Mavzu buxgalteriya hisobi fanining muqaddimasi

1.1.-rasm. Xo‘jalik hisobining turlari. 
Operativ hisob - rahbarlik qilish yoki xo‘jalik jarayonlarga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir qilishi 
uchun xo‘jalik jarayonlarini kuzatish va nazorat qilish tizimiga aytiladi. Bu hisobda o‘lchov 
birliklarining hamma turlari qo‘llanilishi va hujjatlar bilan rasmiylashtirish talab qilinmasligi 
hamda xo‘jalik jarayonining ayrim qismlarini qamrab olishi mumkin. SHu bilan birga uning bu 
axboroti etarli darajada to‘g‘ri bo‘lishi kerak. CHunki, unga qarab sodir bo‘lgan o‘zgarishlarning 
Xo‘jalik hisobining turlari
Operativ (tezkor) hisob
Statistik hisob 
Buxgalteriya hisobi
Boshqaruv hisobi
Moliyaviy hisob 

---

hajmi va tavsifi haqida ishonchli xulosa qilib, to‘g‘ri boshqaruv, investitsion va moliyaviy 
qarorlarni qabul qilish mumkin bo‘lishi kerak. 
Zamonaviy buxgalter tomonidan tayyorlangan axborot qaror qabul qiluvchilarning 
manfaati uchun xizmat qiladi. 
Statistik hisob - jamiyatimizda yuz berayotgan ommaviy, ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy 
hodisalarni o‘rganish va nazorat qilish tizimidan iboratdir. Xo‘jalik hisobining bu turi butun 
davlat iqtisodiyotini va uning tarmoqlarining rivojlanish jarayonini o‘rganishga yo‘naltirilgan. 
Uning ob’ekti alohida korxona, tashkilot, davlat iqtisodiyoti yoki uning biror tarmog‘i bo‘lishi 
mumkin. 
Statistik hisob o‘rganayotgan ob’ekti va qo‘yilgan maqsadiga qarab natura, mehnat va pul 
o‘lchov birliklaridan, umumlashgan ko‘rsatkichlarni olish uchun operativ va buxgalteriya hisobi 
ma’lumotlaridan keng ma’noda foydalaniladi.
Statistik hisob vazifalari bilan buxgalteriya va operativ hisob yuritish uzviy bog‘langandir. 
SHuning uchun ham xo‘jalik hisobida statistika hisobi tashkil qiluvchi rol o‘ynaydi. 
Statistika hisobining ko‘rsatkichlarini hisoblab chiqish uchun ham barcha mavjud o‘lchov 
birliklar – natura, mehnat va pul o‘lchov birliklaridan o‘rganilayotgan hodisaning mazmuni va 
qo‘yilgan vazifalariga qarab foydalaniladi.