O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni Saqlash Vazirligi Toshkent Pediatriya Tibbiyot Instituti



Yüklə 266,83 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/7
tarix06.06.2020
ölçüsü266,83 Kb.
#31690
1   2   3   4   5   6   7
ТАРКАТМА 6 узб


Meditsina  modeli  – psixoterapiyaning eng  keng tarkalgan turi bo‘lib, chegaraviy buzilishlarda, 

narkologiyada, kasalliklarni oldini olishda va psixosomatik meditsinada/ xirurgiya, pediatriya, ginekologiya, 

onkologiyada qo‘llaniladi.  



Psixologik  model – psixoterapiya turi shaxs buzilishlarida kullanadi.Tarbiyaviy axamiyatga ega shaxs 

maqsadlariga karatilgan. Asosan psixolog va shifokor olib boradi. 



Pedagogik model – psixoterapiya turi pedagog va psixologlar tomonidan olib boriladi va o‘kuvchilarga 

tarbiya, qayta tarbiya, o‘kuv jarayonini kuchaytirish maksadida ko‘llanadi. 



Falsafiy model – psixoterapiya dunyokarashni shakllantirish, nima uchun bu dunyoga kelganimizni o‘z 

shaxsni anglashni, xayotda o‘z o‘rnini topishga qaratilgan. Psixoanalitik yo‘nalish va ekzistensial-

gumanistik yo‘nalishlar ko‘llaniladi. Psixolog va faylasuflar qatnashadi. 

Sotsial (politik) 

model  –  Turli  guruxlarni  boshqarishda  ko‘llaniladi.  Psixoterapevtlar  va 

psixolog,sotsiologlar katnashadilar.   



Nodifferensiallashgan (eklektik)  model- turli modellarning elementlari mavjud bo‘lib,keng qamrovli 

teoriya va amaliyotlar qo‘ llanadi. 

          Tibbiy aralashuv turlari: 

1.  farmakologik 

2.  xirurgik 

3.  fizikal (fizioterapiya) 

4.  psixoterapiya (psixologik) 

Psixoterapevtik aralashuv.Bu turdagi aralashuv o‘z maqsadi va tanlov turlariga ega uslublardan iborat.  

Psixoterapevtik aralashuv turlari: 

- psixoanalitik, 

- xulk-atvor, 

- tajribali (gumanisticheskiy). 

 Klinik-psixologik aralashuv xarakteristikasi. 

1) tanlov turi (metod);  

2) vazifalari (rivojlanishi, profilaktika, davo, reabilitatsiya);  

3) o‘zgarish xosil qilishda maqsadli oriyentatsiya;  

4) teoretik baza (teoretik psixologiya);  

5) empirik tekshiruv;  

6) professional tasirot. 

Usullari psixoterapevt tomonidan psixologik intervensiya tanlanadi. 

Tipik psixologik vositalar xisoblanadi: 

- muloqot,  

-trening (masala)  

- insonlar o‘rtasidagi aloka.  

Vazifalari klinik-psixologik intervensiya: 

- profilaktika,  

- davo,  

- reabilitatsiya  

- rivojlanish.  

Maqsadlari klinik-psixologik intervensiya o‘zgarishlar xosil qilishda yordam beradi. teoritik oriyentatsiya 

bilan bog‘langan xolda tasir o‘tkazadi. Klinik-psixologik intervensiya  bir  necha maqsadlarga 

karatiladi(masalan, Shaxs o‘z resurslarini rivojlantirishda, konkret masalalarni xal qilishda, auditoriyada 

o‘zini erkin tutishda, barcha qo‘rquvlarni bartaraf qilishda yordam beradi.)  



Teoretik asoslanish   klinik-psixologik  intervensiya  ilmiy psixologiyaning psixologik  teoriyalari  bilan 

bog‘liqdir.  



Empirik tekshiruv klinik-psixologik intervensiyaning foydaliligini o‘rganadi.  

