Microsoft Word s?may?kitab?sas doc

partiyaya Ulof Palma başçılıq etdi. Bu vaxta qədər o maarif 
naziri idi. 1969-cu ildə riksdağın iki palatadan bir palataya 
keçməsi haqqında islahat bəyənildi. Lakin Ölkədə yenə də 
«sinfi sülh» yox idi. 1951-ci ilin martında Qteberqlə, 
Stokholmda böyük iqtisadi tətillər oldu. Sahibkarlar əmək 
haqqını orta hesabla 20% artırmağa məcbur oldular.50-60-cı 
illərin iqtisadi inkişafı İsveçin yüksək inkişaf etmiş sənaye 
dövləti olduğunu sübut etdi. 
İsveç yenə də bitərəfilik, Qərb yönümlü siyasəti əsas 
götürürdü. Koreyada ABŞ təcavüzünü bəyəndi. 50-ci illərin 

---

331
əvvəllərində hərbi xərclər artırıldı. Şimal rayonunda və Baltik 
dənizində hərbi təlimlər keçirildi.
1952-ci İsveç Şimal Şurasına daxil oldu. Atom silahı 
əleyhinə çıxdı, 1956-cı ildə Misirdə təcavüzü pislədi. 1953-cü 
ilin yazından sovet-İsveç münasibətləri yenidən normaya 
düşdü. 1961-ci ilin oktyabrında İsveçin xarici işlər naziri 
E.Unden «atomsuz dövlətlər klubu» («Unden planı») təklifi ilə 
çıxış etdi. İsveç ABŞ-ın Hind-Çində təcavüzünə qarşı çıxdı. 
Vyetnamda sülh uğrunda mübarizəyə həsr edilmiş Stoklholmda 
beynəlxalq konfrans keçirildi. 1969-da o Vyetnamla diplomatik 
münasibətlər yaratdı. İngilisdilli olan ölkələrə 500 milyon kron 
kömək etdi.
İsveç XX əsrin 70-ci illərində. 70-ci illərin əvvəllərində 
İsveç iqtisadiyyatında böhran öz təzahürlərini göstərməyə 
başladı. 1975-1977-ci illərdə sənaye istehsalı 8,5% azaldı. 
Böhran daxili bazar üçün işləyən sənaye sahələrinə daha çox 
toxundu, istehsal aşağı düşdü, xüsusi metallar istehsalı azaldı. 
Ancaq 70-ci illərin sonunda canlanma baş verdi. İqtisadi 
vəziyyəti yaxşılaşdırmaq üçün hökümət bir sıra sosial tədbirlər 
gördü. 1971-ci ildə 40 saatlıq iş həftəsi haqqında, əməyin 
mühafizəsi və məşğulluq təminatı haqqında qanun verildi. 
Sənayenin inkişafı üçün 1962-ci ildə 60 mlrd kron pensiya 
fondundan vəsait ayrıldı. 
İqtisadi çətinliklər siyasi sabitliyə də təsir göstərdi. 
Ölkəyə rəhbərlik üstündə burjua partiyaları ilə sosial-
demokratlar arasında mübarizə kəskinləşdi. 1973-cü il riksdaq 
seçkilərində burjua partiyaları səslərin yarısını aldılar. Sosial-
demokratlar hakimiyyətdə qalsalar da, bu və ya digər islahatın 
fəal həyata keçirilməsini təmin edə bilmədilər. İsveçin sol 
dairələri bu şəraitdə yeni mütərəqqi islahatlar təklifi ilə çıxış 
etdilər.
1975-ci ildə İsveçdə yeni Konstitusiya qəbul edildi. 
Riqsdaqın rolu artırıldı. Riqsdaqa əhali tərəfindən üç ildən bir 
349 deputat seçilirdi. Ölkə əhalisinin 18 yaşdan yuxarı hamısı 

---

332
seçə və seçilə bilərdi. Siyasi partiyalar riksdağa öz 
nümayəndələrini göndərmək üçün ölkə seçicilərinin 4%-nin, 
seçki dairələrinin isə 12%-nin səsini almalı idlər. Riksdaq baş 
naziri təyin edir və azad edirdi. Dövlətin başçısı olan kral əməli 
olaraq heç bir siyasi hakimiyyətə malik deyil. 1973-cü ildən 
İsveç kralı XVI Karl Qustavdır. Bütövlükdə Konstitusiya 
burjua-demokrat xarakteri daşıyırdı. 
70-ci illərin II yarısında ölkədə şərait dəyişildi. 1976-cı 
ilin sentyabrın 19-da burjua partiyaları riksdaqda əksəriyyət yer 
tutdular (180 yer). Sosial-demokratlar müxalifətə keçdilər. 
1976-cı ilin oktyabrın 8-də Mərkəz partiyasının sədri T.Feldin 
üç burjua partiyadarının nümayəndələrindən ibarət hökumət 
təşkil etdi. 
Sosial-demokratların məğlubiyyətinin səbəbi onların 
vergi siyasətləri və xalqın AES tikintisindən narazılığı idi. 18-
20 yaşlı seçki hüququ olan gənclər də burjua partiyalarının 
təsirinə düşərək sosial-demokratları «xüsusi təşəbbüsü 
sıxışdırmaqda» təqsirləndirdilər. Lakin burjua hökumətinin də 
mövqeyi möhkəm deyildi. 1977-də ildə hökumət antiböhran 
təklifi irəli sürdü, vergilər artdı, kronun 2 dəfə bərpası getdi. 
Sahibkarlardan alınan vergi isə azaldıldı. Bu əslində «kəmərləri 
bərkitmək» siyasəti idi. Bu siyasət sol qüvvələrin narazılığına 
səbəb oldu. 70-ci illərdən ölkədə fikir müxtəlifliyi gücləndi. 
70-ci illərdə İsveç beynəlxalq gərginliyinin zəifləməsini 
müdafiə etdi. 1972-ci ildə o, ADR-lə, 1973-də SSRİ ilə 
diplomatik münasibətlər yaratdı. NATO-ya girmədi, lakin ona 
daxil olan ölkələrlə əməkdaşlıq etdi. 1977-ci ildə İsveç BMT-
nin atom silahlarının bütün sferada sınaqdan keçirilməsinə 
qarşı çıxan müqayilə layihəsini bəyəndi. 1978-ci ildə İsveç 
ABŞ-ın neytron bombasını Avropada yerləşdirmək təklifinin 
qəti əleyhinə çıxdı.
İsveç XX əsrin 80-90-cı illərində. 80-ci illərin 
əvvəllərində ölkədə vəziyyət yenidən pisləşdi. Xarici borclar 
artdı, inflyasiya, məşğulluq problemi kəskinləşdi. Burjua 

---

333