Dərslikdən Biznes və reklam sahəsində Menecmentin məqsəd və vəzifələri

Kanala  müdaxilə  etmək.  Müəyyən  kommunikativ  situasiyalarda, 
əksinə, konkret nəşrin ümumi reklam fonuna, yaxud reklam məhsulunun 
konkret növünə qarşı bir kontrast kimi həmin üsuldan istifadə edilməsi 
daha çox uğurlu alınır. Xüsusən, müəyyən nəşrdə reklam həddindən artıq 
çox  olduqda  və  reklam  müraciətinin  həmin  fonda  nəzərə  çarpdırılması 
daha çox lazım gəldikdə bunun təsiri daha da artır. Sübut olunmuşdur ki, 
insanlar ətrafdakı reklam müraciətlərinə nisbətən kontrast əmələ gətirən 
qıcıqlandırıcılara qarşı daha çox diqqət ayırmağa meyillidirlər. Məsələn, 
tam rəngli təsvirlər arasında qara-boz elanlar, xırda elanlar arasında böyük 
elanlar, mətnli elanlar arasında illüstrasiyah elanlar və s. daha çox diqqət 
cəlb edir. 
Kanalın  dəyişdirilməsi.  Reklam  müraciətinin  veriliş  kanalına 
yaradıcı  münasibət  həmin  kanaldan  istifadənin  adi  üsullarının 
dəyişdirilməsinin  potensial  imkanlarını  nəzərdə  tutur  ki,  bu  da  reklam 
müraciətinə  qarşı  diqqətin  əhəmiyyətli  dərəcədə  istifadə  edilməsinə 
imkan  yaradır.  Bundan  başqa,  əksər  hallarda  dizaynerlər  reklam 
konsepsiyasının məzmununu (mündərəcəsini) daha ifadəh tərzdə təqdim 
etməyə nail olurlar. 
Son  illərdə  yayımın  ənənəvi  kanallarından  istifadə  ilə  bağlı 
problemlərlə  əlaqədar  olaraq,  göstərilən  yanaşma  üsulu  xaricdə  daha 
geniş  əhəmiyyət  kəsb  edir.  Azərbaycan  dizaynerləri  ənənəvi 
çərçivələrdən nadir lıallarda çıxırlar. 
Zahiri  reklam  -  transformasiya  yanaşmasınm  parlaq  nümunəsinə 
çevrilmişdir.  Həmin  üsul  xaricdə  də  uzun  müddət  iriformath  sadə  elan 
daşıyıcılarının funksiyasmı yerinə yetirmişdir. Bitkilərin yeniləndirilməsi 
və sürətli artıım ilə bağlı Amerika reklamlarından birində konsepsiyanm 
mahiyyəti  cəlbedici  bir  ideya  ilə-get-gedə  artan  bir  lövhə  vasitəsilə 
verilirdi.  Bolluca  çiçəklənmiş  ağacm  təsvir  olunduğu  lövhə  tədricən 
torpağın  altından  qalxır  və  beləliklə  də  həm  piyadalarm,  həm  də 
avtomobilçilərin diqqətini özünə cəlb edirdi. Texnoloji baxımdan həmin 
ideya adi qaldırıcı mexanizm vasitəsilə yerinə yetirilirdi. 
240 

---

Poliqrafiya  reklamı  da  transformasiya  baxımmdan  çox  rəngarəng 
imkanlara  malikdir.  Jurnalın  açılması  zamam  əmələ  gələn  iri  həcmli 
təsvir;  holoqrafik  əlavələr;  lazımi  səhifənin  açılması  zamam  işə  düşən 
musiqi mikrosxemləri və i, a. buna əyani misal ola bilər. Satış yerlərində 
reklam da reklam kanalının təsirini artırmaq vasitəsinə çevrilə bilər ki, bu 
halda çoxlu sayda dizayner ideyalarından istifadə edilməsi mümkündür. 
O cümlədən, ənənəvi divar plakatlan ilə birlikdə dizaynerlər mala, yaxud 
ticarətə  (satışa)  ‘qarşı  diqqətin  cəlb  olunmasmdan  ötrü  döşəmə 
reklamlarmdan;  büavasitə  ödəmə  yerlərində  malın  təsvirinin,  yaxud 
özünün  yerləşdirildiyi  asma  konstruksiyalardan;  firmanın  əmtəə 
simvolikası  ilə  təchiz  olunmuş  funksional  elementlərdən  (saatlardan, 
istifadə  edilmiş  çeklərdən  ötrü  səbətlərdən);  ticarət  (satış)  yerlərinm 
qapılarına  yapışdırılan  firma  loqotiplərindən,  yaxud  mal  adlarından; 
reklam  edilən  malın  formasmda  hazırinamış  güldan  qablardan,  yaxud 
satış  dayaqlarmdan;  hərəkət  edən  vitrinlərdən,  ya  da  zahiri 
konstruksiyalardan və i.a. istifadə etmək mümkündür. 
Hazırda belə işlərdə əksər hallarda qərb təcrübəsindən geniş istifadə 
olunur,  elementlərin  adları  da  öz  cazibədarlığı  ilə  diqqəti  cəlb  edir; 
vobbler,  stiker,  poster,  ştender,  cumbi,  mobayi  və  i.a.  Merqandayzinq 
sferasma  aid  olan  bütün  vasitələr  bütünlüklə  “dizayner”  xarakterinə 
malücdir və bunlarm işlənib hazırlanması reklam dizaynmm perspektiv 
istiqamətlərindən biridir.