING OLDINI OLISH 

1. Yengil va o`rtacha 

infeksiyalarga qarshi

penitsillin ukolidan 

ko`ra tabletkalarini 

bering.

2. Ukol qilishdan avval odamdan 

so`rang:

„Penitsillin olganingizdan so`ng 

toshma, qichishish, shish kelishi 

singari hodisalar hech bo`lganmi 

yoki nafas qiyinlashganmi?”

Agar „ha” degan javob bo`l-

sa penitsillin, ampitsillin yoki 

amoksitsilinlarni qilmang. Eritro-

mitsin (636-bet) yoki sulfanil-

amid (640-bet) kabi antibiotiklar-

ni ishlating.

Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013

161

3. Penitsillinni ukol qilishdan 

avval,

doim

EPINEFRIN

(Adrenalin)

ampulalarini

tayyorlab

qo`ying.

4.Ukol qilgandan so’ng 

Bemor bilan kamida 30 min 

birga bo’ling 

5. Agar kasalning rangi o`chib, 

yurak urishi tezlashsa, nafas olish 

qiyinlashsa yoki u hushidan keta 

boshlasa, o`sha zahoti muskulga 

(yoki teri ostiga) (694-bet) EPINE-

FRINDAN (Adrenalin) 0.3 ml qil-

ing. Bolalar uchun uning choragini 

ishlating va 1 kerak bo`lsa har 10 

daqiqada qaytaring. 

UKOL QILISH UCHUN SHPRITSNI QANDAY 

TAYYORLASH KERAK

 

Imkoni bo`lsa sterillangan, bir marta ishlatiladigan plastmassa 

shpritslardan foydalaning. Imkoni bo`lmasa, shisha shprits va temir igna 

ishlatish mumkin, lekin bunda quyidagilarni bajarish shart: