Microsoft Word F?LS?F? -d?rs v?saiti -b-5 eco

dini dövr
, 
intibah dövrünü 
isə əsasən 
bədii-estetik 
dövr adlandırırlar. Əgər antik dövr təbii kosmosa, orta əsr-
lər dövrü Allah vasitəsilə xilas olmağa əsaslanırdısa, İntibah dövrü insan vasitəsilə 
xilas olmağı ön plana keçirirdi. Ona görə də bu dövrün fəlsəfi təfəkkürü antropo-
sentrizm və humanizm
 
fokusunda cəmləşmişdi. 
İntibah dövrünün fəlsəfəsinin əsas və xarakterik əlamətləri, 
hər şeydən əvvəl
, 
onun müqəddəs "kitablar müdrikliyi"ndən və sxolastik əllaməçilikdən fərqli olaraq 
təbiətin özünü öyrənmək və şərh etməkdən, 
ikincisi
, 
antik dövrün materialist filosof-
larının, xüsusilə Demokrit və Epikurun əsərlərini öyrənməkdən, 
üçüncüsü
,
 
təbiətşü-
naslıqla sıx əlaqədəri, 
dörduncüsü
,
 
insan problemini tədqiq etməkdən ibarət idi.

---

83
İntibah dövrünün ideologiyası, fəlsəfəsi və bütövlükdə mədəniyyəti üçün həlle-
dici meyllərdən biri teosentrik baxışdan antroposentrik dünyagörüşünə keçməkdən 
ibarət idi. Bu o deməkdir ki, feodalizmə və onun ideologiyasına qarşı mübarizədə 
insan haqqında təlim ön plana çəkildi. İnsan zəkasının ecazkar qüdrətinə, əqlin gü-
cünə inam artdı; zəhmət adamının xoşbəxtliyinin təmin olunması ilə əlaqədar olan 
məsələlərə xüsusi diqqət yetirilməyə başlandı. 
Intibah dövründə Antik Dövrün mədəni-fəlsəfi irsinə xüsusi əhəmiyyət verilir, 
onlardan geniş istifadə edilir, onlar daha da inkişaf etdirilirdi. Bununla birlikdə o 
dövrün fəlsəfi irsinə həm də
tənqidi münasibət bəslənilir, dəyişməz hesab edilən 
həqiqətlərdən imtina olunur, bir sıra doqmatik fikirlər, ehkamlar rədd edilirdi. 
İntibah Dövrü bəşəriyyətin fəlsəfi fikrinin inkişafı tarixində irəliyə doğru atı-
lan ciddi bir addım kimi qiymətləndirilməlidir. Əlbəttə, İntibah dövrünü çox ideal-
laşdırmaq da olmaz. Bu dövrün özünün də bir sıra ziddiyyətləri və çatışmayan cə-
hətləri olmuşdur. Həmin dövrkü humanizm, birinci növbədə, yüksək təbəqələrin 
nümayəndələrinin təhsil almaq imkanını nəzərdə tuturdu. İntibah dövrü filosofları-
nın xidmətini də şişirtmək olmaz. Belə ki, onlar birinci gündən o zaman mütərəqqi 
fəlsəfi təlim olan