Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

 
 

---

140 
III BOB. KASBIY LAYOQAT TASHXISI 
3.1. “PROFESSIOGRAMMA” 
3.1.1. Professiogramma haqida tushuncha 
1920 yillarning ikkinchi yarmida rus psixotexniklari tez sur’atlarda 
kasbiy faoliyatning tamoyil va usullarini ishlab chiqdilar. Shu tadqiqotlarni 
umumlashtirishi 
natijasida 
psixotexnikada 
maxsus 
yondoshuv
professiografiyani shakllanishiga olib keldi. Bu yondashuvning mohiyati – 
kasblar tasviri umuman olganda professiografiyani oʻrganish, kasbning 
psixologik tavsifi va loyihalashtirishini oʻz ichiga oladi. 
Professiografiya 
- 
deganda kasblar va ularning bir – biridan farqlanuvchi ixtisoslar tomonidan 
inson oldiga qoʻyiladigan talablarni bayon qilish majmuasi tushuniladi. 
Professigrafiya – bu biror bir soha egasining shaxsiy hislatlariga, psixologik 
qobiliyatlariga,psixologik va fiziologik imkoniyatlariga qoʻyilgan talablarni 
oʻrganish usullari.
Professiografiya natijalari professiogrammada aks etadi, u mehnat 
sharoitlari tasviri, ishchi huquq va majburiyatlari, muhim kasbiy sifatlari 
shuningdek, 
sogʻligʻiga 
qarshi 
koʻrsatmalarni 
oʻz 
ichiga 
oladi. 
Professiogrammaning muhim tarkibiy qismi - psixogramma boʻlib, u 
mutaxassisning motivatsion, iroda va emotsional sohasining tavsifi 
hisoblanadi. Psixogramma - kasbning psixologik portreti boʻlib, u aniq kasbda 
dolzarb boʻlgan psixologik funksiya guruhi bilan namoyon boʻladi. 
Professiografiyada ma’lum mehnat jarayonini tashkil etuvchi ob’yektlar 
belgilari, mehnat sub’yekti, mehnat predmeti vazifalari, vositalari va sharoitlari 
oʻrganiladi. Professiografiyaning asosiy tamoyillaridan biri kasbiy faoliyatni 
oʻrganishda differensial yondashuv tamoyili hisoblanadi. 

---

141 
Bu 
tamoyilning 
mohiyati 
professiografiyaning 
aniq 
amaliy 
masalalarini echishga boʻysunishidir. 
Masalan, kasbiy konsultatsiya va 
kasbiy tanlov uchun shunday kasbiy 
muhim belgilarni ajratish kerakki, 
ular 
sinovdagilarning 
kasbiy 
layoqatiga koʻra farqlanishi lozim.