Proqramlaşdırma

? Operatoru

C# - ın ən maraqlı operatorlarından bri də ? operatorudur. Bu operatora üçlü operator da deyilir. Çünki, operator üç ədəd operand tələb edir. Bu operator ―əgər – onda- əks halda‖ kombinasiyasına alternatif yaradılıb. ? operatorunun ümumi sintaktik şəkli aşağıdakı kimidir:
Ifadə1 ? ifadə2 : ifadə3;
Burada ifadı1 bool tipində bir ifadədir. Əgər bu ifadə true qiymətinə malikdirsə, onda ? operatorunun nəticəsi ifadə2 olur, əks halda nəticə ifadə3 olur. Bir proqram nümunəsinə baxaq. Bu proqramda -5 -dən 5 - ə qədər dövr qurulacaq və hər bir aradakı ədədə, 100 ədədinin bölünməsindən alınan nəticə ekranda əks olunacaq. [-5 ; 5] parçasında 0 ədədi də yerləşdiyi üçün sıfıra bölmənin qarşısını ? operatorunun ifadə1 şərti ilə alaq. Beləliklə proqram aşağıdakı kimi olacaq:
using System; class Soft
{
public static void Main()
{
int netice;
for (int i = -5; i <= 5; i++)
{
netice = i != 0 ? 100 / i : 0; Console.WriteLine("100 / " + i + " = " + netice);
}
Console.ReadKey();
}
}
Bu proqramın nəticəsi aşağıdakı kimidir:

Bu proqramda

netice = i != 0 ? 100 / i : 0;
sətrinə fikir verin. Bu sətrin mənası belədir: ―Əgər i sıfırdan fərqlidirsə, onda netice dəyişəninə 100 / i ifadəsini mənimsət, əks halda netice dəyişəninə 0 mənimsət‖. Yəni buradakı 0, bizim təyin etdiyimiz ixtiyari qiymətdir, sadəcə i sıfır olduqda 100 / i ifadəsinin hesablanmamağı üçün (çünki hesablansa xəta verəcək), 100 / 0 ifadəsinə
―boş‖ qalmasın deyə 0 mənimsətdik.

Operatorların Öncəlik Sırası

Mən 4- cü sinifdə oxuyurdum (2004 –cü il), ilik ortalarına yaxın sinif rəhbərimiz bizə riyaziyyat dərsində mötərizələr daxil olan ifadələri keçdi. Onun bu sözləri hələ də yadımdadır: ―Uşaqlar, birinci vurma, bölmə hesablanır, sonra toplama və çıxma. Əgər misalda mötərizə varsa, əvvəlcə mötərizənin içi hesablanır‖. Bu qayda riyaziyyatın ən fundamental qaydası olduğu kimi, proqramlaşdırmada da belədir. Yəni, müxtəlif operatorların daxil olduğu bir ifadədə əvvəlcə mötərizənin içi hesablanır, sonra *, / operatorlarına aid hissələr hesablanır. Məsələn,
int eded = 5 + 2 * 10; ifadəsinin nəticəsi ilə, int eded = (5 + 2) * 10;
ifadəsinin nəticəsi çox fərqlidir. Birinci ifadə 2 ilə 10 ədədinin hasilini hesablayır və üzərinə 5 əlavə edir, beləliklə cavab 25 olur. İkinci ifadədə mötərizə üstünlük təşkil etdiyi üçün, əvvəlcə 5 ilə 2 cəmlənir, alınan nəticə 10 ədədinə vurulur, beləliklə, nəticə 70 olur.
C# - da operatorların öncəlik sırası, yüksəkdən alçağa doğru aşağıdakı kimi yazıla
bilər.
Ən yüksək: () []
! ~
* /
+ -
< >
== !=
&
^
| &&
||
?:
=
Ən aşağı
BÖLMƏ 4. PROQRAM KONTROL