Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

 
4. 
Mevalar jami necha kilogramm?
 
2 cm
2 cm
5cm
3cm
5
cm
2 cm
3 cm
3cm
2 cm
2cm
3 cm
6 cm
4cm
2
cm
?
23
32
?
?
Olma − 23 kg
Nok − 32 kg
Sodda fazoviy 
geometrik shakllar
13-dars
1. 
Narsalar qaysi geometrik shakllarga o‘xshaydi? 
Ular dan qayerda foydalaniladi?
24 + 6 + 18 
19 + 11 − 18
55 + 5 − 13
51 + 11 + 8
67
2.
Tanish shakllarni topamiz.
3. 
Ko‘pburchaklar perimetrini hisoblaymiz.
 
2
cm
2
cm
6 cm
6 cm
3cm
3 cm
3 cm
3cm
4.
Narsalarning soyasi qaysi?
1
2
3
4
5
6
5.
Shakllarning tomonlari va uchlari sonini yozamiz.
Tomoni – 
Uchi – 
3
3
Tomoni – 
Uchi – 
Tomoni – 
Uchi – 
Tomoni – 
Uchi – 
Tomoni – 
Uchi – 
Tomoni – 
Uchi – 
@edurtm_uz

---

A
b
D
60
14-DARS: 
NAZORAT ISHI
Maqsad:
bob yuzasidan bilim, ko‘nikma, malaka va kompetensiyalarni 
o‘zlashtirish darajasini aniqlash. 
1-variant
1. Hisoblaymiz.
1. Hisoblaymiz.
70 + 10
25 + 20 
63 – 7
55 – 16 
33 – 18
70 + 10
25 + 20 
63 – 7
55 – 16 
33 – 18
2. Shaklda nechta kvadrat bor?
2. Shaklda nechta kvadrat bor?
3. Shakllarning tomonlari uzunliklari yig‘indisini topamiz.
3. Shakllarning tomonlari uzunliklari yig‘indisini topamiz.
4. 
4. Birinchi kesma 8 cm, ikkinchisi undan 4 cm qisqa. Ikkinchi kesmani 
 chizing.
2-variant
1. Hisoblaymiz.
66 + 10
14 + 20 
54 – 16 
66 – 16 
35 – 18 
2. Berilgan shaklda nechta uchburchak bor?
3. Shakllarning tomonlari uzunliklari yig‘indisini topamiz.
4. Birinchi kesma 6 cm, ikkinchisi undan 3 cm uzun. Ikkinchi kesmani 
 chizing.
8 cm
8 cm
6 cm
6 cm
3 cm
3 cm
5 cm
5 cm
4 cm
4 cm
4 cm
4 cm
5 cm
5 cm
5 cm
5 cm
5 cm
5 cm
5 cm
5 cm
5 cm
5 cm
5 cm
5 cm
3 cm
3 cm
3 cm
3 cm
3 cm
3 cm
3 cm
3 cm
@edurtm_uz

---

A
b
D
61
4-BOB. SONLARNI KO‘PAYTIRISH
1-DARS: 
BIR NECHTA TENG (BIR XIL) 
 
QO‘SHILUVCHILAR YIG‘INDISI
69
Bir nechta teng (bir xil) 
qo‘shiluvchilar yig‘indisi
1-dars
1. 
Jami nechta koptok bor?
 
Har bir guruhda 2 tadan koptok.
3 ta guruhda
jami 6 ta koptok 
bor.
3 ta 2 talik = 6 
2 + 2 + 2 = 6
2.
Jami nechta gilos bor?
ta guruhning har birida 
tadan gilos bor.
+ + + = ?
Demak,
 4 ta 3 talik guruhda 12 dona gilos bor.
3.
Jami nechta shilliqqurt bor? Ularning sonini:
1) 3 talab sanab topamiz;
2) qo‘shish amali yordamida topamiz.
4.
Uchinchi kuni ekilgan 
gul ko‘chatlari nechta?
8
8
?
24
1-kun
8
8
24
?
2-kun
3-kun
70
5.
Namunadagidek ifodalar tuzamiz:
2 + 2 + 2
ta 2 talik =
+ + +
ta talik =
+ + + +
ta talik =
Bir nechta teng (bir xil) 
qo‘shiluvchilar yig‘indisi
2-dars
1. 
Bo‘sh kataklarni to‘ldiramiz.
ta 2 talik guruh
ta 
talik guruh
2 + 2 + 2 + 2 =
+
+
+
+
=
4 ta 2 talik guruh
5 ta 4 talik guruh
2.
Teng guruhlarda jami nechta lego bor?
3.
Har bir guruhda nechtadan sharcha bo‘ladi? Jami-chi?
4 + 4 = 8
2 ta 4 talik 
guruh = 8
Maqsad:
bir nechta bir xil qo‘shiluvchilar yig‘indisini topadi.
1. 
Mavzu bo‘yicha tushuncha beriladi. O‘quvchilar bilan birgalikda qator-
lar bo‘yicha bittadan guruhda berilgan koptoklarni birgalikda sanaymiz. Har 
bir guruhda nechtadan koptok berilgan? Ularni topamiz: 
3 ta 2 talik = 6
 
2 + 2 + 2 = 6.
2. 
Berilgan rasmda qanday mevani ko‘ryapsiz? (gilos)
Jami giloslar soni nechta? (12 ta)
Ular nechta guruhga bo‘lingan? (4 ta)
Har bir guruhda nechtadan gilos bor? (3 tadan)
Hisoblaymiz: 
3 + 3 + 3 + 3 = 12.
Demak, 4 ta 3 talik guruhda 12 dona gilos bor. 
3. 
Shilliqqurtlar qayerlarda yashaydi? Ularni ko‘rganmisiz? Shilliqqurtlar 
jami nechta? (12 ta) Ular nechta guruhga ajratilgan? (4 ta guruhga) Har bir 
guruhda nechtadan shilliqqurt bor? (3 tadan) Ularni 3 talab sanab, qo‘shish 
amali yordamida qiymatini topamiz. 
Demak: shilliqqurtlar 4 ta 3 talik 
guruhlarda berilgan. 
Hisoblaymiz: 
3 + 3 + 3 + 3 = 12.
4. 
Topshiriqni yozma bajaramiz. 
24 ta gul ko‘chati bor.
1-kuni 8 ta gul ko‘chati ekilgan. 
2-kuni ham 8 ta gul ko‘chati ekilgan. 
3-kuni nechta gul ko‘chati ekil
-
gan?