Microsoft Word Materiallar Full Mənim gənclərə xüsusi


Ədəbiyy 1.  Y.N base number Conference P     Xülasə



Yüklə 10,69 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə119/144
tarix06.03.2017
ölçüsü10,69 Mb.
#10325
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   144

Ədəbiyy

1.  Y.N


base number

Conference P

 

 

Xülasə. 



morfoloji an

eksperimenta



Açar söz

1. Giriş 

Sənədin 


müxtəlif krit

deməyə imka

Qraf mo

tətbiq olunur



Bu məq

Azərbaycan d



2. TextR

Əvvəlcə


yerləşdirmək

isim və feyll

yaxşı cavab a

Qrafı 


əlaqələr çoxl

Qrafda  s

olmasına əsa

arasında quru

burada, 

Verilmiş


əlaqələr istiq

Qraf qu


düyünün qiym

burada, 


II INTER

versity           

sdə teoremin 

adə olunacaqd

irik ki, təklif

çsək təklif doğ

yat. 

N. Aliyev, V.A

r system for 

Proceedings, 4



QRAF M

Məqalədə  A

naliz etməklə 

al olaraq baxıl



zləri: qraf mo

qısa xülasəsi

teriyalara gör

an verir.  

odelləri təbii  d

r [1]. Onların i

qalədə qraf m

dilinin analizi



Rank modeli 

ə qrafın quru

k lazımdır. Bu

lərdən qraf dü

alırıq. 

 şək


luğudur.  

sözlər arasınd

aslanır. Bu əla

ulur.  


və 

 —

ş düyünü 



ü

qamətsiz olduğ

urulduqda Tex

məti onunla ə

 — 

RNATIONA

              

isbatının  əsa

dır. Biz əvvəl 

fin doğru oldu

ğru qalır. Dem

A. Suleymano

construction 

413-415, 2013



MODELLƏR

Azərbaycan di

sözlərin seçil

lmışdır. TextR

odelləri, TextR

i lazımi inform

ə klasterlərə 

dilin emalında

içində qraf mo

modelinə  əsas

ində yoxlamaq

ulması lazımd

u məqsədlə mə

üzəltmək olar.

klində göstərə

dakı  əlaqələrin

aqələr, qrafı t

 sözləri ara

— sözlər arasın

üçün  


-

ğundan 


xtRank qiymə

laqəli digər dü

 və  

düyün


L SCIENTIF

s ideyası  və

göstəririk ki, 

uğu istənilən 

məli təklif bütü

ov, Constructi

of 3-adic nu

3. 


RİNİN KÖ

MÜƏYY

S

Q

baba

ilində  yığılmı

lməsi, həmin 

Rank alqoritm

Rank, açar söz

masiyanın tez

ayrılmasına  ş

a böyük mara

odellərinə əsa

slalan TextRa

q və effektiv n

dır. Bunun ü

ətnin analizi m

 Lakin aparılm

ək. Burada, 

n  çəkilməsi pr

tam gəzməklə

asındakı əlaqən

nda məsafəni g

- ilə ona gələn

ətləndirmə alq

üyünlərdən və

nlərini birləşd



FIC CONFER

547 


mərhələləri  v

teoremdə idd

konstruksiya

ün qurmalar üç

on of periods

umbers as pe

 

ÖMƏYİ İLƏ

YƏNLƏŞD

 

ahib BABAL

Qafqaz Univer

aliyevsahib@g

AZƏRBAYC


 

ış  mətnlərdə

sözlərdən qra

mi Azərbaycan 

zlərinin seçilm

z taplıması  üç

şərait yaradır.

aq doğurur.  A

aslanan alqorit

ank alqoritmin

nəticənin alınm

üçün verilmiş

mərhələsində m

mış sınaqlar g

— qrafın dü

rosesi  mətndə

ə,  mətndəki  m

nin çəkisi onla

göstərir və sır

n, 


 -

doğrudur. 

qoritmini bir 

ə əlaqələrin gü

dirən  əlaqənin

RENCE OF Y

 

veriləcəkdir.  İ

dia olunan tək

adan bir trans

çün doğrudur.

s for 3x+1 pro

riods of Coll

Ə MƏTNİN

DİRİLMƏS

LIYEV  

rsiteti 


gmail.com 

CAN 


açar sözlərin

af tərtib edilm

dilində mətnl

məsi, təbii dilin

çün vacibdir. 

