Sual məktəbəqədər təhsildə təhsilləndirici mühit anlayışı

31. Məktəbəqədər uşaqların yaradıcı inkişafında mühitin rolu
Məktəbəqədər yaşlı uşaqların yaradıcı bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi qrupda düzgün yaradılmış və mütəşəkkil əşya-məkan mühitindən birbaşa asılıdır. Ətraf mühit hər bir uşağın özü, digər uşaqlar, böyüklər və dünya ilə münasibətlərin subyekti olaraq qabiliyyət və yaradıcılıq potensialının inkişafında bir amildir. Bu, bədii təhsil səviyyəsinin artmasına və uşaqların yaradıcılıq qabiliyyətlərinin açıqlanmasına səbəb olur və uşağın gələcək həyatında böyük rol oynayır. Bu gün cəmiyyətə insan fəaliyyətinin istənilən sahəsində yaradıcılıq qabiliyyəti olan insanlar lazımdır. Yaradıcılığın inkişafı öz-özünə baş vermir. Xüsusi diqqət tələb edir. Yaradıcı fəaliyyətlərdə uşaq ətrafı və dünyanı öyrənir, daim özü üçün yeni bir şey kəşf edir və problemləri ortaya qoya və həll edə bilir. Yaradıcı fəaliyyət prosesində məktəbəqədər uşaqlarda tədqiqat bacarıqları inkişaf edir. Uşaqlar yaradıcı fəaliyyət, iş və axtarış və həll yollarına alışırlar. Bundan əlavə, əşya-məkan mühiti yalnız uşağın şəxsiyyətinin yaradıcı özünüinkişafının şərtidir, həm də müəllimin peşəkar yaradıcılığının göstəricisidir, çünki onun formalaşdırılmasında müəllimin təxəyyüllü və müxtəlif yaradıcılıq metodlarından istifadəsini tələb edir. Məktəbəqədər yaşlı uşaqların ətraf aləmin gözəlliklərini duymaları, estetik cəhətdən qavramaları və müvafiq bədii nümunələr yaratmaları üçün qrup otaqları düzgün qurulmalıdır. Məktəbəqədər yaşlı uşaqların estetik inkişafı onların yaradıcılıq qabiliyyətlərini stimullaşdırır. Dəstəkləyici mühitdə yaradıcı komponentlər məktəbəqədər yaşlı uşaqlarda bədii hisslər və zövq, bədii yaradıcılıq qabiliyyətləri və ətraf aləmdəki obyektləri müşahidə və müzakirə etmək bacarığının inkişafını təmin edir. Təsviri fəaliyyətdə rənglər və formaların yeni birləşmələri, quraşdırma prosesində müxtəlif modellərin qurulması, hekayə, nağıl və musiqi fəaliyyətində melodiyanın dinlənilməsi, mahnı və uşaq musiqi alətlərində ifa və rəqs məktəbəqədər yaşlı uşaqların estetik zövqünün inkişafına kömək edir. Məktəbəqədər yaşlı uşaqda ətraf aləmin gözəlliklərini düzgün qiymətləndirmək bacarığı və ətraf aləmə müsbət emosional münasibət formalaşmağa başlayır və bu, yaradıcı mühitin düzgün qurulmasından asılıdır. Yaradıcı əməli fəaliyyət prosesində uşaqda yaradıcı təxəyyül, təfəkkür, ünsiyyət bacarıqları və digər insanların mövqeyini qəbul etmək bacarığı yaranır və inkişaf edir. Estetik tərbiyə, həmçinin təbiət, ətraf mühit, insanların hərəkətləri və geyimdə gözəlliyi görmək bacarığı və yaradıcı qabiliyyətlərinin formalaşdırılmasına (musiqi duyumu və təsviri fəaliyyət) imkan yaradır. Yaradıcılıq şəxsiyyətin mənəvi inkişafı və insani hisslərin təkmilləşdirilməsində mühüm rol oynayır, bunun da təməli erkən yaş dövründə qoyulur. Uşaq yaradıcılığının inkişafı üçün qrupda uşaq yaradıcılığı guşəsi yaradılır. Uşaq yaradıcılığının inkişaf mərkəzi estetik cəhətdən tərtib olunmuş, uşaqlar üçün əlçatan və hərəkət etmək imkanı olan yerdə yerləşdirilməlidir. Əşya-məkan mühiti uşaqların idrak fəaliyyətinin formalaşdırılması üçün daim yenilənir, oyun və yaradıcılıq fəaliyyəti reallaşdırılır. Uşaqlar müxtəlif oyunlar icad edir, tək, yaxud birlikdə oynayır və çoxlu didaktik, inkişafetdirici və stolüstü oyunlardan istifadə edirlər, buna görə də burada hər bir uşaq onu maraqlandıran oyunu tapa bilər.