Birinchidan, uchinchi ishchiga ish haqi to‘lanishi kerak (6 birlik), ya’ni eng ko‘p

Bu kasaba uyushmalarining mehnat bozorida ish haqini oshirish uchun 
kurashining ziddiyatli oqibatlari mavjudligidan dalolat beradi. Ya’ni ish 
haqining muttasil oshirib borilishi ishsizlik darajasining ham ortishiga olib 
keladi. Shu bilan birga kasaba uyushmalari mehnat bozorida mutlaq hukmron 
emasliklarini, ularga qudratli ish beruvchilar qarshi turishini ham hisobga 
olish kerak.
Mehnat bozoridagi bu ikki raqobatchining o ‘zaro kelishuvi о 'za.ro yoki ikki 
tomonlama monopoliya nomini olgan.
Ushbu holatni tasvirlash uchun yuqorida keltirilgan kasaba uyushmalari 
tomonidan mehnatga talabni rag‘batlantirish modeli (3.13-rasm) bilan kasaba 
uyushmalari tomonidan ish haqiga bevosita ta’sir ko‘rsatish modelini (3.15- 
rasm) birlashtirish talab qilinadi. Buning natijasi 3.16-rasmda o ‘z ifodasini 
topgan.
3.16-rasmda tasvirlanganidek, monopsonchi korxona ish haqini WM, ka­
saba uyushmalari esa WTU darajasi da 
o‘matishni talab qiladi. Bu tortishuvning 
yakuni esa mehnat bozoriga kimning ta’siri 
kuchliligiga bog‘liq boladi.
Ammo amaliyotda, odatda, ish haqi 
stavkasi ikki tomon talabining o ‘rtasida 
o‘matiladi. Har ikki tomonning kurashishi 
natijasida mehnat bozoridagi muvozanat 
yuqorida keltirilgan mukammal raqobatli 
bozor holatiga yaqinlashadi. Bu esa mehnat 
bozorida ham yollanma xodimlar, ham 
ish beruvchilaming manfaatlari hisobga 
olinganligini ko‘rsatadi.
tomonlama m onopoliya modeli
120