 Açar sözləri

Açar sözlərin  ç

tmlər universa

nə  baxılır.  G

ması üçün tək

ş  mətndən “m

müxtəlif sintak

göstərir ki, qra

üyünləri, sözlə

ə bir-birinə  ya

mövqeləri mü

arın arasındak

 

ra nömrələrinin



ilə ondan çıx

neçə iterasiy

ücündən asılı 

 

n  çəkisidir.  



YOUNG RES

        18-19 A

İsbat üçün riy

lif müəyyən b

spozisiya vasi

oblem: Use of



latz sequence

N AÇAR SÖ

Sİ 

n üzə  çıxardıl

məsi, qrafın  q

lər üçün yoxla

n analizi, kom

Mətnin  əsas 

i, qrup halınd

çıxardılması  m

allığı və effekt

Görülən işin  m

lifləri vermək

mənalı” sözlə

ktik filtrlər tət

afı unikal isim

ər çoxluğudur

axın sözlər ar

üəyyən  

ölç


kı məsafə nə q

n fərqinin mo

xan əlaqələri 

yada buraxma

olaraq tapılır:

— sönmə


SEARCHER

April 2014, B

yazi induksiy

bir qurma üçü

itəsi ilə alına

f division alg

e, 7th Interna



ÖZLƏRİN

lmasından bə

qiymətləndirilm

anılmış və tək

mpyuter lingvi

açar sözlərini

da,  mətnin nə

məqsədilə  mü

tivliyi ilə seçil

məqsədi Text

kdir. 

əri tapıb qra



tbiq olunur [3

m və sifətlərdə

r,  

— həm


rasında sıx se

çüdə parça hü

qədər az olsa, 

odulu kimi tap

işarə edək. B

aq lazımdır.  B

 

ə faktorudur. 



RS 

aku, Azerbai

a üsulunun s

ün doğrudur. D

an istənilən b

orithm by 2 i

ational AICT2



NİN 

hs olunur. M

məsi məsələlə

kliflər verilmiş

stikası. 

in tapılması  o

dən bəhs etdi

üxtəlif alqoritm

lir [2]. 

tRank alqoritm

afın düyünlər

3]. Məsələn, b

ən qurduqda d

min sözlər aras

emantik  əlaqəl

üdudundakı sö

o qədər çox o

ılır. 


Bizim misalım

Bu halda hər

 aralığ

ijan 

onlu 


Daha 

aşqa 


in 3-

2013 


Mətni 

ərinə 


şdir. 

onun 


iyini 

mlər 


mini 

rində 


ütün 

daha 


sında 

lərin 


özlər 

olur: 


mızda 

r bir 


ğında 

 Qafqaz Uni

müəyyən qiy

İterasiya

vəziyyətinə 

zamanı düyü

Hər bir 


 sayda  sö

götürürlər, 

Alqoritm

TextRank qi

böyükdür. Bu

3. Təcrü

 

Göründü



Nüvə, mərkəz

Sözlərin


mərkəz, ölçü

onlar açar sö

Qiymətl

olunması və 



analiz alqorit

ayrı-ayrı müs

Təcrübə 

 

Aşağıdak



                   

9

 Şəkil Vikip



10

 Mətn parça

11

 Qrafın vizu



II INTER

versity           

ymət alır.  

-

aları başlamaz



yaxınlaşdırır. 

ün qiymətlərin

düyün üçün T

özü açar söz 

 [5]Bizim

min işləmə pri

iyməti böyük

u, sözünün 



übə 

üyü kimi avto



z, heyvan, bot

n mətndə təkra



ü, heyvan. “Fo

zləri kimi say

ərin hesablan

ya lazımi hal

tmlərinin köm

stəqil sözlər k

ən yaxşı nətic

kı şəkildə

11

 T

                    



ediyadan götü

ası Vikipediya

ual təsvirinin 

Nüvə hüceyrən

R.Braun kəşf et

Yalnız bakteriy

mübadiləsinin 

ölçüsü hüceyrə

linzavarıdır. N

böyüdükcə nüv

nüvəsi olur. Bu

infuzor tərlikdə

olur. 

