Microsoft Word mumtoz faylasuflar hikmati ziyouz com doc

www.ziyouz.com
кутубхонаси
12
PIFAGOR 
(Miloddan avvalgi 576-496 yillar) 
 
Janubiy Italiyaning Regiya shahrida tug‘ilib o‘sgan qadimgi yunon faylasufi Pifagor 
Mnesarx ismli kishining farzandi bo‘lgan. Otasi uni xizmat safariga doimo o‘zi bilan olib 
yurgan. Oqibatda Pifagor qiziquvchan va yangi narsalarni bilishga intiluvchan bo‘lib 
o‘sadi. 
U faylasuflar Anaksimandr va Ferekidning shogirdi bo‘lgan. 
Pifagor uzoq vaqt davomida Misrda tahsil olgan. Zardushtiylik diniga juda qiziqqan. U 
Misrda ilm sirlarini o‘rganish uchun hatto xatna qildirishga ham rozi bo‘lgan. Aks holda 
uni kitoblarga yaqinlashtirishmasdi. U hech qachon yig‘lamagan va umuman ehtiros 
hamda his-hayajonga berilmagan. 
Pifagorning quyidagi asarlari ma’lum: 
«Tabiat haqida», «Davlat haqida», «Tarbiya 
haqida», «Jon haqida», «Olam haqida», «Ilohiy kalom»
. Pifagor miloddan avvalgi 496 
yilda dushmanlari tomonidan o‘ldirilgan. Pifagor hayotning mazmuniga oid qarashlarga 
«falsafa», deb nom bergan birinchi donishmand edi.
* * * 
Rivoyat qilishlaricha, Fliunt shahriga safari chog‘ida hokim Leon Pifagordan so‘radi: «Sen qaysi ilm 
bilimdonisan?» — «Hech qaysi, — deb javob berdi Pifagor. — Men shunchaki bir faylasufman». — 
«Falsafa degani nima o‘zi?» — taajjublanib so‘radi hokim. Pifagor shunday javob berdi: «Inson umrini 
bozor va olimpiya o‘yinlariga qiyoslash mumkin. Bozordagi sotuvchilar ham, xaridorlar ham doimo o‘z 
foydalarini ko‘zlaydilar. Olimpiya o‘yinlari ishtirokchilari esa shon-shuhrat va mashhurlik payida 
bo‘ladilar. O’yingohdagi tomoshabinlar esa ularni diqqat bilan kuzatadilar. Hayotda ham shunday. 
Odamlarning katta bir guruhi boylik va shon-shuhrat orttirish maqsadida yelib-yuguradilar. Ana shu 
olomon orasida kamchilikdan iborat bir guruh borkim, ular chetdan turib atrofdagilarni jimgina 
kuzatadilar. Voqea-hodisalarni, inson tabiatini tadqiq etadilar. Haqiqatni anglash ularning eng sevimli 
amalidir. Ana shu toifadagi odamlar faylasuflar — donolikni sevuvchilar, deb ataladi. Ular sofoslar, 
ya’ni donishmandlar emas. Chunki tom ma’nodagi donishmandlik yolg‘iz Allohga xos sifat. Bandalar 
esa donishmandlikka intilish bilan kifoyalanadilar, xolos». 
* * * 
Donishmandlik ibtidosi: fikrlashni o‘rganish, vaysaqilikka barham berish. 
* * * 
O’tgan kun haqidagi: «Men uni qanday o‘tkazdim, nimalar qildim-u, nimalarga ulgurolmadim?» — 
degan savollarga javob topilmaguncha ko‘zlaring uyquga ketmasin. 
* * * 
Odamlar! Eng avvalo ezgu axloqqa ega bo‘lishga harakat qiling, zero axloq qonunning asosidir. 
* * * 
Tartib sening muqaddas maqsading bo‘lsin. Sen bu maqsad yo‘lida astoydil xizmat qil. Chunki 
tartib hamma narsaning majmuasidir. Tabiatning mavjudligi asosida ham tartib yotadi. 
* * * 
Agar sendan ezgulik nima, deb so‘rasalar: amalda foydalanilgan donishmandlikdir, deb javob ber. 
* * * 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf