Dünya xalqları öz nadir sənət incilərini

381

onun qanunauyğunluqlarına soyuqqanlı yanaşa

bilmir.  Ç ünki onu sevir,  bu sevgidə dünyanın

əbədi-həmişə bir şəkildə qalmasını,  qışsız, 

payızsız

olmasını istəyir.  Qoynunda insan

yaşayan dünyanın varlığı bəşəriyyətin varlığı, 

bütün canlıların varlığı deməkdir və şair bu

şerində özündən çox bəşəriyyətin qayğıkeş şairi

kimi diqqəti cəlb edir.  Bu bəşərilik əsərin bədii

məziyyətlərini artırır.  Şair həyat hadisələrini

diqqətlə

müşahidə

edib,  duyduqca,  ona

səmimiyyətlə yanaşdıqca yaratdığı əsərin məna

dəyərini artırmış olur.

Qövsü-quzeh

təbiətin

ən

əsrarəngiz

möcüzələrindən biridir.  Yağış yağandan sonra

mavi səmada yeddi rəngə çalan Fatma nənənin

qurşağı,  peyğəmbərin qurşağı kimi tanıdığımız

nağıl şirinliyi ilə seyr etdiyimiz,  gözəlliyindən

ruhən

qidalandığımız

qövsü-quzeh

şairin

qələmində xüsusi çalarlarla tərənnüm olunur. 

"Qövsü-quzeh"  şairin zəngin,  lirik duyğularını

özündə toplayıb;  Hər buludda "dağ seli",  şəlalə

yaşayır.  Bulud topası birdən-birə o dağ selini,  o

gur şəlaləni yerlərə göndərmir ki,  çiçəklərin, 

yarpaqların onları götürməyə gücü çatmaz. "Ona

görə bilə-bilə, gilə-gilə" yağır yağış. Yağan yağış

damcılarını "inci kürələri"nə bənzədir.  Lirik bir

dillə sevə-sevə tərənnüm etdiyi o damcılara da

şair ehtiyatla,  zərgər incəliyi ilə yanaşır.  Sanki

qopub düzümündən düşəcək,  sanki o incilər bir

382

boyunbağıdadır və o zərgər əlində zərifliyi ilə

könülləri oxşayır.  Topa-topa zəhimli buludlardan

tökülən incə inci kimi şeh damcıları, buludlardan

yerdə güllərin,  nərgizlərin yarpaqları üzərinə

düşmüş şeh damcılarına bənzədilir.  Gözümüz

önündə yağışlı bir anda ana təbiətin gözəlliyinə

qələm qatan yağışın yuduğu təbiətə verdiyi

gözəlliklərə vurğun şair birdən-birə (bəlkə də

ətrafını nura qərq edən yağışdan sonra tərtəmiz

təmizlənmiş ağacların,  otların,  çiçəklərin seyrinə

daldığından qövsü quzehin nə vaxt peyda

olduğunu görmür)  "buludların qulağından bir

aypara sırğa kimi asıl"an qövsü quzeyi görür. 

Şair

diqqətimizi

qövsü-quzehin

yaratdığı

möcüzələrə yönəldir.  Yeddi rəngə çalan qövsü -

quzehdə səma rəngi,  torpaq rəngi,  çörək rəngi, 

yarpaq rəngi, həyat rəngi görür. Şair bu gözəllyii

lirik bir dillə, lətif kəlamlarla vəsf edir. Yer kürəsini

bir "fincan"a ,  qövsü- quzehi onun "büllur

qulpuna"  oxşadır.  Günəşin əlində tutduğu bu

"fincan"dakı arzu,  qayğı,  ümid,  sevincdən bir

udum da içdiyinə sevinir.  Qövsü-quzehin şairin

sinəsində yaratdığı həyat eşqi bədii ifadəsini belə

tapır: 

Nə yaxşı ki, yağdı yağış,

Neçə-neçə hikmət gördüm.

Şəffaf suyun bölündüyü

Yeddi rəngdə,

Xəfif mehdə,

383

İnci şehdə.

Ağır-ağır buludların

qoruduğu gözəllikdə

Qövsü -quzeh təbiətin möcüzəsidir,  əzəməti, 

möhtəşəmliyi,  sirli,  soraqlı gözəlliyi ilə insanı

yaşamağa, sevməyə, sevilməyə, sabaha ümidlə, 

xoş arzularla baxmağa çağırır.  Yağışın yağması

ilə kəsilməsi,  göyün üzünün rüzgarın açılması

günəşin doğmasıyla könlü -gözü oxayan bir

mənzərənin göz önündə açılması ruhumuza, 

qanımıza bir xoş duyğu gətirir. Sanki təzələnirik, 

təbiətin özü kimi daxilən, ruhən təmizlənirik.

Burda min bir rəngə çalan təbiətin gözəllikləri, 

yaşıl çəmənlər,  sız ormanlar,  laləli,  süsənli-

sünbüllü göy oxşayan dağ zirvələri,  zirvələrə

qonan qartallar, göydə şığıyan şahinlər, cəh-cəhi

güllü

bağçaları

başına

götürən

bülbüllərin

zümzüməsi tərif olunmur,  burda bütün gözəlliyi, 

sehri,  möcüzəni "nur çələngli",  "yeddi rəngli", 

"büllur qulplu" qövsü quzeh yaradır və şair onun

yaratdığı bu gözəllikdən doğan heyrət və

heyranlığını bu misrada bütün dolğunuluğu ilə

tərənnüm edir:

Birdən doğdu qövsü -quzeh.

Bilmədim

ki,  göydən

doğdu

qövsü- quzeh,

Yerdən doğdu qövsü -quzeh,

Buludların qulağından

Bir aypara sırğa kimi

384

asıldı o.

Düzənlikdən dağ kimi

yol saldı o.

Naxış-naxış zərrələrdən,

Donub qaldım yerimdə mən.

Təbiətin möcüzələrini Fikrət Sadıq sükutla

qarşılaya bilmir,  hər gördüyü əkisliklərdə də şair

bir mə'na gəzir.Təbiətin gözəl fəsli olan bahar

özündə min bir qəribəliklər yaşadır. "Göy zəmidə

ağ bənövşə"  bitirən baharı şair sorğu - suala

tutur: 

Bahar səndə nə adətdir,

Göy çəməndə mor bənövşə

bitirirsən,

Göy zəmidə ağ bənövşə. 

Rəngə dolmaz, 

Zəngin olmaz,

O çiçək ki üzərinə kölgə düşər.

Sünbüllərin ayaqları altında bitən bənövşə də

insanı sevir,  onun çörəyinin bol olmasını

arzulayır.    Təki çörək bol olsun,  təki insanlar

firavan yaşasın,  çörəklə sınağa çəkilməsinlər. 

Təbiət özü onlar üçün çiçəklər qədər ətirli, 

gözəldir.  Bənövşə də bu ana təbiətin bir

zərrəciyidir. 

O,  hər fəsilə özünəməxsus bir baxışla baxır. 

O,  klassik və xalq ədəbiyyatında təbiətin

fəsillərinin tərənnümünü,  bu tərənnümün zəngin

bədii təsvir və ifadə vasitələri ilə dolu,  yüksək

385

sənətkarlıqla tərənnümünə dərindən bələd olsa

da onları təkrarlamır.  Ona öz baxışlarıyla baxır. 

Öz poetik qüvvəsiylə yanaşır və daha cazibədar

daha mə'nalı şeriyyət gətirir və bu şe'riyyət onun

sənətkarlıq imkanlarını zənginliyindən xəbər

verir.  Qış fəsli nə qədər soyuq,  sərt,  şaxtalı bir

fəsil olsa da F.Sadıq şe'rində o insanın canına

üşütmə salmır, əksinə qar özündə bir təbiilik, bir

sadəlik yaşadır.  O bu qış fəslinin bir günlük

mənzərəsini elə bir poetik dillə təsvir edir ki, istər-

istəməz oxucu belə bir qarlı qış gününü arzulayır. 