RNATIONA

              

- in qiymətini 

zdan qabaq qr

İterasiyaları 

nin fərqi götürü

TextRank qiym

kimi seçmək

m misalda 



T

 T

insipini izah e



kdür.  E  sözün

daha vacib sö

Aşağıd

omatik tapılmı



tanik, R. Brau

arlanma statist

orma” və “Öl

yıla bilməz. 

nması zamanı 

lda əlavə olun

məyi ilə həll e

kimi qrafa əlav

cəni  

extRank alqor



                

ürülmüşdür. ht

adan götürülm

qurulmasında



nin mərkəzində y

tmişdir. Birhüc

ya və göy-yaşıl y

idarə mərkəzi v

ənin forma və öl

Nüvənin böyüklü

və də irəliləşir. H

unlar birnüvəli 

ə iki, onurğalı h

L SCIENTIF

adətən 0.85 g

rafın düyünlər

lazımi  dəqiq

ülür [2]: 

məti hesablad

k. -i 

müxt


extRank qiym

etmək üçün şə

nə daha çox s

özlə əlaqələnd

Şəkil 1. Te

dakı mətn par

ış ən yüksək 

n

tikası da mara

çü” sözləri di

bəzi sözlərin

nmaması halla

etmək olar. Bə

və olunması d

halında göstə

ritmi ilə qiym

ttp://upload.w

müşdür. http://a

a Gephi proqra



yerləşən ən əsa

ceyrəli və çoxhü

yosunların hüce

və digər orqano

lçüsündən asılı

üyü orqanizmlər

Hüceyrələrdə n

hüceyrələr adla

heyvanların qar

FIC CONFER

548 


götürürlər [4]. 

rinə təsadüfi q

qlik  əldə olna

dıqdan sonra, 

təlif üsullarla 

məti kəskin fər

əkil 1

9

-ə nəzə



söz qoşulmas

iyindən və bu

extRank alqori

rçasına


10

 TextR


qiymətləndiril

aq doğurur. Ən

igər sözlərə  n

n  səhv morfol

arı TextRank x

əzən isə bir y

ə səhv qiymət

ərdi. Bu qiymə

mətləndirilmiş q

wikimedia.org/

az.wikipedia.o

am təminatınd



as hissəsidir. Nü

üceyrəli bitki və

eyrəsində forma

oidlərin fəaliyyə

dır. Nüvə əksər

rin növündən və

nüvələrin sayı m

anır. İki, üç və h

raciyərində, süm

RENCE OF Y

 

Təcrübəmizd

qiymətləri ver

anda dayandır

 

qrafı final qiy



təyin etmək

rqlənən sözlər

r yetirək. B sö

sına baxmaya

u əlaqənin yeg

itminin illüstr

Rank alqoritm

lmiş sözlər m

n çox təkrarla

nisbətən mətn

loji analizi nə

xətasının artm

erdə seçilməli

tləndirməyə g

ət mətnin ölçü

qraf göstərilm

/wikipedia/com

org/wiki/Hüce

dan istifadə olu

üvəni ilk dəfə 18

ə heyvanların hü

alaşmış nüvə yo

ətinin tənzimetm

rən şar və ellips

ə hüceyrələrinin

müxtəlif olur. No

hətta yüzlərlə n

mük iliyində və

YOUNG RES

        18-19 A

də də bu qiymə

rmək olar. Hər

rmaq olar. Xə

ymətlərinin az

k olar. Adətən

rin sayı kimi g

özünə çoxlu s

araq,  C  sözün

anəliyindən ir

 

rasiyası 



mini tətbiq edə

mətnin əsas mə

anan sözlər bu

də çoxlu sayd

əticəsində laz

masına gətirir. 

i xüsusi adlar

gətirib çıxarır.

