Microsoft Word Bojxona nazariyasi doc

.
 Tarif 
bilan kvotalash aralash tusdagi savdo-siyosiy dastak hisoblanib, 
iqtisodiy va ma`muriy ta`sir ko’rsatish elementlarini birlashtiradi. 

---

 
107
 
9.2 Tashqi iqtisodiy faoliyatning xalqaro reglamentasiyasi 
 
Tashqi iqtisodiy faoliyatni xalqaro miqyosda tartibga solish BMT 
tizimidagi va unga kirmaydigan xalqaro tashkilotlar doirasidagi 
shartnomalarda ko’rsatilgan, Bu 1947 yilda jahon savdosining boj-
tarif masalalarini tartibga solish uchun tuzilgan tarif va savdo 
bo’yicha asosiy kelishuv - Savdo va tariflar bo’yicha bosh 
assambleya (GATT)dir. Barcha mamlakatlarning xalqaro savdoni 
erkinlashtirishga intilishi Savdo va tariflar bo’yicha bosh assambleya 
doirasidagi kelishuvlarni ishlab chiqish va qabul qilish tamoyillarida 
aks etadi. Ular quyidagilardan iborat: 
-  kamsitmaslik, o’zaro eng qulay usullarni taqdim etish; 
-  milliy bozorlarni muhofaza qilishning ko’prok tarif 
vositalaridan foydalanish; 
-  bojxona tariflarini uzluksiz tarzda tushirib borish; 
-  savdo-siyosiy yon berishda hamkorlik qilish; 
-  mojarolarni kengash va muzokaralar yordamida echish. 
TIFning bevosita qatnashchilari uchun tarifsiz cheklashlarni, 
ya`ni chet el tovarlarining ichki bozorga kirishiga har xil to’siqlarni 
tartibga  solish  bo’yicha  Savdo  va  tariflar  bo’yicha  bosh 
assambleyaning oxirgi ikki - Tokio va Urugvay raundlari muhim 
ahamiyat kasb etadi. Savdo va tariflar bo’yicha bosh assambleyaning 
tasnifiga ko’ra, tarifdan tashqari cheklashlar ushbu guruhlarga 
bo’linadi: 
1. Davlatning tashki savdo tadbirlarida qatnashishi: eksport 
tovarlarini subsidiya qilish, tovarlar sotib olishning davlat tizimi. 
2. Importning bojxona va ma`muriy rasmiyatchiliklari; 
dempingga qarshi bojlar, bojxona qiymatini baholash usullari, tovarni 
yetkazib berishda zarur bo’lgan hujjatlarga qo’yiladigan talablar. 

---

 
108
3. Iste`molchilar xavfsizligi, sanitariya me`yorlari bilan bog’liq 
o’lchov va talablar, o’rash-qadoqlashga bo’lgan talablar. 
Xozirgi paytda ekologiya xavfsizligini ta`minlash bilan bog’liq 
chegaralashlar kuchaymokda. Bular: 
-  tarkibida xavfli moddalar belgilangan chegaradan ortiq 
bo’lgan mahsulotlarni import qilishni taqiqlash; 
-  o’rab-joylangan va ishlatib bo’lingan materiallarni qayta 
qabul qilish bo’yicha majburiyatlar; 
-  ekologiya soliqlari va boshqalar. 
4.Eksport va importni miqdoriy va valyutaviy jihatdan 
cheklashlar. 
Miqdoriy cheklashlar – to’g’ridan-to’g’ri import va eksportni 
cheklashga qaratilgan to’siqlardir. Zamonaviy savdo-siyosiy 
amaliyotida miqdoriy cheklashlarning ikki asosiy turi qo’llanadi. 
Bular: kontinentlashtirish va lisenziyali tartibi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
109