Sual məktəbəqədər təhsildə təhsilləndirici mühit anlayışı

27. Müəllimin qrupda inkişafetdirici əşya-məkan mühitinin təşkilində bilməli olduğu cəhətlər
Müəllim qrupda inkişafetdirici əşya-məkan mühitinin təşkilində nəyi bilməlidir? 1. Ətraf mühit, təhsil, inkişaf, tərbiyə, stimullaşdırıcı, mütəşəkkil və kommunikativ funksiyaları yerinə yetirməlidir. Amma ən əsası o, uşağın müstəqilliyi və özfəaliyyətini inkişaf etdirmək üçün işləməlidir; 2. Məkanın çevik və dəyişkən istifadəsi tələb olunur. Ətraf mühit uşağın ehtiyac və maraqlarına xidmət etməlidir; 3. Obyektlərin forması və dizaynı təhlükəsizliyə yönəldilməli və qrupun uşaqlarının yaşına uyğun olmalıdır; 4. Dekor elementləri asanlıqla dəyişdirilə bilən olmalıdır; 5. Hər bir qrupda uşaqların eksperimental fəaliyyəti üçün yer təşkil etmək lazımdır; 6. Qrup otağında əşya mühitini təşkil edərkən psixi inkişafın qanunauyğunluqları, onların sağlamlıq göstəriciləri, psixofizioloji və kommunikativ xüsusiyyətləri, ümumi və nitq inkişafının səviyyəsi, həmçinin emosional sahənin göstəriciləri nəzərə alınmalıdır; 7. Rəng palitrası isti və pastel tonlarla təqdim edilməlidir; 8. Qrup otağında inkişaf sahəsini yaratdıqda oyun fəaliyyətinin aparıcı rolunu nəzərə almaq lazımdır; 9. Qrup üçün əşya-məkan inkişafetdirici mühit uşaqların yaş xüsusiyyətləri, təhsil müddəti və proqramından asılı olaraq dəyişməlidir.
Dəstəkləyici mühitin uğurlu qurulması üçün:
• Yetərincə çeviklik;
• Çətinliklərdən qorxmamaq və müxtəlif yanaşmalardan istifadə etmək;
• Fərdi müxtəlifliyə hörmət;
• Kollektivlə əməkdaşlıq etmək, onları dinləmək və təkliflərini qəbul etməyə hazır olmaq;
• Özünü qrupda inamlı hiss etmək;
• Digər müəllimlərlə bir komandada işləməyə hazır olmaq.
28. Dəstəkləyici mühitin səciyyəvi xüsusiyyətləri
28. Sual 29 30 31 in birlesmesidir

29. Sağlam mühit anlayışı
Sağlamlıq yalnız xəstəlik və ya fiziki qüsurların olmaması deyil, tam fiziki, psixi və sosial rifahın bir vəziyyətidir. Müasir cəmiyyətdə uşaqların sağlamlığının qorunması və möhkəmləndirilməsi problemi əvvəllər heç vaxt olmadığı qədər aktualdır. Bu onunla izah olunur ki, onlara qarşı yalnız sağlam uşaqların cavab verə biləcəyi çox yüksək tələb irəli sürülür. Sağlamlıq varsa, uşaq sevinir, rahat yaşayır və məktəbəqədər təhsil müəssisəsinə gedir. Sağlamlığa doğru ilk addımlar və sağlam həyat tərzi, özünüdərketmə və sağlamlıq mədəniyyətinin formalaşdırılmasına can atma məktəbəqədər müəssisədə həyata keçirilir. Uşaqların sağlamlığı uşaqlarla sağlamlığa dair işlərin nə qədər savadlı təşkil edilməsi, məktəbəqədər müəssisənin şəraitindən nə qədər səmərəli istifadə edilməsindən asılıdır. Davamlı sağlam mühit - uşaq üçün çevik, inkişaf edən və dayanaqlı sistemdir və onun əsasını emosional cəhətdən rahat yaşam mühiti və uşaqların həyat fəaliyyətinin təşkili üçün əlverişli rejim təşkil edir.
Hər bir məktəbəqədər təhsil müəssisəsinin fəaliyyətinin prioritet sağlam mühit istiqamətləri aşağıdakılardır:
• Hər bir uşağın psixi və fiziki sağlamlığının qorunması üçün şəraitin yaradılması;
• Uşaqların emosional rifahının təmin edilməsi;
• Hər bir uşağın fərdiliyinin qorunub saxlanması və inkişaf etdirilməsi üçün pedaqoji dəstəyin göstərilməsi.
Sağlam mühit bir neçə komponentdən ibarətdir: 1. Sanitar-epidemioloji rejimin təşkili və uşaqların həyat fəaliyyətinin gigiyenik şəraitinin yaradılması; 2. Fiziki tərbiyə; 3. Uşaqlarla sağlamlıq ilə bağlı işlərin təşkili; 4. Sağlam şəraitin yaradılması; 5. Sağlamlığa xidmət edən texnologiyalardan istifadə.
Pedaqoji prosesin təşkil edildiyi komponentlərə ciddi şəkildə riayət edilməlidir.
1. Pedaqoji prosesin keçirilməsi zamanı sanitar-gigiyenik tələblərə riayət olunması vacibdir. Su ilə təmizləmə aparılır və havalandırma vasitəsilə sağlam şərait təşkil edilir (uşaqlar olmadan hava temperatur rejimi saxlanılır). Məktəbəqədər təhsil müəssisəsindəki qrup otaqları təbii və süni işıqlandırmaya malik olmalıdır. Uşaqlar üçün mebel onların boy səviyyəsinə uyğun olaraq seçilir və işarələnir.
2. Məktəbəqədər təhsil müəssisəsindəki qrup otaqlarında uşaqlar üçün gün rejimi uşaqların yaşı və ilin fəsli (isti və soyuq mövsümlər) nəzərə alınmaqla hazırlanır.
3. Bağçada sağlamlıq tədbirləri keçirilən zaman aşağıdakılar nəzərə alınmalıdır:
• Gəzintilərin düzgün təşkili və onların müddətinə diqqət yetirilməlidir. Gəzinti güclü yağış və külək istisna olmaqla, istənilən havada baş verməlidir. Gəzintidən gələn uşaqlar mütləq paltarlarını dəyişirlər (qrup otağında havanın temperaturundan asılı olaraq uşaqlar yüngül paltar geyinirlər). Bu paltardəyişmə uşaqların orqanizmini möhkəmləndirməyə kömək edir;
• Mövsümi geyimə riayət olunmalıdır (valideynlərlə fərdi iş aparılmalıdır);
• Uşaqlar məktəbəqədər təhsil müəssisəsində yüngül geyimdə olmalıdır.
4. Sağlam mühit fərdi-differensial yanaşma nəzərə alınmaqla yaradılır. Müəssisədə idman zalı, oyun otaqları, tibb və prosedur otaqları, idman meydançaları fəaliyyət göstərməlidir. Hər bir qrupda idman guşəsi yaradılmalı və burada uşaqlar üçün əlçatan yerdə hərəkət fəaliyyətinin inkişafı üçün vəsaitlər olmalıdır. Məktəbəqədər müəssisədə sağlam mühitin istifadəsi tədris prosesinin səmərəliliyini artırır və uşaqların sağlamlığının qorunmasına və möhkəmləndirilməsinə xidmət edir.