Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences VOLUME 2 | ISSUE 5/2 ISSN 2181-1784 Scientific Journal Impact Factor SJIF 2022: 5.947 Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7 535
w www.oriens.uz May 2022 Mehnat bozoriga chiqadigan va ish bilan bandlikka ko‘maklashuv Markazlari
xizmatiga murojaat qiladigan yoshlarning umumiy soni kadrlarning bo‘shash ko‘lami
bilan belgilanadi, Bunda ko‘p narsa xodimlar qaysi tarmoqlardan bo‘shashiga bog‘liq
bo‘ladi. Agar bular mashinasozlik, to‘qimachilik sanoati tarmoqlarida bo‘lsa, bu
joylarda ishlovchi ishchilarning ulushi ko‘proq bo‘ladi va ular orasida ishsizlik soni
ortadi.
Yoshlar o‘rtasidagi ishsizlik miqyosini tartibga solib turishning muhim usuli
faoliyatning asosiy sohasi bo‘lgan ehtiyojini pasaytirishdan iborat bo‘lib, bunga
ishlab chiqarishdan ajralgan holda ta’lim oladiganlar sonini ko‘paytirish, kichik
yoshdagi va maktabgacha yoshdagi bolalari bor yosh ayollarga nisbatan esa oilalarga
ijtimoiy yordam berishni yaxshilash yo‘li bilan erishiladi.
O‘qiyotgan yoshlar sonini kengaytirishning ikkita yo‘nalishi bo‘lishi mumkin.
Birinchisi ishlab chiqarishdan ajralgan holda o‘qish imkoniyatlarini kengaytirishdir.
Ikkinchi yo‘nalishga vaqtincha chora sifatida qarash mumkin va u kollej o‘rta maxsus
va oliy o‘quv yurtlarida mehnat bozori ehtiyojlarini o‘zgarib borishiga muvofiq
qayta ixtisoslashuv natijasida ta’lim olish muddatini uzaytirishdir.
Mamlakatimizning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish borasida amalga oshirib
kelayotgan islohotlarning oldida turgan dolzarb muammolardan biri - bu
takomillashgan mehnat bozorini shakllantirish va uning samarali amal qilishini
ta’minlash hisoblanadi. Respublikamizda ijtimoiy jihatdan yetarli darajada himoya
qilinmagan yoshlar orasida ishsizlar soni salmoqli miqdorga ega bo‘lmoqda. Bunday
holat mehnat bozorida yoshlarning ish bilan bandligini ta’minlash, ularning
ishsizligini kamaytirishning samarali usullari va mexanizmlarini tadqiq etishni talab
qilmoqda.
XULOSA Mamlakatimiz aholisi yosh jihatidan ancha yosh hisoblanadi, mehnat resurslari
tarkibiga kirib keluvchilar, ya’ni mehnat qobiliyati yoshiga kelib qo‘shiluvchilarning
aksariyatini yoshlar tashkil qiladi. Buning asosiy sababi sobiq Ittifoq davrida va
mustaqilligimizning dastlabki yillarida respublikamizda aholini tez sur’atlar bilan
ko‘payishi natijasida hozirgi kunga kelib, demografik bosimning ortishiga olib keldi.
Oqibatda yoshlarni, ayniqsa, qishloq yoshlarining ishsizligini kamaytirish va ularning
ish bilan bandligini ta’minlashda jiddiy muammolarni vujudga keltirmoqda. Yoshlar
o‘rtasida ishsizlikni kamaytirish, ularning mehnat bozoridagi hatti-harakati qator
jiddiy ijtimoiy-iqtisodiy yechimini kutayotgan masalalardan biri hisoblanadi.