Foydaliligini tekshiruv:  

- reprezentativ tanlov 

- konkret guruxni davolanishdan oldin va keyingi xolati 

- katamnestik tekshiruv (davolanishdan keyingi tekshiruv: yakin katamnez – 6 oy, kechki katamnez – 3-5, 

10-20 yil) 


33 

 

- tobe bo‘lmagan effekt  



Professional tasiri — klinik-psixologik intervensiyaning asosiy xarakteristikasi xisoblanadi. Puxta tayyor 

bo‘lgan mo‘taxassislar tomonidan olib boriladi (klinik psixolog, sotsial ishchilar tomonidan). 



Psixologik konsultatsiya. 

Klinik psixologik aralashuv turlari. 

Umumiy – profilaktik yordam qiyin xolatga tushib kolgan odamga muammoni xal qilish yo‘llaridan iborat.  

   Uch yondashuv: 

1). Muammoga karatilgan konsultatsiya-sabablarni analiz qilish va bartaraf etishdan iborat. 

2). Shaxsga karatilgan konsultatsiya – muammoni ichki sabablarini topi shva uni kelajakda bartaraf etishdan 

iborat. 

3). Resursga karatilgan konsultatsiya-muammoni xal qilishdagi resurslarni aniqlab beradi. 



Ishontirish – bemor fikrini o‘zgartira olgan xolda, malum darajada ongiga tasir qilish. 

qayta ishontirish (persuaziya) – trasformatsiya, almashtirish, o‘zgartirish orqali qo‘shimcha malumot 

natijasida ishontira olish. 



Sokratov  dialogi  Bemor tomonidan isbot talab qilinmaydigan fikr va muloxazalar majmuidan iborat. 

Sokratov dialogi psixoterapevtik usullardan tashkil topgan bo‘lib, ongni rivojlantirishga qaratilgan.  



Psixoterapiyaga ko‘rsatma.  

Bemor o‘tkazgan kasalliklariga qarab, psixologik faktorlar o‘rganib chiqiladi. 

Psixoterapiyaga ko‘rsatma kasallikni asoratlariga bog‘liq: 

- ikkilamchi nevrotizatsiya, psixotravmatik vaziyatlarda asosiy kasallikka tasir etadigan sabablar tufayli 

kelib chikadi.  

-  bemorning kasallikka bo‘lgan javobi, noadekvat javobi (anozognozik yoki ipoxondrik) psixoterapevtik 

usullarni korreksiyalashdan iborat.  

-  psixologik va sotsial-psixologik asoratlari. Og‘ir kasallik, bemorning sotsial statusi, kasallikka bo‘lgan 

javob reaksiyasi, oila va yashash sharoiti, bemorning o‘ziga va kasalligiga bo‘lgan baxosi, kizikishlari, 

mexnatga bo‘lgan munosabati, xulq-atvoriga bog‘liqdir.   

-  Uzoq davom etgan va surunkali kasalliklarda shaxsda dinamik transformatsiya, sensitivlik, bezovtalik

tasirchanlik, etiborga muxtoj bo‘lib qoladilar.  



 

 Psixoterapii vazifalari: 

1) Organizmning kompensator ish faoliyatini ishga solgan xolda, kasallik simptomlarini yengillashtirish. 

2) kasallik rivojlanishi va tuzalishi uchun, psixik omillarni o‘rganib chiqish. 

3) kasallikka nisbatan noto‘g‘ri munosabatni bartaraf qilish. 

4) o‘z-o‘zini boshqarish va insonlar bilan bo‘ladigian munosabatlarni to‘g‘ri tashkil qilish. 

5) medikamentoz davo kuchini oshirish. 

6)  psixogen asoratlar va yatrogeniya profilaktikasi. 

Psixoterapiyaning asosiy 3 yunalishi. 

Asosiy 

xarakteristika 

Psixodinamik 

yo‘nalish  

Xulq-atvor yunalishi 

Tajribaviy yo‘nalish 

Asosiy 


shikoyatlar  

Ongsizlikdagi 

birlamchi extiyojlar. 

Bezovtalik, 

qo‘rquv, 

vaxima 


Kaysarlik, 

tajanglik 

o‘zidan  

Patologiya 

konsepsiyasi 

 

Ongsizlik  va  ong 



orasidagi tafovut, bu 

birlamchi extiyoj va 

instinktlar 

bilan 


aqliy 

faoliyat 

jarayonigacha 

bo‘lgan tafovut 

Noto‘g‘ri tarbiya natijasida 

paydo  bo‘lgan  xulq-atvor 

ko‘rinishi 

 

o‘z imkoniyatlarini ishga 



sola  olmaslik,  men 

konsepsiyasining shaxsda 

buzilishi 

salomatlik 

konsepsiyasi   

 

Inson 



ichki 

muammolarini 

anglashi,  egoning 

iddan g‘olibligi 

Simptom mavjud emasligi, 

bezovta  va  vaximaning 

reduksiyasi 

Aktuallanish:  o‘z-o‘zini 

anglash, 

o‘z-o‘zini 

realizatsiyasi.shaxsini 

to‘liq anglab yetishi 



34 

 

o‘zgarish 



ko‘rinishi  

 

Chukur 



ichki 

o‘zgarish: 

intellektual-

emotsional 

bosqichda 

To‘g‘ridan-to‘g‘ri 

o‘rganish:  xulq-atvorning 

o‘zgarishi 

 

Tez  amalga  oshadigan 



tajriba: spontan ravishda 

tajribaning oshishi 

vaqtinchalik 

yondashuv 

va 

fokusirovka 



tarixiy:  o‘tmishga 

bog‘liq 


Tarixiy 

bo‘lmagan: 

ob’ektivlashgan xozir 

Anti tarixiy: Ayni paytda 

davo turi 

Uzoq va intensiv 

qisqa va nointensiv 

qisqa va intensiv 

terapevt 

vazifasi Ong 

osti 

jarayonlarini tarixini 



va manosini anglash 

Bezovtalikka 

sabab 

bo‘luvchi omillarga adaptiv 



maxsus  stimullar  ishlab 

chiqish 


qabul qilish  (psixologik, 

somatik, ruxiy) 

asosiy turlari 

Interpretatsiya: 

bog‘langan 

assotsiatsiya, 

simvolik 

ongsizlikning 

qarama-qarshiligi 

o‘rganish:  klassik  va  

operant  o‘rganma  xosil 

qilish 


 

Uchrashuv 

 

Davolash 



modellari  

Meditsina: vrach –

bemor- otg‘onasi-

kattalar  –  bola, 

terapevtik soyuz 

ilmiy 


(tarbiyaviy): 

o‘kituvchi-o‘kuvchi  yoki 

ota-ona va bola ko‘rinishida 

tarbiyaiy  ittifok  xosil 

qilinadi 

Ekzistensial:  odam  va 

odam yoki katta insonlar 

o‘rtasidagi ittifokchi 

davolashga 

munosabat 

Transferent 

(perenos) 

real 

bo‘lmagan 



munosabat  

Real, 


davolanishga 

ikkilamchi munosabat 

Real 

birlamchi 



munosabat 

 

terapevt o‘rni  



Interpretator –: qaror 

qabul 


qila 

olmaydigan 

maslaxatchi: 

barcha 


muammolarni xal qiladigan 

Fasimitator  (initsiator, 

yordamchi) 

 

Psixoterapevtik protseslar fazasi 

Faza 

Maksad 

Vosita 

Ko‘rsatma 

Diagnostik tekshiruv 

 terapevticheskogo metod 

muloqot/anamnez 

Shaxsiy va klinik testlar.Tibbiy 

tekshiruv 

 Terapevtik munosabat   Rollashgan struktura (terapevtik 

ittifok ishlab chiqish, pozitiv 

natijalar kutish, kasallikni qabul 

qilish) 

o‘zaro xurmat va empatiya 

Psixoterapiya qoidalarini tushntirish 

Terapevtik kontrakt 



35 

 

 terapevtik o‘rganma 



Sistematik kompetentlik (xuk-

atvor terapiyasi) 

Analiz va maqsad aniqlash 

(psixoanaliz) 

Restruksiyalash 

(suzlashuv 

psixoterapiyasi) 

Maxsus psixoterapevtik texnikalar, 

kuzatuv va analiz 

Terapiya 

natijasini 

baxolash 

Psixodiagnostik natijani baxolash, 

terapevtik  munosabat  formal 

nixoyasi  

Muloqot 


Diagnostik metodlar 

Terapevtik kontaktlar reduksiyasi 

 

Psixoterapiya va psixoterapevtik konsultatsiya xarakteristikasi 

Kategoriyasi  

Psixoterapiya  

Psixologik konsultatsiya 

Tasir vositasi va usuli 

Psixologik. 

Keng  arsenal  (barcha  turdagi 

psixoterapiya). 

  

Psixologik;  malumot  taqdim 



etish 

 

Maqsadlari 



Pozitiv  o‘zgarishlar  va  chuqur 

natija. 


Pozitiv 

o‘zgarishlar 

va 

xayotdagi  ijobiy  o‘zgarishlar, 



imkoniyatlarni ishga solish 

Funksiyalari 

Davo va reabilitatsiya. 

Rivojlanish va profilaktika. 

Teoretik asoslanish. 

Teoretik psixologiya. 

Teoretik psixologiya. 

o‘zgarishi 

Psixoterapiya  turini  bevosita 

o‘zgartirish. 

 

Muammoni  analiz  qilgandan 



sung,  konsultatsiya  ijobiy 

o‘zgarishlar olib keladi. 

Bemor erkinligi. 

 Psixoterapevt yo‘nalishi 

Erkinlik. 

 

Tasir davomiyligi. 



15 ta seansgacha.  

1 –5 konsultatsiya. 

 

Konsultatsiya qilish strukturasi. 

Etap  

Tarkibi  

1.  Muammolar 

tekshiruvi 

Konsultant kontakt o‘rnatadi (raport) bemor bilan ishonchga 

asoslangan: Bemorni diqqat bilan tinglab, maksimal ravishda 

tabiiylik, empatiya, etibor talab qilinadi. Bemorga axamiyatli 

bo‘lgan xolda verbal va noverbal xarakatlari yuz ifodasiga 

axamiyat beriladi. 

2.  Ikki  o‘lchamli 

muammo aniqlash 

Konsultant  bemordagi  emotsional  va  kognitiv  sferadagi 

muammolarni aniqlaydi. Muammo sabablari to‘g‘ri aniqlanib, 

uning yechimlarini topishga yo‘l ochiladi. Agarda muammo 

sababini ochishda kiyinchilik tug‘ilsa, kayta tekshiruv bosqichiga 

qaytiladi. 

3. 


Identifikatsiya 

alternativ. 

Bemorga  ochiq  savolllar  berish  natijasida  konsultant 

muammoning yanada ko‘prok yechim yo‘llarini bartaraf qilishga 

xarakat qiladi. Muloqot chog‘ida muammolarni yozma shaklda 

kog‘ozga tushirib olsa xam bo‘ladi. 

4. Rejalash. 

Konsultant tomonidan muammoning xal bo‘lishi mumkin bo‘lgan 

bir necha varianti tuzib chiqiladi, qaysi biri bemor uchun 


36 

 

foydaliligi kursatiladi. Bemorga xama muammolar xam xal 



bo‘lishi mumkin emasligi, bazi muammolar yechimiga vaqt talab 

etilishi, bazi muammolar insonni vaziyatga bo‘lgan munosabatini 

o‘zgartirishga qaratiladi. (rollashgan uyinlar, repetitsiya).  

5. Faoliyat. 

 

Konsultant  kliyentga  o‘zgartirilayotgan  vaziyat  doim  xam 



g‘alabaga olib kelmasligi va kichik mag‘lubiyatlar unchalik jiddiy 

yuqotish  emasligi o‘ktiriladi.  Barcha  xarakatlarni  yakuniga 

yetkazish kerakligi tushuntiriladi. 

6.  Teskari  bogliklik  va 

baxolash. 

Kliyent konsultant bilan maksadlarni aniqlab olishadi va olingan 

ijobiy natijasini baxolashadi. Agarda chuqurroq asorat kelib 

chiqsa, yana kayta oldingi stadiyalargi qaytiladi.   



 

Psixologik konsultatsiya. 

Asosiy talablar. 

1.  Konsultatsiya bemorga tanlov xuquqini beradi.  

2.  Konsultatsiya bemorni Yangi ko‘rinishdagi xulq-atvorga o‘rgatadi.  

3.  Konsultatsiya bemorni shaxs bo‘lib rivojlantiradi.  

4.  Konsultatsiyada bemordan javobgarlik talab qilinadi, erkinlik xuquqi beriladi. 

Bemorga erkin tanlov xuquqlari beriladi, uzi qarorlar qabul qiladi.  

5.   Konsultatsiya markazida bemor va vrach aloqalari xisoblanadi.   

 Psixologiko konsultatsiya maqsadlari. 

1. 


Sotsial qiyinchiliklarga qaramasdan bemorga yanada mazmunlirok yashashga o‘rgatish.  

2. 


qiyinchiliklar va qarshiliklarni yenga olishga o‘rgatish.  

3. 


qarorlar qabul qilishga o‘rgatish.  

4. 


Insonlar bilan munosabat ko‘rishga o‘rgatish.  

Shaxs o‘z imkoniyatlarini ishga solish.o‘z irodasi va imkoniyatlarini xayotiy qiyin vaziyatlarga 

moslashtirish va kengrok fikrlashga o‘rgatish. Tashqi nojuya tasirlarda o‘zini kontrol kila olishga o‘rgatish.

 

Individual psixoterapiya bu bemor va psixoterapevt aloqalariga asoslangan tashkillashgan tizimdan 

iborat.Asosiy ishtirokchisi psixoterapevt xisoblanadi. 

Individual psixoterapiyaning davolovchi faktoriga kiradi:  

- Bemor bilan psixoterapevt o‘rtasidagi yaxshi aloqa; 

- Psixoterapevtdan malum amaliy ko‘nikmalar olish  

- operant modifikatsiya, psixoterapevt tanqidi tufayli u yoki bu ko‘rinishda o‘zgarish;  

-  psixoterapevta tomonidan sotsial ko‘nikmalarga ega bo‘lish; 

 -  ishontirish va ko‘niktirish (aniq yoki yopiq);  

- Psixoterapevt ko‘rsatmalarini qaytarish. 

 Individual psixoterapevtik jarayonlar fazalarini ketma-ketligini belgilang: 

- ko‘rsatma; 

- terapevtik munosabat tuzish; 

- terapevtik ko‘nikma xosil qilish; 

- terapiya effektini baxolalash; 



 

Psixoterapevtni xarakteristikasi,: 

- ob’ektiv (yoshi, jinsi, etnik kelib chiqishi, terapevtik stili, psixoterapetik texnikasi); 

- sub’ektiv (shaxs va koping xususiyatlari, emotsional xolati, ishonchi, madaniyati, falsafiy terapevtik 

oriyentatsiyasi). 



Individual psixoterapiya o‘tkazilishiga qarab: 

qisqa muddatli va uzoq muddatli bo‘ladi.  

Psixoterapiya davomiyligi 20-40 tagacha seansni tashkil etsa, qisqa muddatli psixoterapiya deyiladi.  

Uzoq muddatli psixoterapiya psixodinamik(psixoanalitik) psixoterapiyaga kiradi,7-10 yilgacha xaftasiga 2-3 

martagacha seans olib boriladi. Davoni davomiyligi maummolar chuqurligiga bog‘liq.  



Terapiya tugallanish kriteriyalari

37 

 

- patsiyent simptomlarni kamayganligini sezadi;  



-  patsiyent o‘zidagi ximoya mexanizmlarini ishga tushganini seza boshlaydi;  

- patsiyent o‘zidagi reaksiyalarni boshqara boshlaydi;  

- patsiyent analiz qila olish xususiyati ishga tushib, ichki muammolarni xal kila boshlaydi.   

