O’rta osiyoda paleografiya, epigrafika va me’morchilik tarixi

Registon maydonining me’moriy ansambli. 
Registon maydonida 
buyuk va noyob inshootlar
— 
Ulug'bek (1417-1420-yillar), Sherdor 
(I619-lb3b-yillar) madrasalari va Tillakori madrasa -masjidi (1646-1647-
yillar) barpo etilgan.
 
Ulug'bek madrasasi
 
ekspluatasya qilish davrida tashqi ta‘sirlar, zilzilalar 
va ichki janglar oqibatida jiddiy talofot ko'rgan. Tashqi gumbazlar, ikki minora va 
ko'pgina yashash xonalari vayron bo'lgan ko‘rinishi (1447- 1420-yillar). 
XVII asrda Samarqand hokimi Yalangto'sh Bahodir hashamatli binolar 
qurishga boshqa beklar bilan raqobat qilib, vayrona holatidagi Ulug'bek 
xonaqohi o'rniga Sherdor madrasasini
,
Mirzoyi karvonsaroy o'rniga 

---

Tillakori madrasa - masjidini qurdirgan. Tillakori va Sherdor madrasalari 
katta o'lchamlilik, pardoz ishlarining nozikligi bilan ajralib turadi.
Ulug'bek rasadxonasi. 
1428-1429-yillarda Samarqandda Ulug'bek 
rasadxonasi qurilgan
. 
Rasadxona binosi yo'qolib ketgan bo'lgan. Uni ko'p 
izlanish va mehnatlar evazida arxeolog Vyatkin 1908 -yilda topgan. Doira 
shaklidagi bu tarixiy inshootning diametri 46 m ni, balandligi 30 m ni 
tashkil etgan. Binoning asosini burchak o'lchagich (tik aylana) tashkil 
etadi. Aylananing radiusi 40,2 m, yoy uzunligi 63 m ga tengdir. 
Inshootning asosiy asbobi - Sektant meridian bo'ylab o'ta aniqlikda 
o'rnatilgan.
 
Ishratxona arxitekturaviy yodgorligi.
Rivoyatlarga ko'ra, bu inshootni
 
Amir Temur xotinlaridan biriga atab maqbara sifatida qurdirgan.
 
Maqbarani ko'rgani kelgan Amir Temur uni muhtashamligidan 
hayratlanib, mahbubasiga bu maqbara emas, balki shod-xurramlik uyi-
ishratxona bo'lishi lozim degan. Boshqa rivoyatlarga ko'ra, Bibixonim 
bunyod ettirgan. Maqbaraning nomi Ishratxona emas, Ashratxona 
(arabcha o'nta xonkli) degan fikr ham bor.