www.ziyouz.com kutubxonasi
81
solmoqdadir. Birodari aziz, siz manim bu so‘zlarimdin xafa bo‘la ko‘rmangiz, zeroki, faqiringiz bu so‘zlarni bir yo‘sin kelish vajhidin yozib o‘tdimiz. Dunyo orzu-havas uyi derlar. Yuqorida bayon qiling‘anidek va o‘zlari bilganlaridek, ayniqsa qudachalarining dunyoga kelib kutkani shu yolg‘iz o‘g‘ulning orzu-havasidir. Janoblari bul ishka haq berurlarmi, yo‘qmi, ammo azizlarning ruxsatlarini olmasdanoq Otabekni Toshkanddan ham taalluqdor qilmoqchi bo‘lib, bul ma’niga ba’zi harakatlarini qilib qo‘ygan erdik. Ammo bizlarning bul ra’yimizga o‘g‘lingiz qarshi tushib harchand rad qilsa ham nihoyatida onasining so‘zini yerda qoldirmasliq uchun qabul qilg‘an erdi. Ammo bul to‘g‘risidag‘i siz janoblarining ruxsatlaringiz ba’dida javob bermakchi bo‘lib, xizmatlariga ketkan erdi. Siz hurmatlular bul ma’nini savob toparsizlarmi-yo‘qmi, bu jihati yana marhamatlaringizga bog‘liqdir. Bu maktubni yozishdan qasdimiz shulkim, Otabekning u ikkinchi taalluqqa aslo ra’yi bo‘lmay va yana sizlarga aytmay bul tarafda bizlarni xijolat chekdirib qo‘yarmi, deb o‘yladiq. Burodari kiromi, siz dunyo ko‘rgan bir kishisiz, onasining bu talabini xo‘b mulohaza qilib ko‘ringiz, bu to‘g‘ridag‘i ra’yi o‘g‘lingizga qarag‘anda ham faqirlaricha sizlarda bo‘lg‘ani vajhidin albatta ko‘ndirishka sa’y va ko‘shish qilursiz, deb ishonamiz. Otabekning ikkinchi taalluqi to‘g‘risida kelin bolamizg‘a bildirilmasa xo‘b erdi. Bizlarning xursandchiliklarimiz yo‘lida Otabek bilan birga Toshkand tushib, o‘z qo‘llari bilan to‘yimizni o‘tkazishingizga ishonib Yusufbek hoji va qudachalari. 17-nchi savr oyida 1265-inchi hijriyada yozildi». Qutidor xatni o‘qub bitirdida, xotinig‘a qaradi. Oftob oyimg‘a bu xat muzlik suvga
sho‘ng‘utib olish ta’sirini bergan va o‘lturgan yerida sirra bo‘lib qotib qolg‘an edi. Otalar
uchun bundog‘ gaplar unchalik yomon ta’sir bermasa-da, xotinlarg‘a qanday asar qilishi
bilgulukdir. Oftob oyim uchun go‘yoki qizining birar aybi uchun bu ishka majbur
bo‘ling‘andek, Kumush esa endi eriga suyumsiz, ishdan chiqg‘an va burchakka tiqilg‘an
uvadadek bo‘lib ko‘rina boshlag‘an edi. Maktubni eshit-kan quloqlari yanglish
eshitkandek bo‘lar edi.
— Tag‘in o‘qub ko‘ringiz-chi...
Qutidor xotinining so‘zidan kuldi:
— Qaytarib o‘qishning foydasi yo‘q, xatning maqsadi san onglag‘andek, — dedi.
Oftob oyim boshi yanchilg‘an ilondek to‘lg‘andi:
— Qizim ustiga kundash?!
Qutidor qafaska yangi soling‘an qushdek urinmakka olg‘an xotinini bosmoq bo‘ldi:
— Ortiqcha urinma, ilgari haqiqatka tushun-chi...
— Haqiqati nimasi?
— Bunda gap bor.
— Nima gap bor?
— Agar bu ishda kuyavingning ham izi sezilganda edi, san emas man ham bu gapka
chidamas va qizim ustiga tushkan bu og‘ir masalani tinchlik bilan qarshi olmas edim.
Ammo bunda kuyavingning ishtiroki ko‘rilmay, shuning ila manim damim kesilib qoldi.
Hali uning qizingg‘a: «Mundan keyin Toshkand bormayman», deb aytkanini so‘zlab
eding-a?
— Yolg‘onmi, chinmi, — dedi Oftob oyim tilar-tilamas, — eshitkandek bo‘lg‘an edim.
— Eshitkandek bo‘lg‘an bo‘lsang ham bu so‘z chindir, — dedi qutidor, — nega desang,
xatining mazmunidan ham onglashiladirkim, bu ikkinchi uylanishka Otabek butunlay
qarshi bo‘lib, faqat bu gap qudala-ringninggina ishlaridir. Shuning uchun kuyavingning
uylanishini qizing ustiga chin ma’nosi bilan kundash deb bo‘lmaydir.
Oftob oyim kutmagan joyda qutidor tamoman Otabekni ikkinchi uylantirish tarafida
turib so‘zlar va o‘lganning ustiga chiqib tepar edi.