Mavzu: turkiy tillarda -lar ko’plik qo’shimchasining qiyosiy o’rganilishi reja: Ishning umumiy tavsifi

Ko’pIik (son) kategoriyasi (gogul ekleri). Bir ot qo‘shimchasiz holda bir predmet, mavjudot, hodisa yoki tushunchani ifodalashi mumkin; agaq (daraxt, yog'och), lamba ( flampa, chiroq), yer (yer, joy, o 'rin) kabi. Otlarning bunday shakli birlik (teklik; tekil) shakli bo‘ladi. Ko'plik shakli esa qokluk; gogul atamasi biian yuritiiadi. Ko‘plik qo‘shimchasi so‘zlar orasida munosabat o‘rnatmaydi, faqat o‘sha narsaning ko‘pligini bildiradi; agag - agagiar, dag-daglar, kuzukuzular. Shu tarzda otlarga qo'shiladigan ko'plik qo‘shimchasini bir ichki munosabatni yuzaga keltiruvchi qo‘shimcha deyish o‘rinli bo‘ladi. Turk tilidagi tovush uyg‘unligi qonuniga ko‘ra, ko‘plik qo‘shimchasi -lar, -ler shaklida bo’ladi: gigek-ler (gullaij, kuy-lar (qushlar), kiz-lar (qizlar), araba-lar (avtomobillar), kuzu-lar (qo 'zilar) va h. Ko‘plik qo‘shimchasi har doim otning birlik shaklidan keyin qo‘shiladi. Egalik qo‘shimchasi olgan otlardan lceyin kelishi istisno holatdir: baba-m-lar (otamlar), anne-m-ler (onamlar; oyimlar) kabi. Otlarga qo‘shilgan ko’plik qo‘shimchasi har doim urg‘uli bo’ladi.
Ko’plikni bildirish uchun –lar (ler) qo’shimchasi qo’shiladi. Agar so’zdagi oxirgi unli harf (shu jumladan, oxirgidan bitta oldingi harf ham) jarangli yoki jarangsiz bo’lishiga qarab -lar yoki -ler qo’shiladi.
❗️1-Jarangli (qalin) unlilar: Aa, Iı, Oo, Uu => lar
❗️2- Jarangsiz (yumshoq) unlilar: Ee, İi, Öö, Üü => ler
Birlik : Ko’plik:

• 
  Gün Günler
  
• 
  Dil Diller
  

• 
  Telefon Telefonlar
  
• 
  Kitap Kitaplar
  
• 
  Oda Odalar
  
• 
  Ne Neler
  

🔻Masalan: Burada neler var? Burada çok kitaplar var. – Bu yerda nimalar bor? Bu yerda ko’p kitoblar bor.
Xulosa qilib aytganda, turk tili hamda o’zbek tilinining ko’plik kategoriyasini taqqoslash davomida sezilarli darajada farqli jihat aniqlanmadi. Faqatgina qo’shimchalarning unliga ko’ra qo’shilishi jihatdan farqli tomoni mavjud ekan. Ya’ni –lar va –ler shakllarining qo’llanilishiga ko’ra.