Microsoft Word s?may?kitab?sas doc

partiyası və Əmək Partiyasının nüfuzu güclü idi. Katolik fəhlə 
hərəkatı həmkarlar birliyi də fəhlələr arasında böyük nüfuz 
qazanmışdı. Ölkədə çıxan qəzetlərin 30%-i katoliklərin 
nəzarəti altında idi. Katolik xalq partiyası daxili siyasətdə 
xüsusi mülkiyyəti müdafiə edir, əməklə kapitalın əmək-
daşlığına çalışırdı. Xarici siyasətdə katoliklər Qərbi Avropa ilə 
inteqrasiyanı və NATO-nu dəstəkləyirdilər. 
Ölkənin siyasi həyatında ikinci nüfuzlu partiya olan 
Əmək partiyası daxili həyatda «demokratik sosializm» tərəfdarı 
olduğunu göstərir, xarici siyasətdə isə katoliklərin siyasətini 
müdafiə edirdi. 
1957-ci ildə baş verən iqtisadi böhranla əlaqədar olaraq 
V.Dreys hökuməti xərcləri azaltdı, sənaye quruculuğunu ixtisar 
etdi, vergiləri artırdı. Liberallar Xalq partiyasına daxil oldular. 
1957-ci ildə Pasifist sosialist partiyası yarandı ki, o öz 
tərkibində Əmək partiyasının tərkibindən çıxan sosialistləri və 
pasifistləri birləşdirirdi. O, müharibə, silahlanma əleyhinə çxıır, 

---

363
NATO-dan Niderlandın çıxmasını tələb edir, müstəmləkəçiliyi 
pisləyirdi. 
Ölkənin daxili həyatı tez-tez hökumət kabinetlərinin 
dəyişməsi ilə səciyyələnirdi. 50-ci illərdə hakimiyyətdə Katolik 
xalq partiyası və Əmək partiyasının koalisiyalı hökuməti 
dururdu. 1958-ci ilin dekabrından hökumətə KXP-nin sədri 
Yan Eduard de Kuay başçılıq etməyə başladı. Hökmətin 
tərkibinə həmçinin demokratiya və azadlıq uğrunda mübarizə 
aparan Xalq partiyasının, əksinqilabi partiyaların, Xristian 
tarixi ittifaqının nümayəndələri də daxil oldular. 
1967-ci ilin aprelin 5-də katolik de Yonqun başçılığı 
altında təşkil edilən koalision hökumətə KXHP, liberallar, ƏP 
və XTİ-nin nümayəndələri də daxil oldular. 1969-cu il par-
lament seçkilərindən sonra dörd partiyanın nümayəndələrindən 
təşkil edilmiş hökumətə yenə də de Yonq başçılıq etdi. 
Ölkənin sürətlə silahlanmaya cəlb edilməsi 
zəhmətkeşlərin həyat səviyyəsinə mənfi təsir göstərirdi. 50-ci 
illərdə əmək haqlarından tutulan verigi 2,5 dəfə artdı. Dolayı 
vergilər də çoxaldı. 1967-ci ildə ölkədə 100 min işsiz var idi. 
Əmək haqlarının yüksəlməsi uğrunda fəhlə sinfinin mübarizəsi 
gücləndi. 1964-1966-cı illərin mübarizəsi hökuməti fəhlələrin 
əmək haqlarını orta hesabla 42% artırmağa məcbur etdi. 
Ölkədə antimüharibə hərəkatı da artdı. 
Xarici siyasətdə Niderland hökuməti digər ölkələrlə 
iqtisadi, siyasi, ticarət əlaqələri genişləndirməyə və möhkəm-
ləndirməyə çalışırdı. O, Qərbi Avropa ilə inteqrasiyaya daha 
çox diqqət yetirirdi.
ABŞ meylli istiqamət Niderlandı «soyuq müharibə»də 
fəal iştiraka cəlb etdi. Silahlanmaya çəkilən xərclərə görə Ni-
derland NATO-da 4-cü yerdə dururdu. 1960-cı ildə onun hərbi 
büdcəsi 2 mlrd. hulden təşkil edirdi. 1966-cı ildən Mərkəzi 
Avropada NATO-nun Silahlı Qüvvələrinin komandanlığının 
ştab-qərargahı Niderlandın ərazisində yerləşirdi. 

---

364
Bununla belə, Niderland hökuməti 1962-ci ildə Qərbi 
İrianaın İndoneziyaya verilməsi haqqında sazişi, 1968-ci ildə 
atom silahının yayılmaması haqqında müqaviləni imzaladı. 
1970-ci ildə isə təhlükəsizlik və əməkdaşlıq məsələlərinə həsr 
edilmiş Ümumavropa müşavirəsinin çağrılması ideyasını mü-
dafiə etdiyini bildirdi. Niderlandın sosialist ölkələri ilə 
münasibətləri yaxşılaşdı.
Niderland XX əsrin 70-ci illərində. 1970-ci ildə 
Niderlandda iqtisadi yüksəliş davam edirdi. Lakin tezliklə 
iqtisadi enmə müşahidə edilməyə başladı. 1970-1975-ci ildə 
Hollandiyanın ticarət donanması 20%-dən çox ixtisar edildi. 
1974-cü ildə inflyasiya artdı, energetika böhranı başladı, 
iqtisadi çətinliklər yarandı. Limburqda sonuncu kömür şaxtası 
bağlandı. 1975-ci ildə işsizlərin sayı 206 minə çatdı. 
Rotterdamın yük dövriyyəsi aşağı düşdü. 1975-ci ildə sənaye 
məhsulu 5% aşağı düşdü. 3.5 min firma iflasa uğradı. 70-ci 
illərin ikinci yarısında iqtisadiyyat zəif də olsa, inkişaf etməyə 
başladı. Ölkədə dövlət bölməsinin çəkisi artdı. Hollandiya 
kapitalının xarici ölkələrə müdaxiləsi genişləndi. 
Ölkənin siyasi həyatında sabitlik pozuldu. 1971 və 1972-
ci il parlament seçkiləri ölkədə Katolik Xalq Hərəkatı