Pedagogs international research journal

Botanik tavsifi: 
Oq goʻng qoʻngʻizi (
lot. Coprinus comatus) 
—
Agaricaceae 
oilasiga Coprinus 
turkumiga mansub qoʻziqorin. Oyog’ining balandli
gi 5-15 sm gacha, 
ba'zan 20 sm gacha, diametri 5-10 sm gacha, yosh qo'ziqorinda qalpoqchasi 
silindirsimon, keyin tor qo'ng'iroq shaklida bo'ladi. Rangi oq, kulrang yoki jigarrang. 
Yuzasi tolali taramlar bilan zich qoplangan. Eti oq, yumshoq, ta'mi va hidi yo'q. Yosh 
qo'ziqorinlarda ularning rangi oq rangga ega, keyin ular pastdan pushti rangga aylana 
boshlaydi, keyinchalik ular shlyapa bilan qora suyuqlikka aylanadi (avtoliz), unda 
ko'plab sporalar mavjud 
bo’ladi
. 
Spora kukuni qora rangda, sporalari 12×8 m
km, 
ellipssimon, teshiklari bor. Bu organik o'g'itlarga boy mayin tuproqlarda, yaylovlarda, 
sabzavot bog'larida, tomorqa
larda o’sadi
. Yoz fasli 
–
kuz faslida uchraydi. May 
oyining boshidan oktyabr oyining oxirigacha meva beradi. Mamlakatimizda deyarli 
hamma joyda uchraydi. Uni yig'ishdan keyin 1-2 soatdan kechiktirmasdan qayta 

---

“
PEDAGOGS
”
 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-27, Issue-1, February - 2023
 
34
ishlash kerak, chunki avtoliz reaktsiyasi hatto muzlatilgan qo'ziqorinlarda ham davom 
etadi. Uni iste’mol qilishdan oldin qaynatib istemol qilish lozim.
Faqat yosh 
qo’ziqorinlarni iste’mol qilish mumkin. Go'ng qo'ng'izi qo’ziqorinlarini boshqa 
qo'ziqorinlar bilan aralashtirish ham tavsiya etilmaydi. 
1-rasm. Coprinus comatus (O. F. Mill.) Pers. 
Sistematikasi: 
Zamburug’lar dunyosi
-Fungi 
Basidiomitsitlar bolimi-Basidiomycota 
Agarikomitsitlar sinfi-Agaricomycetes 
Agariks qatori-Agaricales 
Agariks oilasi-Agaricaceae 
Koprinus turkumi- Coprinus Pers. 
Tur- Coprinus comatus (O. F. Mill.) Pers. 
Go'ng qo'ng'izi yoki Coprinus (lat. Coprinus) - champignon oilasiga 
(Agaricaceae) mansub qo'ziqorinlar turkumi H. Person tomonidan tavsiflangan. 20-
asrning birinchi yarmida Coprinus Coprinaceae oilasining turkumiga aylandi, Ular
meva tanalar tuzilishining ba'zi xususiyatlari va ekologiyasida o'xshash yana bir nechta 
avlodlarni o'z ichiga oldi[5; p.192]. 
Filogenetik tadqiqotlar 20-asr oxiridagi Coprinus turkumining geterogenligini 
aniqladi. Koprinus turkumining ko'p turlari Psathyrellaceae oilasining Coprinellus, 
Coprinopsis va Parasola avlodlariga ko'chirilgan, qolganlari Agariaceae oilasiga 
tegishli deb hisoblanadi, Person turkumni tarkibi faol ravishda qayta ko'rib chiqqgan. 
Ainsworth va Bisbining qo'ziqorinlar lug'atining 10-nashrida (2008) turlarning soni 
taxminan 10 ta; 2010 yilgi nazorat ro'yxatiga ko'ra [7; p.169 ], turlar soni 25 ga yaqin. 
Meva tanasi qalpoqsimon, markaziy poyasi bilan, asosan kichik va o'rta kattalikda, 
ba'zi turlarida kata boladi. Qopqoq qo'ng'iroq shaklida, konus yoki konveks shaklda, 
kamdan-kam hollarda tekis ochiladi. Sirti yalang'och bo'lishi mumkin, ko'pincha 
yoriqlar bilan qoplangan. Qopqoqning eti yupqa go'shtli, ba'zan deyarli yupqa, oyoqlari 
tolali. Poyasi silliq, silindrsimon, cho'zilgan, odatda ichi bo'sh. Gimenofor 

---