Psixoterapevtik kontakt quyidagi davolovchi komponentlardan tashkil topgan:  

- extiyojlar qondirilishi, 

-  tinglash,  

- emotsional qo‘llab-quvvatlash,  

- teskari aloqa, uz xissiyotlarini, kechinmalarini yuzaga chiqishi. Psixoterapevtik kontakt o‘zaro 

tushunishdan paydo bo‘ladi. Bemor bilan ishonchda qurilgan alokalardan tashkil topadi. Psixoterapevt 

bemorga xurmat bilan, tanqidlarsiz yordam beradi. 



o‘zaro  tushunish     psixoterapevt va patsiyent, verbal va noverbal so‘zlashuv vositalar yordamida aloqa 

o‘rnatadilar. Noverbal –Bu vrachning poza, mimika, jest,intonatsiyalari.    



 Empatik  aloka- ishonchli, xurmat va muloyimlik Bilan qilingan muomala. Malum masofadagi to‘g‘ri 

murojaat. 



 Emotsional neytral- Sovuq xolda bemor bilan masofa saqlagan xolda, intonatsiyalarsiz qilingan murojaat.  

2 turdagi kontakt tafovut mavjud: boshqarish va sheriklik.  

Boshqarishga asoslangan turida klassik bemor va vrach aloqalari o‘rnatiladi. Bunda vrach dominant shaxs 

bo‘lib, javobgarlik va bemorni taqdirini o‘z bo‘yniga oladi. Vrachga o‘z taqdirlarini topshirib quyadilar.   

Sheriklik noavtoritar xamkorlik xisoblanib, bemor o‘zini erkin tutgan xolatda barcha qaror va o‘zgarishlarni 

qabul qilishda aktiv ishtirok etadi.. 



Guruxli psixoterapiya  

Guruxli psixoterapiyada - Davolash maqsadida gurux dinamikasi xisobga olinadi. 

Teoretik maqsadda qo‘llanadi. Insonlar o‘rtasidagi munosabat tushuntirish ishlari olib boriladi.  



Gurux –chegaralangan (20), yoki 8-14 kishigacha bemorlar katnashadi. 

Gurux: 


Kichik – 10 tagacha odam 

o‘rta – 11 – 20 odam 

katta – 21 – 30 odam 

Psixoterapevt normalari: 

1) Emotsional kirishuvchanlik va bemor qabul qilish. Vrach bemorni tanqid qilishi, ayblashi mumkin emas. 

Bemorga o‘z mustaqil fikri borligi, u boshqalarga o‘xshamasligi, aloxida individual insonligi tushuntiriladi. 

2) 


Autentlik – tabiiylik. Vrach avval o‘zi xaqida boshlash kerak. Bemorga menda xam shu xolat bo‘lgan 

deb o‘ktirgan xolda psixotravmatik xodisadan chiqarish kerak. 

3) Empatiya – birgalikda achinish, bemorni tushunish. 

4) Vrach xaqiqatan achinayotganini ko‘rsatish kerak. 

 

Tushunchaning manosi – gurux dinamikasi. Agar bu bo‘lmasa, effekt bo‘lmaydi. Gurux dinamikasi – 

spetsifik jarayon xisoblanadi.  

1-faza – adaptatsion faza birinchi 5-7 kunlari. Xal qiluvchi pozitsiya (shu yerda va xozir) 

2-faza - frustratsion tajanglik, xarakat va toliqishni ko‘payishi natijasida 1-3 kungacha davom etadi. Bu xolat 

guruxga Yangi bemor ko‘shilganda sodir bo‘ladi. 

3-faza - konstruktiv, davo fazasi 7-10 kungacha bo‘ladi. Xar bir bemor uz kechinmalari bilan guruxda 

bo‘lishadi, uz taassurotlarini aytishadi. 

4-faza - realizatsion «usha yerda va ushanda». Yangi xulk atvor modellari suriladi, bu esa 5-7 kun davom 

etadi. 

Sanogen (davo) faktorlari, guruxda rezultat beradigan. 

1. umumiylik xissi, men va biz tushunchasining ortishi, egotsentrizm yani o‘z xisiyotlarining kamayishi. 

2.  empatiya xissi, davo effekti oshishi uchun, bemor kechinmalarini xis qila bilish. 

