Microsoft Word Bojxona nazariyasi doc
Bojxona bojining stavkasi
Yüklə 392,64 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
9.1.2 Bojxona bojining stavkasi Boj tarifining asosiy elementi bojxona boji hisoblanib, u davlat tomonidan tovar uning bojxona chegarasi orqali olib o’tilishida undiriladigan va bunday olib o’tishning ajralmas sharti hisoblangan majburiy badaldan iboratdir. Bunday to’lovning hajmi bojxona bojining stavkasi deb ataladi. Xalqaro amaliyotda boj stavkalarining uch turi uchraydi, ular hisoblab chiqarish usuli bo’yicha farqlanadi. 1. Boj undiriladigan tovarning bojxona qiymatiga foizlarda hisoblab yoziladigan advalor bojlar ko’pchilik mamlakatlarda ishlatiladi. Ularni qo’llash dunyoda yuksak texnologik, katta darajada ishlov berilgan mahsulot narxlari oshganda bojxona yig’imlarining ko’payishiga imkon yaratadi. Shu sababli bojxona qiymatini belgilash 106 uslubiyati tovarlarni ichki bozorga kiritishni tartibga solishda katta ahamiyat va ta`sir kasb etdi, advalor shaklda qayd etilgan bojning mutlaq pul ifodasi unga nisbatan hisoblab chiqariladi. Tegishli uslubiyat ta`sirchan dastaklardan biriga aylandi, uning yordamida davlatlar tovarlarga yo’l berishni qisqartirib, bojxona qiymatini oshirish hisobiga ularning raqobatga bardoshliligini pasaytirmoqda. Ko’p jihatdan mazkur imkoniyat Jahon savdo tashkiloti doirasida Bojxona maqsadlarida tovarlarni baholash to’g’risida bitim qabul qilinishi bilan cheklangan. 2. Xos bojlar belgilangan miqdorda boj undiriladigan tovarning hajmi, og’irligi yoki birligidan hisoblab yoziladi, u rivojlanayotgan mamlakatlarda eng ko’p qo’llaniladi. Advalor bojdan prinsipial farq xalqaro bozorlarda narxlarning o’sishi chog’ida o’zgarishning xususiyatida ko’rinadi - xos bojlar xalqaro konyunkturaga bevosita bog’liq emas. 3. Aralash (kombinasiyalashgan) bojlar yuqorida tavsiflangan ikki tur - advalor va xos bojlarni birlashtiradi. Ayni vaqtda tovarning bojxona qiymatidan va fizik o’lchov birligidan foiz ko’rinishida hisoblab yozilgan boj undiriladi. Bir qator hollarda milliy qonun hujjatlarida tarif kvotalari nazarda tutilishi mumkin. Ular, agar importning umumiy hajmi cheklash - kvotadan oshib ketmasa, stavkaning belgilangan pasaytirilgach qiymatini qo’llash imkoniyatini beradi. Agar u oshib ketsa, oshirilgan stavka qo’llaniladi. Imtiyozli boj stavkasi bo’yicha tovarlarning muayyan miqdori importi uchun imtiyozli (preferensial) rejimning taqdim etilishi tarif bilan kvotalashning bir variantidir Yüklə 392,64 Kb. Dostları ilə paylaş:
|