O günü yaşamaq istəyir.  O günün sevincindən

özünə pay istəyir.  Aramsız "quşbaşı qar"  yağan

çöllər qardan ağ libas geyinib,  yollar,  cığırlar

qarla örtülüb,  qayalar,  dağlar sanki "büllurdan

tökülüb", bu səhnəyə şair adi baxa bilmir.

Allah, Allah nə ilahi sükut,

Nə gözəl tamaşa!

Baxırsan gözün qamaşır,

Hər yan yanır par-par.

Göydən yerə durmadan yağan lopa-lopa

quşbaşı qar qəribə bir mənzərə yaradır; yer, göy

qar pərdəsiylə örtülüb,  bu qar pərdənin bir ucu

yerə, bir ucu göyə bənd olub. Qarın bu yağımını, 

bu durumunu qarışdıra biləcək bir həzin külək, bir

xəfif yel arzusunda olan şair bu yağan qarı

baharın gözəllik çələngi olan çiçəklərin,  bol

bərəkətli zəmilərin gələcəyi üçün zəmin kimi

tərənnüm edir.

386

Üzümüzə gələn yazın,

Ç içəklərini suvarır.

İndidən bu qar.

Qara bax, qara,

Həm ruzi bərəkətdir

Qar həm də gözəllik və əyləncədir.  Körpə

uşaqların gözlərindəki sevinc onların qaçışı, 

yürüşü,  qar

üstündə

güləşməsi,  qartopu

oynamaları,  qardan adam düzəltmələri lirik bir

dillə tərənnüm olunur,  şair gördüyü bu aləmin

gözəlliyini artıq ömrünün payızını sona vurmaqda

olan qocanın-lirik qəhrəmanın dililə qar pərdə, 

onun yaratdığı insandakı gümrahlığı,  sevincin

doğurduğu həyat eşqini tərənnüm edir.

Övladlarım, əzizlərim, 

De harda var?

Bu uşaqlar.

Bu dağlar,

Bu qar.

Bu dünyadan doymaq olar?!

Bu dağlardan keçmək olar?!

Bu dünyanı görə-görə,

O dünyaya köçmək olar?!

("Quşbaşı qar, baba və uşaqlar")

Fikrət Sadıq üçün təbiətin möcüzəsi olan

yağış onun kömək dağarcığıdır.  O,  gərəksiz

yaşamağı ölümdən betər bilir.

387

Dəniz də təbiətin bir parçasıdır.  Təbiəti

sularsız,  çaylarsız,  dənizlərsiz,  okeanlarsız

təsəvvür etmək mümkün deyil.

Dəniz

mövzusu

az

müraciət

olunan

mövzudur.  Doğrudur,  hardasa

kimsə

öz

düşüncələrində,  fikirlərində təlatümlü dənizləri, 

coşqun ləpələri tərənnüm edib, öz hisslərini daxili

istəklərini dənizlə bağlı ifadə edib. Amma tək-tək

şairlər tapılar ki,  onların yaradıcılığında "dəniz" 

mövzusu bu qədər oynaq,  eyni zamanda həzin, 

coşqun,  eyni

zamanda

kövrək

duyğuların

tərənnümü üçün şairin yaxın dostu olsun.  Şairin

lirik qəhrəmanı bəlkə də elə özü ilk dəfə dəniz

görəndə uşaq imiş.  Dayanıb dənizə o qədər

baxıb,  təəccüb içərisində qalıb ki,  "bu qədər su

necə yığışıb bir yerə",  Hətta "paxıllığı"  da tutub

dənizdə atılıb -düşən uşaq kimi dəcəl ləpələrə. 

Amma yaşa dolduqca dənizə qarşı bütün

həsədləri yox olub,  əvəzində dənizə elə vurulub

ki,  onu dənizdən ayrı salmaq üçün qohumlar, 

dostlar

dənizin

tufanıyla,  qasırğasıyla

onu

qorxudurlar. Və qəlbini elə qırırlar ki, dənizçi ola

bilmir. O vaxtdan özünə yeni bir sənət arayanda

yolunu başqa bir "dəniz" bağlayır. Söz dəryasına, 

dənizinə, onun qoynuna atılan lirik qəhrəman bu

dəfə qorxmadan, çəkinmədən onun qoynundadır:

Orda da tufan var, boran var

Bilirəm.

388

-deyir,  özünün dediyi kimi,  daha

yolundan dönməyəcək:

Dənizdə doğuldum,

Dənizdə ölərəm

-fikirlərini

Dənizdə doğulmuşam, dənizdə

Dəniz ləpəsiyəm mən.

-misralarında

daha

da

qətiləşdirir, 

mütləqləşdirir. O inanır ki, "dəniz" ləpəsidir, çünki

"dəniz ləpəsinin göz yaşı"nda duzu qalıb,  dəniz

ləpəsinin "ürəyi"ndə sözü qalıb. 

Dəniz şairin lirik qəhrəmanı ilə bir yerdədir. 

Xəzər məcrasına sığmayanda küçəsinə gəlir. 

Xəzri əsəndə əsən külək onunla "həmsöhbət", 

"həmdərd"  olur.  Sanki özü bağlı qapıdan, 

pəncərədən keçib gəlib lirik qəhrəmanın az qala

saçların qarışdırır və: 

Dənizi küçəmizə gətirir elə bil.

Divarlara çırpılır dalğalar.

Belə günlərdə şairin evi "gəmi"yə,  otağı

"kayuta"ya oxşayır və o an şairi narahat edən

odur ki:

Gəmi- evimiz birdən əyilər, 

birdən batar".

Otağında oturub dənizi küçəsində,  evində

qarşılayan şair üşüyür.  Onun xəyal dənizi əsl

dəniz kimi sərt,  soyuq,  qorxulu deyil, ona görə

"dənizdəkiləri düşünürəm"  deyə narahat olur. 

Dənizdə kimlər yoxdur,  gəmilər,  əsrarəngiz, 

389

möhtəşəm, dəmir lövbərlər üstündə salınmış Neft

Daşları,  orada çalışan minlərlə həmvətənlərimiz. 

Dənizin qoynunda qara qızıl çıxaran neftçilərin

əməyi,  zəhməti,  təbiətin şıltaq anlarında oturub

özünün xəyal dünyasına, dənizinə baş vuran şairi

narahat etməyə bilmir. 

"Dünyaqayğı"  müasir nağılın qəhrəmanı da

Dənizçi

də,  Gülçin

də,  zolaqlı

köynəkdə

dənizçiyə bənzəyən İlkin də "dalğalarla əlbəyaxa" 

dənizdəki

şəhəri, 

bir-birindən

uca

evləri

görür."Neft daşları"nı gəzir.  "Baltik dənizində"ki

səhər

də

şairin

lirikasında

özünəməxsus, 

bənzərsiz çalarlarla tərənnüm olunur.  Bir sabah

Baltik dənizində yağan yağış dənizlə qoşalaşır:

"Baltik dənizində səhər" şerində  səhər şairin

lirikasında özünəməxsus,  bənzərsiz çalarlarla

tərənnüm olunur.  Bir sabah Baltik dənizində

yağan yağış dənizlə qoşalaşır.  Təkcə təbiətin

yaratmaqda olduğu möcüzəli bir mənzərə- bir-

birinə bənzəməyən səhərlərdən birinin açılmasını

şair müşahidə etmir, onun sözdən canlı "rəsmini" 

çəkir. 

Yağışa bax,  bax yağışa,

Şıdırğı yağdı bu sabah.

Yağdı göyü isladınca,

Mavi rəng yerə damınca.

Süzüldü mavilik yerə,

Axdı qara üfüqlərə,

390

Axdı şırım aça-aça,

Buluddan da torpağacan.

Bu misralardakı lirika könül oxşayır. Təbiətin

ən əsrarəngiz anlarında,  sübhə doğru yönələn  

bir vaxtda  dənizdə əvvəl şıdırğı yağış yağdı. Ç ox

yağdı,  "yağdı göyü isladınca".  Sonra göyün göy

rəngi qara üfüqlərin üstünə axdı.  Kimsə üfüqləri

yudu. Bu yandan da külək qoşuldu yağışa. O da

aşağıdan dəniz dalğaların qapıb göyə çırpdı. 

Hava oldu alatoran:

Bu yandan da əsdi külək.

O yerdə ki qırıldı rəng.

Qapıb dəniz dalğasını,

Həmin yerə çırpdı onu.

Göy dalğalar axdı göyə,

Qarışdı mavi maviyə.

Ağardı qorxudan qara.

Hava oldu alatoran.

Yerdən

qaranlığı

qovan

qüvvə

sanki

dayandı,  nəfəsini dərdi…  yoxsa təbiətin belə

anında kimsə yoruldu, bir hovur dincini aldı?!  

Qovub yerdən qaranlığı,

Nəfəs dərib bir anlığa.

Dondu səmada rəng seli,

Kimsə yoruldu elə bil.

Və  birdən:

Səhəri açan rəngsazın,

Düşdü əlindən fırçası.

391

Bu rəngsaz Tanrının Özüdür. Səhəri açmağa

yalnız o qadirdir.  Onun "qızıl saçaqlı fırçası" 

vardır.  O fırça da Günəşdir.  Onun doğuluşuyla

"Yandı göyün bir parçası",  dan yeri söküldü, 

səhər açıldı. Bir azdan dənizdə açılacaq səhərin

təbii mənzərəsini bu cür çalarlarla yaratmaq da

sənətkarlıq məharəti tələb edir.

Şer "Baltik dənizində səhər" adlansa da, onu

bütün dənizlərə aid eləmək olar. Ad-şərtidir.

Dəniz,  külək,  yağış

yağışın

yaratdığı

mənzərə, 

küləyin

dalğalarla

təması-yağan

yağışın dəniz üzərində göylə yer arasında

yaratdığı mənzərəsi sanki rəssamın əlilə çəkilmiş

bir tablo kimi göz önündə canlandırılır.  Ən incə

detalları belə şair gözdən qaçırmır;  Nə yağan

şıdırğı yağış,  nə yağışdan sonra göy üzünün

könül

oxşayan

maviliyi, 

nə

buludların

çəkilməsiylə göz oxşayan mavi dənizlə mavi

səma arasındakı bənzərlik,  nə səhərin açılması, 

nə də günəşin qızıl saçaqlı,  göy üzünü

işıqlandıran günəş şüaları.  Təbiətin gözəlliyinə

vurulan çalarlar elə vəsf edilir ki,  dəniz təbiətin

ayrılmaz bir parçası kimi dünyanın bütövlüyündə

özünü tapır.  Bu tapıntı insan,  təbiət,  dəniz,  göy, 

səma,  yağış,  külək,  günəş,  gecə,  gündüz

varlıqlarındadır

Bahar fəsli qocalmır, insan qocalır. "Qocanın

baharı olar"  fikrində bir hikmət görür şair. 

Anasının hər bahar övladlarına,  gəlinlərinə, 

392

nəvələrinə "adbaad"  səməni qoyduğunu,  "bu

bizim ruzumuzdur" -deyə cücərtdiyini, bir bahar " 

qədərdən özünün səmənisi cücərmədiyindən

ömrünün son baharının çatdığını duyduğundan

danışır,  özü də elə -belə danışmır,  ürək

parçalayan,  sinə

dağlayan

dünya

boyda

kədərdən-insan kədərindən,  ayrılığın yaratdığı

kədərdən danışır:

Bir bahar qəzavü qədərdən,

Cücərmədi onun səmənisi.

Tez başına yığdı bizi,

Gözləri yol çəkdi.

"ah" çəkdi,

Sonra da bizi

bir yana çəkdi.

Səhər qarışıq

Şirin nağıl diliylə,

Pıçıldaya-pıçıldaya,

"Övladlarım" -dedi.

"Son baharımdı-bu Baharım"-

dedi.

Biz zarafat sandıq bu sözü,

Amma doğru çıxdı.

Nə tez, nə gec,

Elə martın 21-nə

Keçən gecə

Köçdü dünyadan.

Fikrət

Sadıq

xalqdan gəlmə

inamların

işığında kökləyir ilham sazını, qüssəli, kədərli bir

393

dillə anasının Son Baharını,  ağır itkidən doğan

qüssəsini qələmə alır. Amma onu da təsəlli sanır

ki:

Bahardı təbiəti oyadan.

Bahardı qanımızı qaynadan.

Bahardan-bahara dəyişir cahan.

Və

bu

baharın

nəyi

gətirməsi,  nəyi

aparmasını "özü bilir ancaq".  Həmişə belə olub, 

olur, "indən belə də belə olacaq". Fikrət Sadığın

şerində Bahar mövzusu çox fəlsəfi xarakter

daşıyır.  O,  baharın ayaqlarına yıxılmayan,  onu

uşaq kimi əzizləməyən,  başına sığal çəkməyən

şairdir.  Amma onun Baharı real həqiqətlərin

tabağında önümüzə qoyulur,  hərə ondan bir

sevinc,  ümid,  həyat götürür.  Amma o baharın

sevinci də,  kədəri də şirindir.  "Baharın qocası

olmur, Amma qocanın Baharı olur" kəlmələrində-

misralarında insan ömrü-təbiət-bahar var.  O

bahar şairin ilham mənbəyidir.  O bahardan şair

çox şey əldə edib.  Ona görə də onun real

varlığında real ümidəlrin işığı da közərir. İstisində

isinmiş baharını sevir şair,  amma bir qədər

xəsislik edir onu oxşamağa,  başına sığal

çəkməyə. Olduğu kimi tərənnüm edir. O da Fikrət

Sadıq yaradıcılığının bənzərsizliyindən irəli gəlir. 

O nə klassik sənətkarlarımız kimi,  nə folklor

mənbələrində olduğu kimi,  nə də digər qələm

dostları kimi bütünlüklə ürəyini açıb ortalığa

qoymur,  bahara olan sevgisini də bu cür verir, 

394

qoy versin,  onda da Baharın gözəlliyi o cür

duyulur,  özü də bu misralardakı səmimiiyyyəti

oxucu duyur, özü də gözəl duyur.

Baharın gəlişi özyülə coşqun bir həyat sevgisi

gətirir.  Gəlişindən sellər,  sular,  çaylar daşır, 

insanın damarında qanı da coşur.  Bahar

həyatdır, onda yaşatmaq eşqi güclüdür. O özü ilə

bərabər insanı irəliyə    səsləyir,  işıqlı bir səhərə. 

"Bahar hər il gələcək"  deyir şair və hər gələndə

təbiət

yuyunacaq, 

göyərəcək, 

çəmənlər

yaşıllaşacaq, kainat güləcək. Bahar o bahardır ki, 

küləklərin

"qırmacladı"ğı

tufanın

kökündən

yıxmağa cəhd etdiyi,  günəşsiz yaşamağa, 

yağışlar altında üşüməyə,  buz altında qalmağa

vadar edilən ağacı "o ki var ilıq nəfəsilə

ovundurdu,  könlünü aldı,  əzabını unutdurdu". 

Bahar

mülayimdir,  sevimlidir,  təbiətin

bir

parçasıdır., 

təbiət

isə

anamızdır. 

Təbiət

"anamızdır"  deyir şair.  Təbiət dağından vüqar, 

çiçəyindən zəriflik,  çayından coşqunluq öyrədir

bizə. Təbiət hər şeyi insana verib; yeraltı, yerüstü

sərvəti insanındır.  Təbəiət onu insan üçün

yaradıb. Dünyada nə varsa, bütün gözəlliklər, elə

bahar da şairin nəzərində ancaq insan üçündür, 

onun xoşbəxt,  firavan,  qayğısız ömrünün bir

parçasıdır. Onu yaradan insan üçün yaradıb. Elə

ulduzlar insanlar üçün səpələnib göylərə:

İnsanındır-məğrur dağ,  dumanlı

dərə,

395

İnsanındır-çörəkli vadi də.

Bulaq da, meşə də.

Təbiət verir insana.

İlk daş aləti də

Qızılı da, nefti də.