3. bir-birlari bilan tanishlikni bo‘lmasligi (ular na tanish na qarindosh). 



 

 

 

38 

 

Guruxli psixoterapiyaning davo kursatish mexanizmi. 



1.  Informatsiya uzatish – qiskacha psixologik «likbez», informatsiya bilvosita psixoterapevt tomonidan 

qo‘shiladi (psixika va somatika) 

2.  universallik  kechinmalar  –  nevrotik  egotsentrizm kamayadi,  yani  bemorlar  bir-birlaridagi 

kechinmalari Bilan almashinib o‘z muammolari birgina ularda mavjud emasligiga ishonch xosil qiladilar. 

3.  umid uyg‘otish – ochiq guruxlardagi mashg‘ulotlarda bemorlarda bo‘layotgan o‘uzgarishlarni ko‘rib, 

bemorlarda umid uyg‘onadi. 

4.  altruizm –o‘z-o‘ziga bo‘lgan baxo ko‘tariladi, insonlar bir-birlariga yordam berayaptilarmi, demak 

men xam kimgadir yordam bera olaman degan xulosaga keladilar. 

5.  Birlamchi oilaviy guruxda korreksiyali rekapitulyatsiya – barcha oila ozolari bilan birga ishlaganda 

paydo bo‘ladi. 

6.  insonlararo o‘rganish – guruxdagi bemorlarda kuzatilayotgan pozitiv o‘zgarishlardan ishonch 

kuchayib boradi 

7.  imitatsiya – taqlid qilish. 

8.  gurux inoqligi – korreksiyalaydi, psixoterapiya samaradorligini oshiradi 

9.  katarsis – emotsional reaksiya, soflanish. 

10. interpersonal tasir–guruxli terapiyaga xos. 



 

Psixoterapevtik gurux boshqaruv turlari. 

1.  Avtoritar – direktiv, psixoterapevt lider, u guruxni boshqaradi. 

2.  Demokratik – kollegial, barcha muammolar psixoterapevt bilan maslaxatlashgan xolda xal qilinadi. 

3.  Liberal – psixoterapevt gurux qatnashchisi bo‘lib xisoblanadi. 

 

Guruxli psixoterapiyaning asosiy usullari. 

1.  Guruxli diskussiya (verbal): 

- interaksion oriyentatsiya (guruxli dinamika analizi) 

- biografik (biografik individ analizi) 

- tematik (mavzu analizi) 

2.  Psixodrama (verbal). 

3.  Psixogimnastika (noverbal) – asosiy vosita-xarakat aktivligi, mimika. 

4.  Proyektiv rasm (noverbal). 

5.  Muz koterapiya (noverbal). 

 

Guruxda uzini tutish 



Uzini tutishga karab taplarga bulinadi  Sharxi  

Kuchsiz shaxs  

Individual oriyentirovka  yaxshi  rivojlangan. 

Mustaqil ko‘yilgan xolda vazifalarni fakatgina 

o‘zi yakkalikda xal eta oladi.  

                                                                                                                             

Kuchli shaxs 

o‘z xoxshi  bilan  buysinishga rozi.  Taxlid 

qilishga  moil  bo‘lgan  shaxs.  Guruxdagi 

quyilgan vazifalarni faqatgina guruxdagi kuchli 

bo‘lgan odam bilan maslaxatlashib bo‘lgandan 

keyingina qaror qabul qiladi. 

Lidirlikka moil shaxs 

Individ  guruxda  sardorlikka  moilligi  bor. 

Optimal xolat  faqatgina guruxdagi a’zolarni 

o‘ziga bo‘ysuntira olgandagina xosil bo‘ladi.  

Xamjixatlikka moil shaxs 

 Individum muammolarni faqatgina gurux bilan 

maslaxatlashib,  keyin  bir  karorga  keladi. 

Agarda qarashlar to‘g‘ri kelmasa gurux bilan 

maslaxatlashib,  keyin  bir  qarorga.  Agarda 

karashlar to‘g‘ri kelmasa gurux a’zolari bilan 

kushilib ish to‘tadi.  

 


39 

 


Yüklə 266,83 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin