Rejalashtirish va Informatsiya – komnunikatsiyali texnologiyalarining qurish tarmoqlari

11. Tarmoqda serverni tanlash. Server konfiguratsiyasi.
OSni tanlash. Installyatsiya jarayoni.

Yana bir muhim masala – kompyuterlarni tanlash. Agar ishchi stansiyalar yoki ajratilmagan serverlar uchun korxonada bo‘lgan kompyuterlarni ishlatilsa, bunda ajratilgan serverni tarmoq uchun maxsus sotib olish yaxshiroq. Agar bu katta tezlikda ishlaydgan mахсусlаshtiрilgаn kompyuter-server bo‘lib, tarmoqning o‘ziga xos ehtiyojlarini hisobga olgan holda loyihalashtirilgan bo‘lsa yaxshi (bunday Serverlar barchi yirik kompyuter ishlab chiqaruvchilar tomonidan tayyorlanadi).

Serverlarga talablar quyidagicha:
 eng tez ishlaydigan protsessor (yoki bir nechta protsessorlar).
 katta xajmdagi operativ xotira (64-128MS Dan kichik bo‘lish kerak emas). Bu protsessorning tez ishlashidan ham muhumroq, chunki disk axborotlarni keshlashini unumdorlikroq ishlatishiga imkon yaratadi.
 katta hajmdagi tezkor qattiq disklar. Serverga ulangan har bir ishchi stansiyaga 200 Mb dan kam bo‘lmaganni hozir tavsiya etiladi, garchi ko‘p hollarda disk hududini kichikroq hajmi bilan kifoyala-nishi ham operatsion tizim bilan to‘g‘ri kelishi kerak (ya’ni OS bilan birga bo‘ladigan ular drayverlari drayverlar to‘plamiga kirishi zarur).
 video monitorlar, klaviyaturalar va sichqonlar serverning maj-buriy anjomlari hisoblanmaydi, chunki server, odatda, oddiy kompyuter rejimida hech qachon ishlamaydi.
ОС Windiws 2000 chizig‘ini tanlaymiz.
Windows 2000 Professional tizimi har qanday masshtabli tashkilotga stol ustida o‘rnatilgan va mobil kompyuterlar uchun mo‘ljallangan va ishchi ilovalar uchun Standart platforma sifatida Windows 95/98 ni аlmаshtirish kerak. Windows 2000 Professionalni loyihalash jarayonida quyidagi maqsadlar inobatga olingan:
 tizim bilan ishlashni soddalashtirish (Buning uchun odatlangan, ammo ancha modernizatsiyalangan intеrfеys Windows ishlatiladi, уndа yangi imkoniyatlari yeg‘ilgan (integratsiyalangan).
 Windows NT tizimlarni anonali ustunliklarini saqlash (ishonchlik unumdorlik va xavfsizlik).
 Windows 98 ning tizimga olib o‘tish (shu bilan birga ko‘p sоnli qurilmalarni qo‘llab-quvvatlashni ta’minot va Plug and Play texnologiyasini ham).
 oson konfiguratsiyalanadigan stolli tizimni yaratish, shu bilan qamrab oladigan hududini narxini pasaytirish (Total Cost of Ownership, TCO) (Buning uchun tizim va ilovalari bilan markazlangan boshqarishni ta’minlaydi, shuningdek, tizimning uzoqlashgan iyestalyatsiyasi). 19-jadvalda Windows 2000 оilаsining server maxsulotlari keltirigan.


19-jadval

Maxsulot	Ta’riflash	Imkoniyatlari
Windows 2000 Server	Ish yuritish bo‘yicha ilovalar bazaviy serveri bo‘limlar ko‘lamida Ishchi guruhlar va xizmat fayllarini, bosma hamdа ilovalar, kommunikatsion va web-serverlarni joylashtirish uchun zarur bo‘lgan universal vositalarga ega.	Active Directore. Windows administratsiyalash asboblari, Keberos va RKI xavfsizligi. Terminallar xizmati СОM+komponentlar xizmati yaxshilangan internet va web-xizmatlar. Fizik xotirani 4 Gbayt gacha 4 protsessorgacha yordam beradi. (ushlab turadi).
Windows 2000 Advanced Server	Windows 2000 Server ni barcha imkoniyatlariga va yuqori ishonchlikni va masshtablashtirishini ushlab turish uchun qo‘shimcha vositalarga ega bo‘lgan va korxona yoki yirik bo‘lin-malarga zarur bo‘lgan o‘rta pog‘onali ancha kuchli server.	Windows 2000 server ni barcha imkoniyatlari. Tarmoqli yuklanishni balansirovkasi. Ilovalarni chidamliligini oshirish uchun klasterizatsiya komponentlarga yuklanishni muvozanatga kеltirish. Fizik xotirasi 8 G bayt gacha 8 ta gacha protsessorlarni ushlab turadi.
Windows 2000 Datacenter Server	Yirik korporativ masalalarni hal etish uchun Microsoft tomonidan taklif qilinadigan eng kuchli va funkitsonal to‘liq server tizimi	Windows 2000 Advanced Server ni barcha imkoniyatlari fizik xotirani 64 G bayt gacha 32 ta gacha protsessorlarni ushlab turadi.

Windows 2000 Server ga qaraganda Windows 2000 Advanced Server serverli tarmoqli ОС ancha kuchli, yuqori ishоnchli, masshtablashtiradigan klaster tizimlarni yaratish imkoniyatini ta’minlaydi. Bu tizim - qori intensivli so‘rov ma’lumotlarni bazasini qurish uchun unumli hal etuvchisi, yuqori unumdorlikni, ishonchligini ta’minlaydi va tizim komponentlarini tarmoq yuklanishini taqsimlash imkoniyati.

Ta’kidlash kerakki, Windows 2000 Advanced Server ni ishlatish uchun haqiqatdan ham sabablari bo‘lishi kerak, Masalan, Ko‘p protsessorli tizimlarni borligi (4 protsessordan Ko‘p), klasterlar yoki tarmoq yuklanishini taqsimlash zarurligi. Bo‘lmasa Bu tizimni ishlatish mutlaqo maqsadga muvofiq bo‘lmaydi, chnuki Windows 2000 Serverga taqqoslaganda uning ustunligi yo‘q.
Microsoft kоmpаniyasi taklif qilganlari ichida Windows 2000 Datacenter Server – eng kuchli va bajariladigan funksiyalari to‘liq bo‘lgan serverli ОС. Bu tizimning standart imkoniyatlardan Windows 2000 Advanced Server ga o‘xshab klasterizatsiya xizmati va muvozanatli yuklanishi hisoblanadi. Bundan tashqari, Windows 2000 Datacenter Server tizimi katta ma’lumotlar omborlari uchun ekonometrik taxlili uchun, yirik masshtabli ilmiy va muxandislik modellashtirish uchun, tranzaksiyalarni operativ qayta ishlash uchun, ko‘p sеrvеrli va katta dasturlashlar web-loyihalari uchun optimallashgan.
Windows 2000 Server – bu ko‘p funksiyali ОС (keyinchalik ОС deymiz), fayllar serverining funksiyalarini va matbuotni, ilovalar serverini, web-serverini va kommunikatsion serverini ta’minlaydi. Yangi tizim oldingisiga yuqori ishonchlikni, tez ishlashni va boshqarish osonligini ta’minlaydi. Yana muhimi - Windows 2000 Server da taqsimlangan xizmatlarning katta to‘plami bor, Active Directiry bazasida qurilgan – ko‘p maqsadli, masshtablashtiradigan katalog, uni internet-texnologiyalaridan foydalanib yaratilgan va tizim bilan to‘liq integrallashgan. Active Directory tizimlarni boshqarishni va korporativ tarmoqda resurslarni qidirishni ancha soddalashtiradi. Windows 2000 Server tarkibiga kiradigan internet-xizmatlarning ko‘pchiligi tashkilotlarga Internet-texnologiyalarni keng ishlatishga imkon yaratadi – murakkab web ilovalar va axborotlar oqimini tarqаtish xizmatlari (audio, video va h.k.), shuningdek Windows 2000 Server bazasida intertarmoqlarni qurish.
Windows 2000 Server tizimi muhim masalalarni bajarish uchun yuqori darajali ishonchliligiga va masshtablashtirishga ega.
Yuqori darajada buzilmasdan ishlashligi foydalanuvchilarni ma’lumotlarga ishоnchli kirishini ta’minlaydi, ko‘zdа tutilmagan voqyealar va buzilishlarga qaramasdan. Tizimga xizmat ko‘rsatishni umumiy xarajatlarini kamaytirishga mo‘ljallangan Windows 2000 Server da serverlarni tarmoqlarni va kliyentlar tizimlarini boshqarish kuchli vositalarni to‘plami bor.
Bu vositalarga internt standartlariga asoslangan Active Directory kаtаlоgning xizmati kiradi, siyosat asosida tizim bilan ixcham boshqarish noyob imkoniyatlarni taklif etadi, avtorizatsiyani kуchli xizmatlari, haqiqiyligini tekshiradigan kataloglar va kаtаlоgdаgi ilovalar infrastrukturasini birlashtirilishi kiritilgan.
Active Directory kаtаlоgi – masshtablashtiriladigan, Internetstandartlariga asoslangan va korporativ darajadagi kataloglar xizmati operatsion tizim darajasida to‘liq integrallashgan. U boshqarishni soddalashtiradi va kerakli resurslarni qidirishni osonlashtiradi. Active Directory kаtаlоgning vosita va imkoniyatlari keltirilgan:
 foydalanuvchilar va tarmoq resurslari bilan soddalashgan boshqarish. Active Directory kаtаlоgi ma’lumotlarning iyerarxik tarkibini yaratishga imkon tug‘dirib, ma’muriy imtiyozlarni boshqarishni soddalashtiradi va foydalanuvchilar uchun fayllar va printerlarga o‘xshash tarmoq resurslarini qidirish protsedurasini osonlashtiradi.
 guruhli siyosat. Foydalanuvchilar va kompyuterlar uchun sozlash va harakatlarni aniqlashga siyosatlarni ishlatish mumkin. Lokal siyosatga qaraganda, guruhli siyosat Active Directory kаtаlоgidа barcha uzel, domena yoki tashkil qilingan birlik uchun siyosatlarni o‘rnatishga imkon yaratadi. Siyosat asosida boshqarish operatsion tizimni yangilash, ilovalarni o‘rnatish, foydalanuvchilar profillarini sozlash va stoldagi tizimlarni munozara qilish shu kabi vazifalarni bajarishni soddalashtiradi.
 ixcham va haqiqiylikni tekshrishning xavfsizligini oshirish va mualliflashtirish.
Ixcham va haqiqiyligini mualliflashtirishni tekshirishni himоyalаngаn xizmatlar, internetda ishlanganda ma’lumotlarga kirishni murakkablashtirmasdan ma’lumotlarni himoyalashni ta’minlaydi. Active Directory kаtаlоgining xizmati Kerberos VS, Secure Sockets Layer v3 va Transport Layer Security x.509 v3 sertifikatlari bilan, shuningdek bir nechta domenlarni birlashtirgan xavfsizlik guruhlari haqiqiyligini tekshiradigan qator protokollarni ushlab turadi.
 kataloglarni birlashtirish. Kataloglarni birlashtirish foydala-nuvchilar, kompyuterlar, ilovalar va qurilmalar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni boshqarish protsedurasini tashkillashtirish va soddalashtirish imkonini yaratadi, shuningdek foydalanuvchilar uchun kerakli ma’lumotlarni qidirishni soddalashtiradi. LDAP protokoliga asoslangan interfeyslar sinxronizatsiyani ushlab turish ustunliklari bilan foydalanishga imkon tug‘diradi va birlashtirish uchun ma’lum bir talablarni ta’minlaydi.
 katalogga infrastruktura va ilovalarni kiritish. Active Directory kаtаlоgining vositalari konfiguratsiyani sozlash (to‘g‘rilash) ni soddalashtirish, ilovalarni va boshqa tarmoq komponentlari tomonidan katalogga kiritilganlarni boshqaradi.
 murakkabligini oshirmasdan masshtablashtirish Active Directory хizmаtidа domendagi millionlab ob’yektlari uchun masshtablashtirish o‘tkaziladi va indeksatsiya texnologiyasi ishlatiladi, va tezligini oshiradigan takomillashgan replikatsiya texnikasi.