Fikrət Sadıq onu da əsas sayır ki,  şer gərək

dünənindən, 

keçmişindən

ayrı

düşməsin. 

Folkloru "tükənməz çeşmə" adlandırır və göstərir

ki,  "yazılı ədəbiyyat bu çeşmədən su içməsə

solar". 

Şairin yaradıcılığında təbiətin şıltaq sərt fəsli

qış incə lirik bir dillə tərənnüm olunur. Yağan qar

çiçəyə, qu tükünə, ağ sapa bənzəyir. O, 

Ağ saplar torpaqdakı

Kələ-kötür yerləri

Zərif -zərif közəyir.

("Qarlı şerlər").

Fikrət Sadıq gördüyü mənzərəni poetik bir

dillə təsvir edərkən gözümüzün önündə canlı bir

təbiət lövhəsi yaranmış olur. "Göy göldə duman" 

əsil təbiət lövhəsidir, əsrarəngiz bir təbiət lövhəsi. 

Bəzəksiz-düzəksiz əsl təbiət lövhəsi: həmişə başı

dumanlı Kəpəz Göy gölün gözəlliyinə qısqanır, 

özünü ondan gözəl olduğunu öz gözəlliyini

göstərmək üçün:

Başındakı dumanı

Ç iyinlərindən atdı.

Heç özü də bilmədi,

Bir möcüzə yaratdı.

396

Duman örpək sürünüb,

Düşdü Göy gölün üstə.

Bir yarpaq çətir oldu,

Bir qönçə gülün üstə.

Dumanın saçları,

İlişdi ilmə-ilmə,

Sahil ağaclarına.

Ağ bir sükut yayıldı,

Gölün yamaclarına.

Fikrət Sadıq yaşadığı ölkənin havasının, 

suyunun, 

ekologiyasının

halına

acıyır. 

"Azərbaycan ekologiya gözü ilə"  şerindən dərd

tökülür.  Elə bir dərd ki,  onu Azərbaycan təbiəti, 

torpağı,  flora

və

faunası

alıb.  Xəstədir

Azərbaycan

təbiəti.  Bir

zamanlar

kəhraba

buğdasıyla şöhrət qazanmış Milin,  Muğanın "ağ

qızılı"  könül açan deyildir.  Torpağa tökülən

kübrələr,  kimyəvi maddələr bərəkətli düzlərin

belini qırıb.  Bir zamanlar öz qara kürüsü ilə

dünyada məşhur olan Xəzərin sinəsində neft

daşları ucaldıldı,  dibini o qədər eşdilər ki,  ən

qiymətli balıqların da kökü kəsildi. Dənizdə canlı

həyat demək olar ki,  məhv olmaq təhlükəsi

altındadır. Əvəzində dənizin üzünə də neft çıxdı, 

dəniz çirkləndi,  atmosfer qatına buxarlanıb

qalxan zəhərli maddələr Bakının havasını da kor

qoydu. Çayı,  sədri düyüsü ilə tanınan Lənkəran, 

397

Astara indi elə bil yoxdur;  Qarabağın hər

dərəsindən,  qayasından musiqi,  nəğmə,  tar-

qaval səsi gələn o yerlərin sinəsinə,  qulaqlarını

indi də top,  mərmi,  tank gurultusu,  güllə deşir. 

Şirvan torpağındakı üzüm sahələri otlaqları mal-

qaranı əlindən aldı, "südlü diyarı" südsüz qoydu. 

Bütün bunlar Azərbaycan ekologiyasının ağır

nəticələridir:

Suyu - dəni soğulmuş dəyirman

kimisən.

A başı bəlalı Vətən!

Vurulan ağır zərbə şairin qəlbini göynədir, 

yatmışları oyatmağa,  kar olmuş qulaqları,  kor

olmuş gözləri açmağa Azərbaycanın bu günkü

ekoloci tarazlığının pozulmasına səbəb olan

amilləri aradan qaldırmağa çağırır:

Özün dön, bir xəritənə bax?

Gör nəyə bənzərin var-deyir.

("Azərbaycan ekologiya gözü

ilə").