Pedagogs international research journal

“
PEDAGOGS
”
 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-27, Issue-1, February - 2023
 
28
topshiriqlar bilan ishlashga mo‘ljallangan amaliy mashg‘ulotlar, laboratoriya ishlari 
hamda mustaqil bajarishga va ijodiy, kreativ fikrlashga undovchi amaliy topshiriqlar 
bilan ishlashni yosh avlod ongiga singdirish biologiya fani 
o‘qituvchisi oldidagi asosiy 
vazifalardan biri sanaladi.
Biologiya fanidan milliy o‘quv dasturida umumiy o‘rta ta'lim tizimi
da 
o‘quvchilarda 
fanga oid kompetensiyalar bilan birgalikda tayanch kompetensiyalar 
shakllantirilishi belgilab berilgan. Tabiiy fanlari orqali o‘quvchilarda tayanch 
kompetensiyalarni shakllantirish ular o‘zlashtirgan bilimlari asosida egallagan 
ko‘nikma va
malakalarini turli vaziyatlarda qo‘llay olishga qaratilishi maqsadga 
muvofiq xisoblanadi.
Jumladan, kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirishda davlat tili, horijiy 
tillarni o‘zlashtirishda mustaqil, ijodiy fikrlash, yozma va og‘zaki ravon bayon etis
h 
malakalarini shakllantirishda tabiiy fanga oid atamalarni to‘g‘ri talaffuz qilish, izohlab 
berish hamda erkin muloqot qilishga o‘rgatish zarur. 
Fanlarni o‘qitishda 
axborot bilan ishlash kompetensiyasini samarali 
rivojlantirish imkoniyatlarini kengaytiruvchi zamonaviy axborot-telekommunikatsiya 
vositalaridan muntazam foydalanish zarur. Bunda o‘quvchilarni fanga oid axborotlarni 
turli manbalardan izlash, tahlil qilish va axborot havfsizligiga rioya qilgan holda 
axborot vositalari bilan ishlash ko‘nikmalari
ni shakllantirishda mobil qurilma (telefon, 
planshet va boshqa gadjetlar) lardan foydalanish tavsiya etiladi. 
O‘z
-
o‘zini rivojlantirish kompetensiyasini shakllantirishda umuminsoniy 
fazilatlariga ega bo‘lish, Vatanni sevish, huquqiy, iqtisodiy bilimlarga ega bo‘lish, 
yangiliklarga intilish va o‘zlashtirgan nazariy bilimlari asosida mustaqil qaror qabul 
qilishga, jamiyatda ro‘y berayotgan progressiv va innovatsion o‘zgarishlardan 
xabardor bo‘lish hamda ulardan kundalik hayotda foydalana olishga o‘rgatish zar
ur. 
Ijtimoiy-emotsional va fuqarolik kompetensiyasini shakllantirishda fuqarolik 
burch, ijtimoiy va siyosiy rivojlanish, favqulodda vaziyatlar, ekologik muammolar 
haqida bilimlarga ega bo‘lish hamda badiiy va san'at asarlarini tushunish hamda ularni 
asrashda tashkilotchilik xislatlarini rivojlantirishdan iborat. 
Hozirgi ilm-fan, texnika va sanoat jadal rivojlanayotgan, ijtimoiy, ekologik holat 
munosabatlari o‘rganilib borilayotgan vaqtda maktablarda biologiya fanini mazmun 
jihatdan yangicha o‘qitish (STEAM 
yondashuvi) ham zaruriyat, ham zamon talabidir. 
Biologiya fanining ahamiyati uning fan-texnika va texnologiya taraqqiyotida, 
ishlab chiqarish sohalari va kundalik hayotda tutgan o‘rni bilan belgilanadi. Umumiy 
o‘rta ta’lim maktablarida biologiya fanini o‘qitish o‘quvchilarning hayotiy tasavvurlari 
bilan amaliy faoliyatlarini umumlashtirish orqali biologik bilimlarni amalda qo‘llay 
olish salohiyatini shakllantirish va rivojlantirishdan iborat. Biologiya fanini o‘rganish 
natijasida suvning inson va hayvonlar uchun ahamiyati, suvni behudaga isrof qilmaslik 
zarurligi, inson bilan tabiatning bog‘liqligi, ovqatlanish gigienasi, jonli va jonsiz tabiat, 

---