üsündən asılı o

mişdir: 


mmons/f/fb/P

eyrə_nüvəsi 

unmuşdur. htt

831-ci ildə ingil

üceyrələrində h

oxdur. Nüvə ma

mə mərkəzidir. N

s formasında, az

n yaşından asıl

ormal halda əks

nüvəli hüceyrələ

əzələ hüceyrələ

SEARCHER

April 2014, B

əti götürmüşü

r bir iterasiya

əta olaraq iki

zalması sırasın

n bunu mətn

götürülür.  

sayda digər sö

nün TextRank

rəli gəlir. 

ək: 

əzmununu ifa



unlardır: Nüvə

da rast gəlmə

zım olmayan h

Problemi dah

rın və digər sö

olaraq dəyişə b

ageRanks-Ex

tp://gephi.org 



lis botaniki 

həmişə nüvə olu

addələr 

Nüvənin forma 

z hallarda isə 

ıdır. Hüceyrə 

ksər hüceyrələri

ər də var. Məsə

ərində onlarca 

RS 

aku, Azerbai

ük. 


a qrafı qərarlaş

i ardıcıl itera

na görə düzüb

nin ölçüsünə 

öz qoşulduğun

k qiyməti  

 

adə edir: Hüce



ə, Hüceyrə, for

sinə  baxmaya

halda qrafa ə

ha ağıllı morfo

öz birləşmələr

bilər. 


ample.svg 

ur. 

və 

in bir 

lən, 

nüvə 

ijan 

şmış 


asiya 

b ilk 


görə 

ndan 


-dən 

eyrə, 

rma, 

araq, 


əlavə 

foloji 


rinin 

 Qafqaz Uni

4. Nəticə

Bu məqa


baxılmışdır  v

mərhələsində

ağıllı sintakti

olunmadan is



İstinadl

1.  NLP


2.  Grin

Proceedings 

3.  Mih

Methods in N



4.  S. B

ISDN System

5.  Уст

текстов при 



 

 

 

Bu məqa

metodlarında



xüsusi sahəs

telefon nömr

şifrələmədir. 

şifrələr nə  qə

bilərik. Bu pr

Hərflər, 

həyatımızda 

s.). Xüsusilə



II INTER

versity           

ə 

alədə qraf mo

və Azərbayca

ə isim və sifət

ik filtrlərin ist

stifadə oluna b



ar 

Pub — катало

neva, M., Gr

of the 18th In

halcea, R., Ta

Natural Langu

Brin and L. Pa

ms, 30(1–7). 

талов  Дмитр

помощи граф

alədə parol ya

an bəhs olunur

i var. Bu sah

rəsi və s.) var

 Bir İnternet 

ədər etibarda,

rinsiplərdən d

rəqəmlər və s

bir çox sahəd

ə parol/şifrə  İn



RNATIONA

              

Şə

dellərinə əsas



an dilinə  uğur

tlərin seçilməs

tifadəsini tələ

bilməsidir. 

ог лингвисти

rinev, M., L

nternational Co

arau, P. TextR

uage Processin

age. 1998. The

ий  Алексеев

фовых модел

aradərkən onu

r. İnternetdə a

hələrdə hamım

r və bu kritik 

istifadəçisisiz

,  təxmin edilə

danışaq. 

simvollar istif

də qarşımıza ç

nternet bankç



L SCIENTIF

əkil 2. TextRa

slanan TextRa

rlu tətbiqi gö

si prosesində b

əb edir. TextR

ических ресур

Lizorkin, D. 

onference on W

Rank: Bringing

ng. — 2004. —

e anatomy of 

вич,  УрФУ, 

лей 


PAROL

İ

Q

il

un mühafizəsin

artıq hər kəsin

mızın bildiyi ü

məlumatların

zsə, özünüzə

ə  bilindiyi haq

fadə edərək m

çıxmaqdadır. 

çılığı istifadəs

FIC CONFER

549 


ank alqoritmi i

ank alqoritmin

stərilmişdir.  T

bəzi probleml

Rank alqoritmi

рсов для обра

Extracting  K

World Wide W

g Order into T

— Vol. 4. — №

a large-scale h

Екатеринбур



L TƏHLÜK

 

İlkin YOLÇU

Qafqaz Univer

lkin_qax90@m

 AZƏRBAYC

nin etibarını a

n müxtəlif məq

üzrə  fərdi məl

n qorunması ü

aid müxtəlif 

qqında nələr  b

meydana gətird

( Kompüterlə

sində  əhəmiyy

RENCE OF Y

 

ilə qiymətlənd

nin köməyi ilə

TextRank alq

ləri üzə çıxartd

inin üstün cəh

аботки русско

Key Terms F

Web. — 2009

Texts. Procee

№ 4. — P. 404

hypertextual W

рг,  Россия  И

KƏSIZLIY

UYEV  

rsiteti 


mail.ru 

CAN  


artırmaq üçün

qsədlər üçün i

lumatlar (ban

üçün   həm ist

saytlarda isti

bilirik və par

diyimiz və adı

ər, Cib Telefo

yətlə diqqət  y

YOUNG RES

        18-19 A

dirilmiş qraf 

ə mətnin açar s

qoritminin ara

dı. Bu da mətn

həti onun dah

ого языка http

From Noisy 

9. — P. 661–6

edings of the 2

4–411. 

Web search en



Извлечение  т

YI 

n tədbirlərdən 

istifadə etdiyi

nk, hesab, nöm

tifadəçi, həm 

ifadəçi adların

ollarımızı yar

ına parol/şifrə

onları, Kredit 

yetirilməsi laz



SEARCHER

April 2014, B

 

sözlərinin seç



aşdırılması qra

nin morfoloji 

a dəqiq lingvi

p://nlpub.ru/ 

and Multi-th

70. 


2004 Confere

ngine. Compu

терминов  из 

və etibarlı pa

i özünə aid bir

mrə,  şəxsiyyət

də server bax

nız,  şifrələrini

radarkən onla

ə dediyimiz bu

Kartları, İnter

zım olan möv



RS 

aku, Azerbai

çilməsi məsələ

afın doldurulm

analizi üçün d

istik biliklər t

heme Docume

ence on Empir

uter Networks

русскоязыч

arolun yaradılm

r və ya birdən

t nömrəsi, ün

xımından  tək

iz  var. Yaxş

rı necə güclü

u açarlar günd

rnet bankçılığ

vzudur. Bankl



ijan 

əsinə 


ması 

daha 


tələb 

ents. 


rical 

s and 


чных 

ması 


n çox 

nvan, 


k yol 

şı bu 


ü edə 

dəlik 


ğı və 

ların 


II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

550 


 Qafqaz University                         

          18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan 

müştərilərinə  təqdim etmiş olduqları  təhlükəsizlik tədbirlərinə baxmayaraq istifadəçinində son dərəcə diqqətli və  şüurlu 

olması lazımdır. Ümumiyyətlə, internet mühitində təhlükəsizlik, istifadəçi diqqəti ilə başlayır. Hətta təhlükəsizlik səviyyəsi 

mükəmməl olan bir sistemdə belə diqqətinizdən qaçıracağınız kiçik bir səhv sizin bütün məlumatlarınızı itirmənizə səbəb 

ola bilər. Məlumatlarımızın səlahiyyətimiz xaricində  əl çatmaz olması  və onların təhlükəsizliyi bu yaradılan  şifrələrin 

təhlükəsizliyi ilə həqiqətən mütənasibdir. İndiki vaxtda şüursuzca yaradılan parollar internet xakkerləri olaraq adlandırılan 

kəslər tərəfindən praktik bir şəkildə  qırılmaqda və maddi, mənəvi zərərlərlə bir çox şüursuz istifadəçini baş-başa 

buraxmaqdadır.  İnternetdə  hər girdiyimiz sayt üçün, uzun parollar meydana gətirmək və bunları davamlı  dəyişdirmək, 

bizlər üçün işgəncə kimidir. Lakin günümüz də edilən fırıldaqçılıqların az hesab edilməyəcək qədər böyük bir hissəsi, 

internet üzərindən edilməkdədir. Fikrimcə parol oğurluğu, şifrə qırma və parol təxmin etmə, IT sahəsinin hələ də ən ciddi 

təhdidləri arasında iştirak edir. Parol təyin etmə və yeniləmə mövzusunu bir vərdiş halına gətirmək məsləhətdir. 

Etibarlı bir internet üçün, parollarınız dəyişik kombinasiyalardan meydana gəlməlidir. "

$½&?#%!" kimi simvolların 

yanına, hərf və ədədlərdə əlavə olunaraq uzun bir parol yaradılmalıdır. Nümunə parol : "

$%fg4&!4kld5%4ds,.&$54rp?/lg4!$" 

Bu parolu gördüyünüzdə əminəm sizdə mənim kimi "bu qədərdə yox artıq" dediniz. Amma var artıq. Etibarlı bir internet 

istifadəsi üçün bunlara diqqət yetirməlisiniz. 

Proqram və təchizat əsaslı keylogger (klaviaturada basılan düymələri yazan proqram) proqramı ilə, bütün şifrələrinizi 

əldə edə bilərlər. Bu da, adınız istifadə edilərək bir çox zərərli işin edilməsini təmin edəcəyi kimi, bank hesablarınızın 

istifadə edilərək, maddi zərər əldə etmənizə də səbəb ola bilər. 

Bu səbəblə, yuxarıda göstərilən nümunə parol kimi parollar meydana gətirməlisiniz. Bu parolları xatırlamaq az qala, 

haradasa qeyri-mümkün olduğundan, bir yerə qeyd edin. Amma bu qeyd etdiyiniz yerlər, kimsənin çata bilməyəcəyi bir 

yerdə olmalıdır. 

Güclü parol:  

Güclü parol, təsadüfi simvollar ardıcıllıqdan ibarətdir. Aşağıdakı göstərilən prinsiplər parollarınızın güclü olmasını 

təmin edə bilər. Parolumuzu necə güclü edə biləcəyimizlə əlaqədar bəzi maddələri sadalayaq:  

  Səkkiz simvoldan uzun olmalıdır. Qısa parollar, uzun parollara görə daha asan təyin olunur.  

  Hərflər,  ədədlər və simvollardan meydana gəlməlidir. Ardıcıl və ya təkrarlanılan birləşmələr ("12345678", 

"222222", "abcdefg" kimi) və ya klaviaturada yan-yana dayanan hərflərdən meydana gəlməməlidir. Hərf yerinə ədədlərin 

istifadə edildiyi bilinən sözlər olmamalıdır. ("M1cr0

$0ft" və ya "P@ssw0rd" kimi). Çox təəssüf ki, bu hiylələri kompüter 

xakkerləri də bilirlər.  

  Sizin xatırlamanız asan, ancaq başqalarının təxmin etməsi çətin olmalıdır. 

  İstifadəçi adınız, yoldaşınızın adı və ya ad gününüz olmamalıdır.  

  Xatırlanılması asan olmalıdır. Xatırlanılması üçün qeydə alınması lazım olan, səhv yazıla biləcək və ya başqaları 

tərəfindən tapılıb istifadə edilə biləcək hərflər, ədədlər və simvolların təsadüfi birləşmələri olmamalıdır.  

  Nə vəziyyət olursa olsun parolunuzu bir başqasıyla paylaşmamalısınız. Siz bu mövzuda dürüst ola bilərsiniz, amma 

sizin parolunuzu bilən adam pis niyyətli olmasa da diqqətli olmaya bilər və sizi çətin vəziyyətdə buraxa bilər. Parolu 

paylaşmaq vəzyətindəysək, yenidən parolu dəyişdirmək lazımdır.  

  Parollarınızı bilmədiyiniz  kompüterlərdə istifadə etməyin. Xakkerlərin ən çox istifadə etdiyi üsullardan biri, hədəf 

kompüterlərə keylogger kimi oğru proqramlar qurub, kompüteri istifadə edən istifadəçilərin məlumatlarına çatmaqdır.  

  Parolunuzu heç bir zaman e-poçt yoluyla bir ünvana məktubla göndərməyin. Bəzi pis məqsədli kəslər  İnternet 

saytları kimi görünərək pullarınızı sizdən tələb edə bilər. Qətiliklə bu yolla parolunuzu göndərməyin.  

  Parolunuz oğurlansa və ya başqa biri tərəfindən istifadə edildiyinə dair şübhəniz varsa dərhal səlahiyyətli orqanları 

məlumatlandırın.  

 

 


Yüklə 10,69 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   144




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin