"İqtisadiyyatı güclü olan dövlət hər şeyə qadirdir". "Biz neft kapitalını insan kapitalına çevirməliyik"
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 295
- Keywords
- THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 296
- THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 297
- Açar sözlər
- THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 298
- Mühasibat uçotu tədrisində qeymifikasiya nümunələri
- THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 299
|
ƏDƏBIYYAT SIYAHISI 1.
Yanğından icbari sığorta haqqında» 6 yanvar 2004-cü il tarixli Azərbaycan Respublikasının Qanunu; 2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 18 fevral 2003-cü il tarixli 1152 saylı “Azərbaycan Respublikasında ekoloji cəhətdən dayanıqlı sosial—iqtisadi inkişafa dair Milliproqramın” təsdiq edilməsi barədə sərəncamı.. 3. «İstehsalat qəzası və yaxud peşə xəstəliyi nəticəsində sağlamlığı pozulmuş işçiyə və ya bu səbəbdən həlak olmuş işçinin ailə üzvlərinə ödənclərin verilməsi qaydalarının, şərtlərinin və məbləğinin təsdiq edilməsi haqqında» Nazirlər Kabinetinin 9 yanvar 2003-cü il tarixli 3№-li Qərarı; 4. «İstehsalatda baş verən bədbəxt hadisələrin təhqiqi və uçota alınması Qaydalarının təsdiq edilməsi haqqında» Nazirlər Kabinetinin 28 fevral 2000-ci il tarixli 27 №-li Qərarı. 5.
Агапова Т.А., Серегина С.Ф. Макроэкономика: Учебник. – 3-е изд. / Под общей ред. А.В. Сидоровича. – М.: МГУ, Издательство «Дело и Сервис», 2000. – 416 с. 6. Баранин В.Н. Экономика чрезвычайных ситуаций и управление рисками: Учебное пособие для ВУЗов и системы повышения квалификации по курсу «Пожарная безопасность» М.: «Пожнаука», 2004. -330 с. 7.
Экономические механизмы регулирования безопасности. Безопасность и предупреждение чрезвычайных ситуаций: Кат.-справ. Кн.1: Механизмы регулирования и технические средства / В.Я. Перевощеков, А.Н. Проценко, М.Д. Сегаль и др. – М.: Инструмент риска и безопасности, 1997. – С. 111-130.
THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 295 26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan MEAN VARIANCE AND SINGLE INDEX MODELS IN MODERN PORTFOLIO APPROACH Magsud GUBADLI Istanbul University magsudgubadli@ogr.iu.edu.tr Mahammad CHARKASOV Istanbul University mahammad.charkasov@ogr.iu.edu.tr
The aim of the study is to determine the contribution of Markowitz's mean-variance model and the single index models of Sharpe in the development process of modern portfolio theory. The first and main model, the Mean Variance Model, was put forward by American economist Harry Markowitz, who laid the foundation for modern portfolio theory. This model, developed by Markowitz, shows that simple diversification in traditional portfolio theory is not enough to reduce the risk and shows that the direction and strength of the relationship between the stocks to be included in the portfolio are also effective. In response to the complexities of Markowitz's model and its complexity, William Sharpe has proposed the Single Index Model to create optimal portfolios with less data and time loss. In this article, the place and importance of both models under portfolio theory is outlined.
Introduction In general, everyone has a certain portfolio. Portfolios can be formed from real assets such as houses and cars, as well as financial assets such as bonds and shares. Although real assets are directly related to tangible assets, financial assets represent the rights and obligations related to these assets. Financial theory deals only with the financial asset portfolio of these portfolios. [1] A portfolio is a group of financial assets, mainly stocks, bonds, derivatives, held by a specific person or company. Although the portfolio consists of a certain number of securities, there is a relationship between these securities. [2] A good balance of the portfolio's risk-return balance is required when creating a portfolio. Since the interest of the investor in the portfolio management is in question, the investor should be informed in advance about the amount of securities to be added to the portfolio and how the portfolio content will be shaped according to the changing economic situation. This process, in financial theory "portfolio management process" is known as. When selecting securities to the portfolio, general economic analysis, sector analysis and investment analysis are performed. As a result of these studies, the possible risks that may affect the portfolio can be significantly reduced. [3] Two main characteristics of the financial assets to be added to the portfolio are taken into consideration when creating the portfolio. These are the return and risk of financial asset. There is a high relationship between risk and return. Securities are priced with high returns to high risk. The investor expects additional returns for the extra risk.[4] When the portfolio development process is examined, we see that it consists of two historically significant stages. At the beginning of the 20th century, a traditional method was defined which was a simple diversification in portfolio creation. According to this method, the more securities added to the portfolio, the lower the portfolio risk. Although it is frequently used in the markets, science has not been widely accepted. In 1952, Harry Markowitz's article revealed that the modern portfolio approach, which had a scientific basis, was removed from the traditional portfolio approach. In the following years, different models have been developed. Another leading model was the ’Single Index Model’ by William Sharpe.
