B. N. Oripov tasviriy san’at va uni 0 ‘qitish metodikasi

Cho‘zishda —
tasviri yasaladigan narsa uchun yetarli holda 
plastilin yoki loy olinib, uni ish holatiga keltirib, narsaning asosiy 
qismi tayyorlanadi. So‘ngra birin-ketin elem entlari c h o ‘zilib, 
natura shakliga keltiriladi. Ishlanayotgan tasvir tez-tez natura 
bilan solishtirib turiladi (33- 
a, b
rasmlar). Q o‘l bilan narsaning 
ayrim elem entlarini shaklga keltirishda qiyinchilik tu g ‘ilsa, u 
pichoqcha (stek) bilan bajariladi. Pichoqcha narsalar tasviridagi 
ortiqcha joylarini kesib olish, chuqurlarini tekislash va pardozlash 
ishlarini bajarishda qo‘llaniladi.
Uzib-yopishtirish
usulida ishlash uchun yasaladigan narsaning 
shakli qism larga b o ‘linib, ularning h ar biri alohida shaklga 
keltiriladi va o ‘z o'rinlariga yopishtiriladi.
116

---

a
 
rasm. Loy va plastilindan narsalar shaklini va
haykalini ishlash uslublari.
117

---

b
 
rasm. Loy va plastilindan hayvonlar shaklini va
haykalini ishlash uslublari.

---

Hosil bo ‘lgan narsa tasviri pichoqcha va qo‘l bilan pardoz- 
lanadi.
Loy va plastilin bilan ishlash ham xuddi rasm chizish kabi 
oddiy p red m etlar shaklini yasashdan boshlanib, asta-sekin 
mashg‘ulotlar m azm uni murakkablashtirib boriladi.
Shu boisdan haykaltaroshlik darslarining dastlabki mashg‘u- 
lotlari gipsli slepkilar asosida — geom etrik shakllar tasvirini 
yaratish bilan boshlanishi maqsadga muvofiq. So‘ngra hajmsiz 
yassi predmetlar relyefda tasvirlanadi. Biroz malaka hosil qilingach, 
ro ‘zg‘or buyum lari, m eva-sabzavotlar, qush va hayvonlar va 
nihoyat, odam tanasi tasvirlari yaratiladi.