Tezislər / Theses
Yüklə 17,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- HİDRAVLİKİ PAKER BURAXILMIŞ YÜKSƏK TƏZYİQLİ DƏRİN QAZ VƏ QAZ-KONDENSAT QUYULARININ İSTİSMARI ZAMANI BAŞ VERƏN MÜRƏKKƏBLƏŞMƏLƏR VƏ ONLARIN ARADAN
- Elmi rəhbər: Dosent Şahin İsmayılov Açar sözlər
|
THE 3 rd INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS dedicated to the 99 th anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev 55 HİDRAVLİKİ PAKER BURAXILMIŞ YÜKSƏK TƏZYİQLİ DƏRİN QAZ VƏ QAZ-KONDENSAT QUYULARININ İSTİSMARI ZAMANI BAŞ VERƏN MÜRƏKKƏBLƏŞMƏLƏR VƏ ONLARIN ARADAN QALDIRILMASI YOLLARI Bəsti İsmayılova Az ə rbaycan Dövl ə t Neft v ə S ə naye Universiteti Bak ı , Az ə rbaycan basti.ismayilova22@gmail.com Elmi rəhbər: Dosent Şahin İsmayılov Açar sözlər: Boruarxası fəza, həlqəvi fəza, istismar, lift boruları, quyu pakeri Xəzər dənizində yerləşən Bahar, Bulla-Dəniz, Sanqaçal-dəniz, Duvannı- dəniz, Bulla adası və s. qaz, qaz-kondensat yataqlarının işlənilməsi zamanı 1975-1995-ci illər arası dövr üçün istismar edilən yüksəktəzyiqli 50-dən çox quyuya paker buraxılmışdır. Bu quyulara nəzarət edilərkən müəyyən edilmiş- dir ki, quyuların (1-3,5) il istismar edilməsindən sonra boruarxası fəzanın her- metikliyi pozulmuşdur. Bunun səbəbinin araşdırılıb tapılması üçün bütün istis- mar quyularının boruarxası fəzasının təzyiqinin zamandan asılı olaraq necə dəyişməsi analiz edilmişdir. Tədqiqat məqsədilə quyular iki qrupa ayrılmışdır: - boruarxasında təzyiq olmayan quyular; - boruarxasında təzyiq olan quyular. Birinci qrup quyularda istismar kəməri boruarxası fəzadan P b.a. =0,7-7 MPa sınaq təzyiqinə yoxlandıqdan sonra müəyyən müddət (10-90 gün) ər- zində boruarxası fəzadakı təzyiq 0-a qədər düşmüşdür. Ancaq bir çox qu- yularda P b.a. - təzyiq o vaxta qədər qalmışdır ki, quyu istismara buraxıldıqdan sonra həlqəvari fəzadakı təzyiq P H.f. - 15-16 MPa aşağı düşməsin. Bəzi hallarda boruarxası fəzadakı təzyiqi - P b.a. , süni surətdə həlqəvari fəzadan quyu məhsulunun götürülməsini (çıxarılmasını) artırılması hesabına aşağı salırdılar. Həlqəvari fəzadakı təzyiq - P H.f. 15 MPa-a qədər aşağı salındıqdan sonra boruarxası fəzadakı təzyiq - P b.a . 0-a qədər düşürdü. Əgər P b.a. 0-a bərabər deyilsə, ancaq 0 həlqəvari fəzadakı təzyiqdən - P H.f. aşağıdırsa, bu o deməkdir ki, nasos-kompressor borularının yivlərindən qaz sızır və bu quyu məhsulunun boruarxası fəzaya keçməsinə səbəb olur. Məsələn, Bahar qaz-kondensat yatağındakı birinci qrupa aid quyulara pakerlər endirilərkən, oradakı lay təzyiqi P lay – ilkin lay təzyiqinə nisbətən 10- 12% aşağı düşmüşdür (Yatağın yeni işlənməsi zamanı isə lay təzyiqi 5-7% hidrostatik təzyiqindən çox olmuşdur). Birinci qrup quyulara aid olan yataq- lardakı quyular isə nisbətən az məhsuldarlığı və aşağı təzyiqli olmaları ilə xarakterizə edilir. Bu quyuların boruarxası fəzasındakı təzyiq ( P b.a. ) istismarın başlanğıcında da və hal-hazırki dövrdə də 0-a bərabər olur ki, bu da quyu- lardakı pakerlərin hermetik olmasına dəlalət edir. |