In his article, Markowitz has investigated how to provide maximum return at a certain risk level of securities to be included in the portfolio. The most important point of the research is to prove that the parts and parts are not equal to the whole. It is not a weighted average of the risks of securities that THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 296 26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan are at the risk of a portfolio and it is less than this value. The reason for this is the existence of a relationship between the securities that will be included in the portfolio. Since there will be no perfect correlation between any two securities, this will have a diminishing impact on the portfolio risk. [5] As the main criterion of the Mean Variance Model, which represents mathematically for the first time in terms of portfolio diversification, the optimal average of the highest variance at the same variance level or the lowest variance at the same average yield will be achieved. In order to demonstrate that the A portfolio is superior to the B portfolio, the following conditions must be met:
𝐸(𝑅
𝐴 ) ≥ 𝐸(𝑅
𝐵 ) 𝜎 𝐴 2 ≤ 𝜎 𝐵 2
If the expected return of portfolio A is equal to or greater than the expected return of portfolio B, the A portfolio will be preferred to portfolio B if the risk of portfolio A is equal to or lower than the risk of portfolio B. Mean Variance Model aims to minimize portfolio risk. The model seeks to find a minimum risk portfolio at the expected expected return level. Therefore, portfolio variance, which should be minimized, is the objective function as shown below: [6] 𝑀𝑖𝑛 ∑ ∑ 𝑤 𝑖 𝑤 𝑗 𝜎 𝑖𝑗 𝑛 𝑗=1
𝑛 𝑖=1
= 𝑉𝑎𝑟(𝑅 𝑝 ) 0 ≤ 𝑤
𝑖 ≤ 1 , 𝑖 = 1, 2, … , 𝑛 𝜎 𝑖𝑗 : covariance between i and j entities, 𝑤 𝑖 , 𝑤 𝑗 : decision variables. The model has two basic limitations. The first one is to achieve the expected level of return: ∑ 𝑤
𝑖 𝐸(𝑅
𝑖 ) 𝑛 𝑖=1 = 𝐸(𝑅
𝑝 ) The other main constraint in the model is that the sum of the weights of the assets in the portfolio must be equal to 1: ∑ 𝑤
𝑖 𝑛 𝑖=1 = 1
In 1963, William Sharpe introduced a simpler model, although the average variance model required a lot of data and time. In this model, known as the Single Index Model, Sharpe proposes to measure the market index risk rather than calculating the individual risks of securities in the portfolio. In this way, an optimal portfolio can be obtained with fewer data estimates.[7] The main view underlying the single index model is that all stocks are affected by the movements in the market. When there is a strong rise in the market index, stocks will generally have an upward trend in response. The only index model, also called the market model, is a simple linear regression model that defines the return on portfolio or securities.This relationship is expressed mathematically as follows: [8]
𝑅
= 𝛼 𝑖 + 𝛽 𝑖 𝑅 𝑀 + 𝑒 𝑖
𝑅 𝑖 : i return on securities, 𝛽 𝑖 : i is the coefficient showing the relationship between the market index and securities, 𝑅 𝑀 : Return on market index, 𝑒 𝑖 : Error term When this model is used, it is necessary to first calculate the beta coefficient for each security. The beta coefficient of a security is calculated by dividing the covariance between the yield of this security and the return of the market index by the variance of the market index: THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 297 26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan 𝛽 𝑖 = 𝑐𝑜𝑣(𝑅
𝑖 , 𝑅
𝑀 ) 𝜎 𝑀 2
The main assumptions of the Single Index Model can be listed as follows: [9] The covariance value between a market-dependent return of a security and its market- independent return is equal to 0. The covariance value between the market-independent returns of any two securities is equal to 0. The relationship of the securities with the market portfolio is used instead of the relationship between the securities themselves. With sufficient diversification, systematic risk can be eliminated, and the risk of a portfolio that is created accordingly can only be expressed in beta coefficient. REFERENCES 1. Mustafa Özçam, Varlık Fiyatlama Modelleri Aracılığıyla Dinamik Portföy Yönetimi, SPK Yayınları, Yayın No: 104, Ankara, 1997
Ali Ceylan, Turhan Korkmaz, Borsada Uygulamalı Portföy Yönetimi, 3. bs., Bursa, Ekin Yayınevi, 1998 3. Tülin Çağlar, Portföy Yönetimi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Muhasebe Enstitüsü Dergisi, Sayı 7, 1977 4. James L. Farrell, Portfolio Management: Theory and Application, 2nd ed., New York, The McGraw-Hill Companies Inc., 1997
Mehmet Baha Karan, Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, 4. bs., Ankara, Gazi Kitabevi, 2013 6. Harry M. Markowitz, “Portfolio Selection”, The Journal of Finance, Vol.7, No.1, 1952 7. William F. Sharpe, “A Simplified Model for Portfolio Analysis”, Management Science, Vol. 9, No. 2, 1963 8. Elton, E. J. and Gruber, M. J., “Modern Portfolio Theory and Investment Analysis”, John Wiley & Sons Inc., Third edition, 1987
Mehmet Bolak, İşletme Finansı, İstanbul, Birsen Yayınevi, 2000
MÜHASİBAT UÇOTU TƏDRİSİNDƏ QEYMİFİKASİYA Prof. Dr. Reşat KARCIOĞLU Atatürk Universiteti rkarci@atauni.edu.tr Dr. Elsevər İBADOV Xəzər Universiteti eibadov@khazar.org Sənan HÜSEYNZADƏ Bakı Mühəndislik Universiteti shuseynzade@beu.edu.az XÜLASƏ Bütün sahələrdə olduğu kimi, mühasibat uçotu elminin də öyrədilməsi metodları daimi müzakirə mövzu- sudur. Mühasibat uçotunun daha effektiv tədris edilə bilməsi üçün müxtəlif tədris üsullarının müqayisə edildiyi və bu üsulların güclü və zəif cəhətləri ortaya çıxmağı hədəfləyən akademik araşdırmalar aparılır. Bu tədris metod- larından biri qeymifikasiya (gamification) metodudur. Texnologiyanın də liderliyində, oyun tətbiqləri rəqəmsal olaraq reallaşdırılmaqda və gedərək inkişaf etməkdədir. Bu araşdırmanın məqsədi, mühasibat uçotunun tədrisin- də Azərbaycanda da qeymifikasiya istifadəsinin yararlı olacağına işıq tutmaqdır.
As in any other science field, teaching methods have regularly been debated. In order to make the accounting be taught more effectively there have been carried out the comparison of various teaching methods and on the other hand, the researches that aimed to reveal the weak and strong sides of these methods are tried to be carried out. One of these methods is gamification. In the technological age, game apps are digitally realized and continuously improving. The purpose of this research is to put the light on the implementation of the benefits of gamification method in Azerbaijan too.
THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 298 26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan Giriş Mühasib peşəsi əsrlərcə iş yerinin bütün dəyişikliklərinə özünü uyğunlaşdırmağa müvəffəq olub və bu illərdə özünü daima təkminləşdirilmiş əhəmiyyətli bir peşə sahəsidir. Bu kontekstdə, mühasibat uçotu elmi xüsusilə biznes sahəsindəki ali təhsil səviyyəsində imtina edilməz bir sahədir və mühasibat uçotu tədrisinin inkişafı baxımından əhəmiyyətli bir ədəbiyyat ehtiva edir. Müxtəlif təhsil texnologiyaları ilə müqayisədə daha yaxşı və daha effektiv mühasibat uçotu tədrisi üçün, tədris metodlarının üstünlükləri və zəyifliklərinin öyrənilməsi demək olar ki, həmişə elm adamlarının araşdırma mövzularından biri olmuşdur. Son illərdə isə, təhsildə istifadə edilə üsullar arasına qeymifikasiya da əlavə olunmuşdur [1]. Qeymifikasiya qeyri-oyun məzmunu üçün oyun dizaynında istifadə edilən komponentlərin istifadəsi kimi ifadə edilir. Mühasibat uçotunun tədrisinin oyunlaşdırılması artıq akademik ədəbiy- yatlarda tez-tez rast gəlinən araşdırma mövzulardan biri olmaqdadır. Bu araşdırmada dünyada təhsil sistemlərində qeymifikasiyanın rolu və mühasibat uçotu sahə- sinə tətbiqi müzakirə edilir. Qeymifikasiya anlayışı Alimlər tərəfindən “faydalı davranış” olaraq da təyin olunan davranışlar, adətən fərdlərin məh- suldar xüsusiyyətlər göstərdiyi iş, öyrənmə və yaradıcılıq kimi fəaliyyətləri ehtiva etməkdədir. Faydalı davranış kateqoriyasına daxil olan öyrənmə və məhsuldar davranışlar üçün şəxsləri mütəmadi həvəslən- dirmək çox vaxt mümkün olmur. Digər tərəfdən oyun oynamaq davranışı əksəriyyətlə konkret bir fay- dalı nəticəyə sahib olmamasına baxmayaraq, fərdlərə yüksək motivasiya və vərdiş aşılamaqdadır [9]. Texnologiya ilə böyüyən yeni nəsil; daha çevik, sakit və interaktiv təhsil mühitini axtarmaqda- dır. Həmçinin, təhsildə oyun və simulyasiya kimi rəqəmsal vasitələrdən səmərəli istifadəni dəstək- ləməkdədir. Beləliklə pedaqoqlar, ənənəvi təhsil vasitə və üsullarını dəstəkləyici, transformativ alternativ üsulların axtarışına başlamış və qeymifikasiya (oyunlaşdırma) modeli ilə əhəmiyyətli bir mərhələ qət etməyi bacarmışdırlar. Qeymifikasiya anlayışı, 2003-ci ildə Nick Pelling tərəfindən istifadə edilmiş lakin təhsil istiqamətli istifadəsi 2010-ci ildən başlamışdır [2]. Qeymifikasiya, oyun dizayn ünsürlərinin oyun xarici məzmunlar üçün istifadə edilməsi kimi izah edilir [8]. Başqa bir tərifə görə, təhsil siferasında qeymifikasiya, pedaqoqların və tələbələrin məhsuldar qarşılıqlı əlaqə yaratmasına imkan verən sadə oyunlardır [7]. Qeymifikasiya pedeqoqların vaxt sərf etmədən, tələbələrə interaktiv və optimal öyrənmə təcrübəsindən istifadə etmək imkanı formalaşdırır. Qeymifikasiya anlayışının istifadə edilməsində hədəflənən əsas məqsəd, oyun oynama hərəkətinin verdiyi motivasiyası öyrənmə elementləri ilə birləşdirərək təhsili, öz motivasiyasını yaradan və əyləncəli bir prosesə çevirməkdir [6]. Mühasibat uçotu tədrisində qeymifikasiya nümunələri Kommersiya şirkətlərinin təhsil məqsədləri üçün oyunların tətbiqində qabaqcıl rol oynayırlar və müxtəlif təlimlər vasitəsilə daxili təlim proseslərində və peşə inkişafında qeymifikasiyanı fəal şəkildə dəstəkləyirlər. Deloitte şirkətində, 2008-ci ildə “İdarəetmə Akademiyası” adlı onlayn təlim proqramı fəaliyyətə başlamışdır [3]. Qeymifikasiyanın təlim proqrama inteqrasiya edilməsindən sonra sayta geri qayıdan istifadəçilərin sayı 37% armışdır [4]. CPA Kanada və Kanada Athabasca Universiteti isə, “The Accounted” adlandırdıqları smartfon proqramlarını qeymifikasiya metodunu əsas alaraq hazırlamışdır. Proqram, bir ssenari üzərindən istifadəçilərin əsas mühasibat üçotu problemlərini həll etməsi və fərqli səviyyələrdə tamamlayaraq oyunda irəliləməsini əhatə edir [5]. 2014-cü ildə isə, mühasibat uçotunun tədrisinə dəstək üçün “Bank On It” onlayn proqramı AICPA (American Institute of Certified Public Accountants) tərəfindən istifadəyə verilmişdir. Mühasibat uçotu dərsliklərindən götürülmüş 1000 mühasibat uçotu sualının daxil edildiyi proqram qeymifikasiya mexanizmindən istifadə edərək hazırlanmışdır. Qeymifikasiya proqramı ilə tələbələr mühasibat uçotundakı debitor – kreditormünasibətlərini, məcmu və xalis mənfəət anlayışlarını və digər bəzi baza mühasibat uçotu mövzularını asan öyrətməyi hədəflənmişdir [1]. 2008-ci il maliyyə böhranının fərdlərin maliyyə savadlılığının aşağı səviyyəsindən ortaya çıxdığını iddia edən Stanford Universitetinin tələbələri isə, 6 yaş və daha böyük uşaqların maliyyə savadlılığını artırma məqsədli “Play Mollah” oyunu yazaraq istifadəyə vermişlər. THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 299 26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan Artıq dünyada öndə gedən tədris mərkəzləri qeymifikasiya metodunu istifadə edir və zamanla tədris məqsədli oyunların geniş istifadə ediləcəyi gözlənilir.
Mütəmadi olaraq inkişaf edən mühasibat uçotunun tədrisinin də bu inkişaf proseslərinə uyğunlaş- ması qaçınılmazdır. Azərbaycanda mühasibat uçotunun daha yaxşı tədris edilməsi istiqamətində elmi araşdırmaların aparılmasına ehtiyac vardır. Bu istiqamətlərdən biri də qeymifikasiya metodu olmalıdır.
1.
AICPA. 2014. AICPA Creates Interactive, Online Accounting Game for Educators. AICPA: http://www.aicpa.org/press/pressreleases/2014/pages/aicpa-creates-interactive-online-accounting-game-for- educators.aspx (01.10.2018). 2.
B.Özdoğan, T.C. Güleç və R. Aktaş, 2018. Oyunlaştirmanin Muhasebe Eğitiminde Kullanimi, Pilot Proje: “Hesap Günü”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Mart 2018; 20(1); 179-201. 3. Deloitte. 2012. Deloitte Leadership Academy Launches New Leadership Content with Gamification Mechanics, Deloitte Digital: https://www2.deloitte.com/au/en/footerlinks/newsroom.html, (01.10.2018). 4.
J.C.Meister, 2013. "How Deloitte Made Learning a Game", Harvard Business Review: https://hbr.org/2013/01/how- deloitte-made-learning-a-g, ( 01.10.2018). 5. J.Suriano, 2014. Postmortem: Accounting + Gamification. https://medium.com/@ jasonsuriano/ postmortem- innovation-in-elearning-2d0b58af4021#.9twm38aoa,(01.10.2018). 6.
M.L.Sanchez-Gordón, R.Colomo-Palacios və E.Herranz. 2016. Gamification and Human Factors in Quality Management Systems: Mapping from Octalysis Framework to ISO 10018. In European Conference on Software Process Improvement, Springer International Publishing. 7.
R.Rughinis, 2013. Gamification of Productive Interaction: Reading and Working with The Gamification Debate in Education. Iberian Conference on Information Systems and Technologies. 1, Portekiz: IEEE Xplore. 8. S.Deterding, D.Dixon, R.Khaled və L.Nacke. 2011. From Game Design Elements to Gamefulness: Defining Gamification. MindTrek, 8. 9.
W.H.Y.Huang, və D.Soman. 2013. Gamification of education. Research Report Series: Behavioural Economics in Action, Rotman School of Management, University of Toronto. 10. Z.A.Fitz-Walter, 2013. A Brief History of Gamification. Zefcan: http://zefcan.com/2013/01/a-brief-history-of- gamification/, (05.08.2018).
Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|